, Volume 7, Issue 2, No 26, Year 2025 , Pages 5-36

    A Study of a Book Entitled "Islamic Civilization in the 4th Century"

    Article Type: 
    Promotional
    Writers:
    Mohammad ali Tawhidi / PhD Student of al-Mustafa International University / mohammadalitowhidi@ymail.com
    Neamat Assistant professor of Al-Mustafa International Un / استاد جامعه المصطفی العالمیه
    Abstract: 
    In view of the goals and motivations for formation of a phenomenon called 'Orientalization', and unfamiliarity of orientalists with Islamic culture and the sources of Islamic history, it is necessary to review and purify the orientalists' works, removing their biased or unintentional errors. The book entitled "Islamic Civilization in 4th Century AH" written by Swiss orientalist, Adam Mez, has not been sufficiently reviewed, despite its importance and high status in Islamic historiography. Investigating the content, structure and the documents of the book can be informative in regard with much of what is unknown about that book. This can be helpful for identifying and scientific proof of the book while revealing its deficiencies and shortcomings. Adam Mez's book needs serious review in three areas of content, structure and documents as well as the sources used. It is true that the book suffers from structural deficiencies and documental shortcomings, but the most basic criticism is about the drawbacks in its content that contains false materials and claims about some Islamic issues as well as Shiism.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی کتاب تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری/ محمدعلی توحیدی
    Abstract: 
    با توجه به اهداف و انگیز ه های شکل گیری پدیده‌ی «استشراق» و بیگانگی شرق شناسان با فرهنگ اسلامی و منابع تاریخ اسلام، نقد و بررسی آثار شرق شناسی و پالودن آنها از اشتباهات غرض ورزانه و ناآگانه ، لازم و ضروری است. کتاب تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری اثر شرق شناس سویسی جناب آدام متز، به رغم اهمیت و جایگاه رفیع خود در تاریخ نگاری اسلامی، کمتر مورد بررسی انتقادی قرار گرفته است. بررسی محتوایی، ساختاری و سندی کتاب مذکور می تواند راه گشای بسیاری از ناگشوده ها در آن باشد. کتاب آدام متز در سه حوزه محتوا، ساختار و اسناد و منابع، نیازمند نقد و بررسی جدی است؛ هرچند این کتاب از نارسایی های ساختاری و کاستی های اسنادی رنج می برد اما اساسی ترین نقد، اشکالات محتوای آن می باشد که مطالب و ادعاهای ناصواب در خصوص برخی از مسایل اسلامی و مذهب تشیع را در بر دارد. که در این نوشتار بدان پرداخته شده است.
    References: 
    • صحيفه سجاديه، قم، مؤسسه انصاريان، 1383 ش.
    • آشتياني، عباس اقبال، خاندان نوبختي، تهران، بي‌نا، 1311.
    • ابن اثير، ابوالحسن علي بن ابي الکرم، الکامل في التاريخ، بيروت، دارصادر، 1385ق، ج8.
    • ابن اعثم کوفي، ابو محمد احمد، الفتوح، بيروت؛ دارالندوه الجديده، بي‌تا، ج4.
    • ابن تغري بردي، جمال‌الدين ابوالمحاسن، النجوم الزاهره في ملوک مصر و القاهره، مصر، وزاره الثقافه و الارشاد، بي‌تا.
