تاریخ اسلام در آینه پژوهش، سال بیست و دوم، شماره دوم، پیاپی 59، پاییز و زمستان 1404، صفحات -

    نقش‌ «بنو سهم بن عمرو» در شکل¬گیری و تثبیت جانشینیِ خلفای نخستین

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ ابراهیم رضائی کلیری / *حوزوی - سطح 4 حوزه شیعه شناسی / e.r181359@gmail.com
    doi 10.22034/tarikh.2025.5002697
    چکیده: 
    پس از رحلت پیامبر (ص)، نخستین الگوی انتخاب خلیفه بدون تکیه بر نصّ شکل گرفت که با مخالفت‌ها و بحران‌های گسترده مواجه شد و برای تثبیت خود، متکی بر قدرت اقتصادی، نظامی، سیاسی و فرهنگی بطون قریش، به‌ویژه بطن «بنوسهم بن عمرو» بود. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و بهره‌گیری از منابع تاریخی و حدیثی فریقین، ابعاد تأثیرگذاری این بطن در شکل‌گیری و تثبیت جانشینی خلفای نخستین را تبیین می‌کند. نتایج نشان می‌دهد که با وجود جمعیت متوسط، بنی‌سهم نقش مؤثری در تحولات سیاسی و نظامی صدر اسلام داشته است. در دوران پیامبر، بیشتر بزرگان قبیله در صف مخالفان بودند و شکست‌ در نبردها، دشمنی عمیق آنان با امام علی (ع) را رقم زد. در خلافت ابوبکر و عمر، به‌ویژه با فعالیت عمرو بن عاص، آنان در فتوحات و تثبیت ساختار حکومتی مشارکت فعال داشتند. دوران عثمان با کاهش جایگاه و پیوستن به اعتراض‌ها همراه بود. در حکومت امام علی (ع)، بخش عمده قبیله در جبهه مخالف قرار گرفت و از معاویه حمایت کرد. بررسی تطبیقی دوره‌ها نشان می‌دهد جایگاه سیاسی بنی‌سهم همواره متغیر و تابع تعامل با قدرت مرکزی بوده است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Role of “Banu Sahm ibn Amr” in the Formation and Consolidation of the Early Caliphal Succession
    Abstract: 
    designation emerged, facing widespread opposition and crises. Its consolidation depended on the economic, military, political, and cultural power of the Quraysh clans, particularly the “Banu Sahm ibn Amr” branch. This study, employing a descriptive-analytical method and drawing on historical and hadith sources from both Sunni and Shia traditions, examines the influential role of this branch in the formation and stabilization of the early caliphal succession. The findings indicate that despite their moderate population size, Banu Sahm played a significant role in the political and military developments of early Islam. During the Prophet’s era, most of the clan’s leaders opposed him, and defeats in key battles deepened their hostility toward Imam Ali (peace be upon him). Under the caliphates of Abu Bakr and Umar, especially through the activities of Amr ibn al-As, they actively contributed to military campaigns and the consolidation of governance structures. During Uthman’s rule, their influence declined, accompanied by participation in protests. Under Imam Ali (peace be upon him), most of the clan sided with the opposition, supporting Muawiya. Comparative analysis shows that Banu Sahm’s political position was always variable, dependent on interactions with central authority.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    رضائی کلیری، ابراهیم.(1404) نقش‌ «بنو سهم بن عمرو» در شکل¬گیری و تثبیت جانشینیِ خلفای نخستین . دو فصلنامه تاریخ اسلام در آینه پژوهش، 22(2)، - https://doi.org/10.22034/tarikh.2025.5002697

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ابراهیم رضائی کلیری."نقش‌ «بنو سهم بن عمرو» در شکل¬گیری و تثبیت جانشینیِ خلفای نخستین ". دو فصلنامه تاریخ اسلام در آینه پژوهش، 22، 2، 1404، -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    رضائی کلیری، ابراهیم.(1404) 'نقش‌ «بنو سهم بن عمرو» در شکل¬گیری و تثبیت جانشینیِ خلفای نخستین '، دو فصلنامه تاریخ اسلام در آینه پژوهش، 22(2), pp. -

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    رضائی کلیری، ابراهیم. نقش‌ «بنو سهم بن عمرو» در شکل¬گیری و تثبیت جانشینیِ خلفای نخستین . تاریخ اسلام در آینه پژوهش، 22, 1404؛ 22(2): -