Tarikh Islam dar Ayene-ye pazhuhesh, Volume 21, Issue 2, No 57, Year 2025 , Pages 27-43

    Historical Memory and its Function in the Cognitive War of the Umayyads against the Ahl al-Bayt (PBUT)

    Writers:
    ✍️ Reza Mehrzad / PhD student in Islamic History and Civilization, Qom University of Islamic Education, Qom, Islamic Ma’aref University / rezamehrzadselakjani@gmail.com
    Seyed rohollah Parhizgari / Assistant Professor, Department of Islamic History and Civilization, Qom, Islamic Ma’aref University / parhizkari@maaref.ac.ir
    dor 20.1001.1.24234028.1403.21.2.6.8
    doi 10.22034/tarikh.2025.2021902
    Abstract: 
    "Historical memory," meaning the representation of the shared past of a group or society, plays a role in creating social unity and giving identity to a nation. In addition, as an effective force in the social arena, it plays an important role in meeting the political needs of governments and helping to maintain the desired identity and reshape the past towards the goals intended by governments and movements. Therefore, every system inevitably uses memory policies to achieve legitimacy and sustainability of its relationship with the nation. Using a descriptive-analytical method, this research seeks to examine the Umayyads' exploitation of the capacity of historical memory in the cognitive campaign against the Ahl al-Bayt(PBUT). By considering historical data and their description and analysis, it has identified and extracted the Umayyads' actions in this field. The Umayyads, who lacked prestige in the eyes of the general public of the Islamic community, made great efforts to gain legitimacy by harnessing the power of memory politics. The results of this research include knowledge of the actions taken by the leaders of the Umayyad Front to change the collective memory and understanding of the people of the society. The most important of these measures to control and manage the dissemination of information and data is the disregard for cultural and civilizational heritage and the downplaying of religious traditions, and the main focus of this research is to examine the angles of these issues.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :حافظة تاریخی و کارکرد آن در جنگ شناختی امویان علیه اهل‌‌بیت(ع)
    Abstract: 
    «حافظه‌ی تاریخی» به‌معنای بازنمایی گذشته‌ی مشترک یک گروه یا جامعه، در ایجاد وحدت اجتماعی و هویت‌بخشی به یک ملت ایفای نقش می‌کند. علاوه بر این، همچون نیرویی مؤثر در عرصه‌ی اجتماع، نقش مهمی در تأمین نیازهای سیاسی دولت‌ها و کمک به حفظ هویت مطلوب و شکل‌دهی مجدد گذشته در جهت اهداف مد نظر حکومت‌ها و جریان‌ها دارد. ازاین‌رو هر نظامی لاجرم برای دستیابی به مشروعیت و پایداری ارتباط خود با ملت، از سیاست‌های حافظه‌ای بهره می‌برد. این پژوهش با روش «توصیفی ـ تحلیلی»، به دنبال بررسی بهره‌برداری امویان از ظرفیت حافظه‌ی تاریخی در کارزار شناختی علیه اهل‌بیت است و با عنایت به داده‌های تاریخی و توصیف و تحلیل آنها، به شناسایی و استخراج اقدامات امویان در این زمینه پرداخته است. امویان که نزد افکار عمومی جامعه‌ی اسلامی فاقد منزلت بودند، تلاش بسیاری در جهت کسب مشروعیت از طریق دست یازیدن به ظرفیت سیاست حافظه نمودند. از نتایج این پژوهش آگاهی از اقداماتی است که رهبران جبهه‌ی اموی در جهت تغییر حافظه‌ی جمعی و شناخت مردم جامعه انجام دادند. اهم این اقدامات مهار و مدیریت انتشار اطلاعات و داده‌ها، بی‌توجهی به میراث فرهنگی و تمدنی و کم‌رنگ‌سازی سنت‌های دینی بوده که محور اصلی این پژوهش بررسی زوایای این مسائل است.
    References: 
    • ابراهیمی، محمدرضا و دیگران، «تأملی بر تأثیر رشته‌های خاطره‌های جمعی در خاطره‌انگیزی و ایجاد دلبستگی مکانی در بازار تبریز»، 1397، ایوان چارسو، سال دوم، ش5، ص 1ـ13.
    • ابن ابی‌الحدید، عبدالحمیدبن هبةالله، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، چ سوم، قم، کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی، 1404ق.
    • ابن‌بکار، زبیر، الأخبار الموفقیات، تحقیق سامی مکی العانی، قم، الشریف الرضی، 1416ق.
    • ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1410ق.
    • ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالفکر، 1415ق.
    • ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق الکبیر، تحقیق عبدالقادر بدران، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1407ق.
    • ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، 1407ق.
    • ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1415ق.
    • امینی، عبدالحسین، الغدیر، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه، 1416ق.
    • انتصار فومنی، غلامحسین و دیگران، روان‌شناسی عمومی، کرج، سرافراز، 1384.