    • ابن جوزي، جمال‌الدين ابو الفرج عبدالرحمن، تلبيس ابليس، مصر، بي‌نا، 1928م.
    • ـــــ ، المنتظم، بيروت، دارالکتب العلميه، 1412ق.
    • ابن حجر عسقلاني، احمد، تهذيب التهذيب، بيروت، دار صادر، بي‌تا.
    • ابن حجر هيثمي، احمد، الصواعق المحرقه، قاهره، مکتبه القاهره، بي تا.
    • ابن خردادبه، عبيدالله بن عبدالله، المسالک و الممالک، بيروت، دارصادر، 1889م.
    • ابن خلدون، عبدالرحمن، تاريخ ابن خلدون، ج3، بيروت، دارالفکر، چ دوم، 1408م.
    • ابن فضل الله العمري، شهاب‌الدين احمدبن يحي، مسالک الابصار في ممالک الامصار، ابوظبي، المجمع الثقافي، 1423ق.
    • ابن نديم، محمد‌بن‌اسحاق، الفهرست، بيروت، دارالمعرفه، 1415ق.
    • ابن قتيبه، عبدالله بن مسلم، المعارف، قاهره، الهيئه المصريه العامه للکتاب، چ دوم، 1992م.
    • ابن کثير، اسماعيل بن عمر، البدايه و النهايه، بيروت، دارالفکر، 1407ق.
    • اصطخري، ابراهيم بن محمد، المسالک و الممالک، قاهره، الهيئه العامه لقصور الثقافه، بي تا.
    • الويري، محسن، «رويکرد مطالعات تمدني»، فصل‌نامه تاريخ اسلام؛ ش 20، زمستان1383، ص 5 ـ 20
    • امام خميني، تحرير الوسيله، تهران، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، 1380.
    • امين، احمد، فجرالاسلام، بيروت، دارالکتاب العربي، بي تا.
    • امين عاملي، سيدمحسن، امام حسن و امام حسين، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، چ هشتم، 1365.
    • اميني نجفي، عبدالحسين، الغدير في الکتاب و السنه و الادب، بيروت، دارالکتب العربي، چ سوم، 1387ق.
    • انصاري، حسن، دايره المعارف بزرگ اسلامي، زير نظر کاظم موسوي بجنوردي، مدخل ابوسهل، تهران، مرکز دايرةالمعارف بزرگ اسلامي، چ دوم، 1378.
    • انصاري، شيخ مرتضي، المکاسب، قم، دارالحکمه، 1370، ج 1.
    • بدوي، عبدالرحمن، فرهنگ کامل خاورشناسان، ترجمه؛ شکرالله خاکرند، قم، دفتر تبليغات،1375.
    • حاکم نيشابوري، محمدبن عبدالله، المستدرک علي الصحيحين، بيروت، دارالکتب العلميه، 1411ق.
    • حسن‌بن محمدبن حسن قمي، تاريخ قم، ترجمه حسن‌بن محمدبن عبدالملک قمي، قم، زائر، 1385.
    • خطيب بغدادي، ابوبکراحمد بن علي، تاريخ بغداد، بيروت، دارالفکر، 1424ق.
    • دورانت، ويل، تاريخ تمدن، (قيصر و مسيح)، ترجمهحميد عنايت و علي اصغر سروش، تهران، علمي و فرهنگي، چ دوازدهم، 1385، ج3.
    • ذکاوتي قراگزلو، عليرضا، مقدمه ترجمه فارسي کتاب تمدن اسلامي در قرن چهارم هجري، تهران، اميرکبير، چ دوم، 1364.
    • رازي، ابوحاتم، گرايش‌ها و مذاهب اسلامي در سه قرن نخست هجري، ترجمهعلي آقانوري، قممرکز مطالعات و تحقيقات اديان و مذاهب، 1382.
    • الزبيدي الحنفي، محمدمرتضي، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دارالفکر، چ دوم، 1424ق.
    • زرکلي، خيرالدين، الاعلام، بيروت، دارالعلم، چ هفتم، 1986م، ج1.
    • سبط ابن جوزي، ابوالمظفر، تذکره الخواص، با مقدمه محمد صادق بحرالعلوم، تهران، نينوا الحديثه، بي‌تا.
    • سبکي، تاج‌الدين عبدالوهاب، طبقات الشافعيه، مصر، بي‌نا، 1384ق.
    • سيوطي، عبدالرحمن ابن ابي بکر، الدر المنثور، بيروت، دارالکتب العلميه، 1421ق، ج6.
    • شريف مرتضي، علي‌بن حسين موسوي، امالي، تحقيق، محمد ابوالفضل ابراهيم، ج1و2، قم، ذوي القربي، چ دوم، 1428ق.
    • شهيد ثاني، زيدالدين العاملي، الروضه البهيه، قم، مکتبه داوري، 1410ق، ج6.
