, Volume 1, Issue 3, No 3, Year 2025 , Pages 31-46
اوضاع فرهنگى آذربایجان، ارّان و ارمینیه در قرون نخستین اسلامى / سید مهدى جوادى
Writers:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :اوضاع فرهنگى آذربایجان، ارّان و ارمینیه در قرون نخستین اسلامى / سید مهدى جوادى
Abstract:
بدون تردید نواحى آذربایجان، ارّان و ارمینیه (به تعبیر مقدسى منطقه رحاب گذشته از موقعیت استراتژیکى، سیاسى، نظامى و اقتصادى خاص، در ادوار مختلف تاریخى یکى از مهم ترین مناطق فرهنگى به شمار مى آمده است. تولد زرتشت و نگارش اوستا در آذربایجان ـ بنا به برخى روایات تاریخى ـ و نیز فعالیت آتشکده هاى متعدد و عظیمى هم چون آتشکده آذر گشنسب و نیز تعلیم و تربیت روحانیون زرتشتى در این نواحى، برخى از دلایل این ادعاست. برهمین اساس، نگارنده سطور درصدد است تا اوضاع فرهنگى، از جمله آموزش و پرورش، ادیان و مذاهب، میراث فرهنگى، آثار هنرى و سکه هاى نواحى یاد شده را در قرون نخستین اسلامى بررسى نماید. این مقاله با تکیه بر گزارش هاى مقدسى در احسن التقاسیم فى معرفة الاقالیم تنظیم شده و براى تکمیل موضوع، از آثار دیگر جغرافى دانان مسلمان تا اواسط قرن چهارم هجرى نیز بهره گرفته شده است.
References:
- 1ـ آذر نوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربى به فارسى، تهران، نشر نو، 1379.
- 2ـ ابن حوقل، محمد، سفرنامه، ترجمه جعفر شعار، تهران، امیر کبیر، 1366.
- 3ـ ابن رسته، احمد بن عمر، الأعلاق النفیسه، ترجمه دکتر حسین قرچانلو، تهران، البرز، 1365.
- 4ـ اصطخرى، ابواسحاق ابراهیم، مسالک و ممالک، به اهتمام ایرج افشار، تهران، علمى و فرهنگى، 1368.
- 5ـ بلاذرى، احمد بن یحیى بن جابر، فتوح البلدان، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1420.
- 6ـ بیرونى، ابوریجان، آثار الباقیه عن القرون الخالیه، ترجمه دانا سرشت، امیرکبیر،[بى تا].
- 7ـ جامعى، بیوک، نگاهى به آثار و ابنیه تاریخى اردبیل، علمى و فرهنگى، 1374.
- 8ـ جیهانى، ابوالقاسم بن احمد، اشکال العالم، ترجمه على بن عبدالسلام کاتب، آستان قدس رضوى، 1368.
- 9ـ حموى، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، [بى تا].
- 10ـ خاماچى، بهروز، شگفتى هاى سبلان، تبریز، ایران ویچ، 1370.
- 11ـ رازى، ابوالفتوح (حسین بن على بن محمد بن احمد الخزاعى النیشابورى)، تفسیر روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن، آستان قدس رضوى، 1366.
- 12ـ شهرستانى، محمد عبدالکریم، الملل و النحل، بیروت، [بى تا].
- 13ـ صفرى، بابا، اردبیل درگذرگاه تاریخ، تهران، دانشگاه آزاد اسلامى،1370.
- 14ـ عبدالستار عثمان، محمد، مدینه اسلامى، ترجمه على چراغى، امیر کبیر، 1376.
- 15ـ عزتى، ابوالفضل، آموزش و پرورش اسلامى، آثار بعثت، 1356.
- 16ـ قدامه بن جعفر، الخراج، ترجمه و تحقیق حسین قرچانلو، تهران، البرز، 1370.
- 17ـ مارکوارت، یوزف، ایرانشهر، ترجمه مریم میر احمدى، تهران، اطلاعات، 1373.
- 18ـ مسعودى، على بن حسین، مروج الذهب، قم، دارالهجره، 1363.
- 19ـ مفرد کهلان، جواد، گزارش زادگاه زرتشت و تاریخ اساطیرى ایران، تهران، نگین، 1357.
- 20ـ مقدسى، محمدبن احمد، رحلة المقدسى (احسن التقاسیم فى معرفة الاقالیم)، بیروت، دراسات و النشر، 2003م.
- 21ـ ـــــــــــــــــــــــــــــــ ، احسن التقاسیم فى معرفة الأقالیم، ترجمه علینقى منزوى، مؤلفان و مترجمان، [بى تا].
- 22ـ وکیلیان، منوچهر، تاریخ آموزش و پرورش در اسلام و ایران، دانشگاه پیام نور، 1377.
- 23ـ یعقوبى، ابن واضح، البلدان، ترجمه محمد ابراهیم آیتى، تهران، 2536.
- 24ـ یار شاطر، احسان، دانشنامه ایران، شماره 11 .
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Jawdi, Sayyed Mehdi.(2025) اوضاع فرهنگى آذربایجان، ارّان و ارمینیه در قرون نخستین اسلامى / سید مهدى جوادى. , 1(3), 31-46
Sayyed Mehdi Jawdi."اوضاع فرهنگى آذربایجان، ارّان و ارمینیه در قرون نخستین اسلامى / سید مهدى جوادى". , 1, 3, 2025, 31-46
Jawdi, S.(2025) 'اوضاع فرهنگى آذربایجان، ارّان و ارمینیه در قرون نخستین اسلامى / سید مهدى جوادى', , 1(3), pp. 31-46