    • آهنگر، داوود، بازشناخت رفتاری دستگاه اموی در چارچوب مولفه‌های عملیات روانی، رسالة دکتری، تهران، دانشگاه سوره، 1391.
    • بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض الزرکلی، بیروت، دارالفکر، 1417ق.
    • تهامی، طه، «بدعت‌های معاویه و مقابلة فرهنگی امام حسن»، مبلغان، ش 76، ص 69ـ84.
    • جمشیدی‌ها، غلامرضا و دیگران، «پروپاگاندای بنی‌امیه علیه خاندان پیامبر»، 1390، شیعه‌شناسی، دورة نهم، ش35، ص7-44.
    • خاکپور، حسین و دیگران، «جستاری در راهبردهای ضد عملیات روانی امام باقر»، 1396، مبلغان، ش47، ص 43ـ64.
    • خرازی، سیدکمال خرازی و دیگران، مقدمه‌ای بر علوم و فناوری‌های شناختی و کاربردهای آن، تهران، سمت،‌ 1397.
    • خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
    • خوارزمی، موفق، مناقب امیرالمؤمنین، تحقیق مالک المحمودی، ط. الثانیه، بیروت، مؤسسة النشر الاسلامی، 1411ق.
    • ذکایی، سعید و مسیحا والا، «سیاست حافظه: حافظة فرهنگی و ترومای فرهنگی در تاریخ معاصر ایران»، 1399، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال شانزدهم، ش58، ص 11ـ33.
    • ذکایی، سعید، «مطالعات فرهنگی و مطالعات حافظه»، 1390، مطالعات اجتماعی ایران، دورة پنجم، ش3، ص 72ـ96.
    • رومانو، رنه، «به یاد گذشته: درآمدی بر مطالعة حافظة تاریخی»، ترجمة علیرضا رضایت، 1391، کتاب ماه و جغرافیا، ش175، ص 25ـ28.
    • سیلور اشتاین، نااومی، «فضای ژئوپلیتیکی جدید در عصر اطلاعات؛ رویکردی مبتنی بر علم اعصاب شناختی (نوروساینتیفیک) به امنیت ملی»، ترجمة محمد خادمی، 1399، مطالعات عملیات روانی ( ویژه‌نامة جنگ شناختی1)، سال پانزدهم، ش50، ص 107ـ133.
    • شبانه، رحیم، «آموزش؛ حافظة تاریخی و آموزش تاریخ»، 1398، رشد آموزش تاریخ، ش71، ص 31ـ38.
    • شمس کوشکی، الهه و مسعود دادبخش، «نقش شبکه‌های اجتماعی در حافظة تاریخی جامعة ایرانی»، 1397، مطالعات تاریخ فرهنگی، پژوهشنامة انجمن ایرانی تاریخ، سال نهم، ش35، ص 93ـ116.
    • شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، چ پنجاه و چهارم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1395.
    • صدر، سیدمحمدباقر، امامان اهل‌بیت مرزبانان حریم اسلام، ترجمة رضا ناظمیان و حسام حاج مؤمن، قم، دارالصدر، 1394.
    • طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ط. الثانیه، بیروت، دارالتراث، 1387ق.
    • عاملی، سیدجعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، قم، دارالحدیث، 1426ق.
    • عباداللهی چنذانق، حمید و فاطمه یزدان عاشوری، «تاریخ معاصر ایران در حافظة جمعی ایرانیان: مطالعة بین قومی»، مطالعات جامعه‌شناختی، 1392، دورة 20، ش 2، 1392، ص 45ـ82.
    • عسکری، علیرضا، سیاست تبلیغاتی معاویه در مقابله با حضرت علی و تأثیر آن در بی ثمر ماندن کوشش‌های اصلاحی آن حضرت، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی ، 1373.
    • فرهمندپور، فهیمه، تحلیل نیم قرن سیاست‌های تبلیغی امویان در شام، تهران، امیرکبیر، 1378.
    • قائدان، اصغر، «مکتب تاریخ‌نگاری شام»، 1374، کیهان فرهنگی، ش124، ص 24ـ27.
    • مرادی، حجت‌الله، «جنگ شناختی بر پایة جنگ اطلاعاتی»، 1399، مطالعات عملیات روانی (ویژه‌نامة جنگ شناختی1)، سال پانزدهم، ش50، ص 9ـ19.
    • مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، چ دوم، قم، هجرت، 1409ق.
    • مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، قم، کنگرة شیخ مفید، 1413ق.
    • منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ط. الثانیه، قم، کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی، 1403ق.
    • ناتان بوچامپ، مصطفیگا، «عملیات حوزة شناختی؛ مفهوم جدید و جامع ارتش چین برای عملیات تأثیرمحور»، ترجمة حسین مظفری، 1399، مطالعات عملیات روانی (ویژه‌نامة جنگ شناختی1)، سال پانزدهم، ش50، ص 67ـ83.
    • هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، تحقبق و تصحیح محمد انصاری زنجانی، قم، الهادی، 1405ق.
    • یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mehrzad, Reza, Parhizgari, Seyed rohollah.(2025) Historical Memory and its Function in the Cognitive War of the Umayyads against the Ahl al-Bayt (PBUT). Tarikh Islam dar Ayene-ye pazhuhesh, 21(2), 27-43 https://doi.org/10.22034/tarikh.2025.2021902

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Reza Mehrzad; Seyed rohollah Parhizgari."Historical Memory and its Function in the Cognitive War of the Umayyads against the Ahl al-Bayt (PBUT)". Tarikh Islam dar Ayene-ye pazhuhesh, 21, 2, 2025, 27-43

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mehrzad, R, Parhizgari, S.(2025) 'Historical Memory and its Function in the Cognitive War of the Umayyads against the Ahl al-Bayt (PBUT)', Tarikh Islam dar Ayene-ye pazhuhesh, 21(2), pp. 27-43

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mehrzad, R, Parhizgari, S. Historical Memory and its Function in the Cognitive War of the Umayyads against the Ahl al-Bayt (PBUT). Tarikh Islam dar Ayene-ye pazhuhesh, 2025; 21(2): 27-43