Tarikh Islam

خواجه ابوالفضل محمدبن حسین بیهقى دبیر فاضل و مشهور دربار غزنویان یکى از بزرگ ترین مورّخانى است که نهایت اهمیت را براى صحت ضبط و دقت روایات به کار برده و روش او در نگارش تاریخ، شیوه اى منحصر به فرد بوده است. رعایت امانت او به حد وسواس مى رسد تا جایى که چیزى را بر کاغذ نمى آورد مگر این که آن را بر معاینه دیده یا از معتمدى شنیده و یا در کتاب اطمینان بخشى خوانده باشد. شیوه امانت دارى و دقت و اهتمام او در این کتاب به شیوه هاى گوناگون بیان شده است که در این تحقیق، این موارد با ذکر منابع و و شخصیتهاى مورد اعتماد با ذکر صفحات کتاب آمده است. شنیدن از اشخاص معتمد، خواندن در اخبار و کتاب هاى گوناگون، نامه ها و مشافهه هایى که در آغاز دیوان رسالت به همراه داشته است و مشاهده ها و نظریه هاى شخصى، از جمله مواردى است که شیوه امانت دارى و صداقت و اطلاع و آگاهى تاریخى او را براى خوانندگان و علاقه مندان تبیین مى کند. مبناى اصلى تحقیق، کتاب تاریخ بیهقى به کوشش دکتر خلیل خطیب رهبر در سه جلد مى باشد که در واقع از چاپ استاد دکتر على اکبر فیاض استفاده کرده است. در موارد اختلاف به چاپ دیگرى از این کتاب که به اهتمام دکتر غنى و دکتر فیاض در سال 1324 در تهران چاپ شده رجوع شده است. هم چنین از اثر معروف و تعلیقه هاى گرانبهاى استاد سعید نفیسى بر کتاب تاریخ بیهقى که به نام تاریخ مسعودى در سال هاى (1319-1332) در تهران به زیور طبع آراسته شده، استفاده شده است.