TY - JOUR ID - 634 TI - جغرافیای تاریخی و شهری همدان در سده‌های نخستین اسلامی JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 5 LA - fa SN - 2423-4028 AU - Mohammad, AD - دانشجوی دکتری - تاریخ اسلام دانشگاه تهران Y1 - 2011 PY - 2011 VL - 8 IS - 1 SP - 5EP - همدان ,ری ,اصفهان ,جبال ,ماد ,گسترش شهری ,بافت شهری. ,DO - AB - پیش فرض بنیادین این نوشتار، توسعة شهرهای ایران در نخستین سده های اسلامی است. یکی از پیامدهای چنین پیش فرضی، مسئله حدود جبال و موقعیت همدان در آن می باشد. می دانیم که با وجود شهرهای اصفهان و ری، همواره همدان مرکز جبال معرفی شده است و این امر همراه با آشفتگی در تعیین حدود جبال، بررسی این حدود را برای فهم موقعیت همدان پراهمیت می سازد. عواملی همچون گسترش شهرهای تازه و رشد شتابان شهری، در تغییر حدود، گسترش و شکل گیری بافت اجتماعی و اقتصادی شهرهای کهن، از جمله همدان نقش داشته اند. نتیجة این پژوهش را در چند گزاره می توان خلاصه کرد: همدان مرکز ناحیه ای بود که به معنای خاص، جبال نامیده می شد و از اواخر دورة ساسانی به راه افول افتاد و به رغم رشد نسبی در سده های نخستین اسلامی، جایگاهی فروتر از ری و اصفهان داشت و سرانجام، شهری بود گسترده و غیرمتمرکز که رشد پرشتاب در آغاز دورة اسلامی بر بافت شهری و اجتماعی آن تأثیر نهاد. UR - https://tarikh.nashriyat.ir/node/634 L1 - https://tarikh.nashriyat.ir/sites/tarikh.nashriyat.ir/files/article-files/1_1.pdf ER -