    • شهيدي، عبدالحسين، دايرة المعارف تشيع، (مدخل بني عمار)، تهران، شهيد سعيد محبي، 1386، ج3.
    • شيبي، کامل مصطفي، تشيع و تصوف، ترجمهعليرضا ذکاوتي قراگزلو، تهران، اميرکبير، 1380.
    • صدر، سيدحسن، تأسيس الشيعه، تهران، علمي، بي تا.
    • صدوق، محمدبن علي، علل الشرايع، قم، مکتبه الداوري، بي تا.
    • ـــــ ، التوحيد، قم، جامعه مدرسين، 1389ق.
    • ـــــ ، من لايحضره الفقيه، ترجمهعلي‌اکبر غفاري، تهران، صدوق، 1367، ج1.
    • صفري فروشاني، نعمت‌الله، غاليان، مشهد، بنياد پژوهش‌هاي اسلامي (آستان قدس رضوي)، چ دوم، 1378.
    • طبري، محمد‌بن‌جرير، تاريخ الامم و الملوک، بيروت، دارالتراث العربي، 1404ق.
    • طاهره توکلي، دايرةالمعارف بزرگ اسلامي، (مدخل تناسخ)، تهران، مرکز دايره المعارف بزرگ اسلامي، 138، ج16.
    • طباطبايي، سيدمحمدحسين، شيعه، (مذاکرات هانري کوربن، با علامه طباطبايي)، تهران، مؤسسه پژوهشي حکمت وفلسفه ايران، چ چهارم، 1382.
    • طبري، محمدبن جرير، تاريخ الامم و الملوک، بيروت، دارالتراث العربي، 1404ق.
    • طوسي، ابوجعفر محمدبن حسن، الفهرست، تحقيق، جوادقيومي، قم، مؤسسه نشرالفقاهه، چ دوم، 1422ق.
    • عاملي، شيخ حر، وسائل الشيعه، قم؛ مؤسسه آل البيت، 1409ق، ج26.
    • قزويني، زکريا بن محمد، آثار البلاد و اخبار العباد، تهران، امير کبير، 1373.
    • کليني، محمد‌بن‌يعقوب، اصول کافي، تهران، دارالکتب الاسلاميه، 1365.
    • کوربن، هانري، تاريخ فلسفه اسلامي، ترجمه، جواد طباطبايي، تهران، کوير، 1373.
    • متز، آدام، تمدن اسلامي در قرن چهارم هجري، ترجمهعليرضا ذکاوتي قراگزلو، تهران، اميرکبير، چ دوم، 1364.
    • مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، بيروت، مؤسسه الوفا، 1404ق، ج4، 23، 25، 44، 45.
    • مسعودي، علي بن حسين، مروج الذهب و معادن الجوهر، قم، دارالهجره، چ دوم، 1409ق.
    • مفيد، محمدبن محمدبن نعمان، الارشاد، قم، کنگره شيخ مفيد، 1413ق، ج 1.
    • ـــــ ، اوائل المقالات، (با مقدمه و تعليقه؛ علامه فضل الله زنجاني)، بي‌جا، بي‌تا.
    • ـــــ ، تصحيح الاعتقاد، قم، منشورات رضي، 1363.
    • مقريزي، تقي‌الدين ابو العباس احمدبن علي، المواعظ والاعتبار بذکر الخطط والآثار، بيروت، دارالکتب العلميه، 1418ق.
    • ميشل، توماس، کلام مسيحي، ترجمه حسين توفيقي، قم، مرکز مطالعات و تحقيقات اديان و مذاهب، 1381.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Tawhidi, Mohammad ali, Assistant professor of Al-Mustafa International Un, Neamat.(2025) A Study of a Book Entitled "Islamic Civilization in the 4th Century". , 7(2), 5-36

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad ali Tawhidi; Neamat Assistant professor of Al-Mustafa International Un."A Study of a Book Entitled "Islamic Civilization in the 4th Century"". , 7, 2, 2025, 5-36

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Tawhidi, M, Assistant professor of Al-Mustafa International Un, N.(2025) 'A Study of a Book Entitled "Islamic Civilization in the 4th Century"', , 7(2), pp. 5-36

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Tawhidi, M, Assistant professor of Al-Mustafa International Un, N. A Study of a Book Entitled "Islamic Civilization in the 4th Century". , 2025; 7(2): 5-36