, Volume 1, Issue 3, No 3, Year 2025 , Pages 141-173
رشک بر امیرمؤمنان على(ع) درآمدى بر روان شناسى مناسبات در تاریخ اسلام
Writers:
Hamed Montazeri Moghadam
/ دانشیار گروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / Montazeri@qabas.net
/ دانشیار گروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / Montazeri@qabas.netچکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :رشک بر امیرمؤمنان على(ع) درآمدى بر روان شناسى مناسبات در تاریخ اسلام
Abstract:
در رویکرد به مناسبات میان اشخاص در تاریخ صدر اسلام، چنین دریافت مى شود که جنبه اى از آن مناسبات، رشک ورزى بر امام على(علیه السلام) بوده است.
رشکورزى بر على(علیه السلام) در عرصه هاى گوناگون بروز یافت. در زمان حیات پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)، بر «خلوت گزیدن و نجوا کردنِ پیامبر(صلى الله علیه وآله) با على(علیه السلام)»، و نیز بر «گشوده گذاردنِ درِ خانه على(علیه السلام) بر مسجد پیامبر(صلى الله علیه وآله)» رشکورزى در قالب اعتراض بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نمایان شد.
پس از وفات پیامبر(صلى الله علیه وآله)، رشک بر على(علیه السلام) در عرصه اى بسیار مهم آشکار شد، و سبب شد تا خلافت از آن حضرت بازداشته شود. این امر، بیان گر نوعى تحلیل نسبت به مسئله «بازداشت خلافت از على(علیه السلام)» است که هم در سخنان خود وى، و هم در برخى از دیدگاه هاى دیگران ارائه شده است.
در این مقاله، از زاویه روان شناسى مناسبات میان اشخاص در پدیدارى رویدادهاى تاریخى، به این مسئله نگریسته شده است.
References:
- 1ـ ابن ابى الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء التراث العربى، 1358ق / 1965 م .
- 2ـ ابن اثیر، اسدالغابة فى الصحابة، تحقیق محمدابراهیم بنا و دیگران، بیروت دار احیاء التراث العربى، [بى تا].
- 3ـ ابن اعثم کوفى، ابراهیم احمد، الفتوح، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1406ق / 1986 م .
- 4ـ ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پرورین گنابادى، تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1366 .
- 5ـ ابن شهر آشوب، ابوجعفر محمدبن على، مناقب آل ابى طالب، بیروت، دارالاضواء، [بى تا] .
- 6ـ ابن منظور، لسان العرب، تصحیح امین محمد عبدالوهاب و محمد صادق عبیدى، بیروت، داراحیاء التراث العربى، مؤسسه التاریخ العربى، 1416ق / 1996 م .
- 7ـ ادیانى، سیدمسلم حسینى، «چرا به حدیث غدیر عمل نشد؟»، علوم انسانى، شماره 41، بهار 1381.
- 8ـ امیل بدیع یعقوب، موسوعة امثال العرب، بیروت، دارالجیل، 1415ق/ 1995 م .
- 9ـ امینى(علامه)، عبدالحسین احمد، الغدیر فى الکتاب و السنة و الادب، تهران، دارالکتاب الاسلامى، 1366 .
- 10ـ بغدادى(خطیب)، ابوبکر احمد بن على، تاریخ مدینة السلام (تاریخ بغداد)، تحقیق بشار عواد معروف، بیروت، دارالغرب الاسلامى، 1422ق/ 2001 م .
- 11ـ ترمذى، ابوعیسى محمد بن عیسى، الجامع الصحیح (السنن الترمذى)، قاهره، دارالحدیث، [بى تا] .
- 12ـ جاحظ، رسائل الجاحظ، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، بیروت، دارالجلیل، 1411ق/ 1991 م .
- 13ـ حاکم نیشابورى، حافظ ابو عبدالله محمدبن عبدالله، المستدرک على الصحیحین، تحقیق مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، [بى تا] .
- 14ـ دشتى، محمد، ترجمه نهج البلاغه، قم، انتشارات مشرقین، 1379 .
- 15ـ زبیر بن بکّار، الاخبار الموفّقیّات، تحقیق سامى مکى عانى، بغداد، مطبعة العانى، 1972 م .
- 16ـ رضى، ابوالحسن محمد الشریف، نهج البلاغه، تحقیق صبحى صالح، بیروت، [بى نا]، 1387ق/ 1967 م .
- 17ـ زرکلى، خیر الدین، الاعلام، بیروت، دارالعلم للملایین، 1989 م .
- 18ـ زمخشرى، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل... ، تصحیح مصطفى حسینى احمد، بیروت، دارالکتاب العربى، 1407ق/ 1987 م .
- 19ـ سیدمرتضى (شریف)، «الفصول المختارة من العیون و المحاسن»، مصنفات الشیخ المفید، قم، المؤتمر العالمى لألفیة الشیخ المفید، 1413ق .
- 20ـ سیوطى، عبدالرحمن جلال الدین، الدر المنثور فى التفسیر المأثور، بیروت، دارالفکر، 1414ق/ 1993 م .
- 21ـ طبرسى، ابومنصور احمد بن على بن ابى طالب، الاحتجاج، تحقیق ابراهیم بهادرى و محمد هادى به، تهران، انتشارات أسوه، 1416ق .
- 22 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، إعلام الورى بأعلام الهدى، تحقیق مؤسسة آل البیت(علیهم السلام) لإحیاء التراث، قم، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام) لإحیات التراث، 1417ق .
- 23 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تصحیح و تحقیق سیدهاشم رسول محلاتى و سیدفضل الله یزدى طباطبائى، بیروت، دارالمعرفة، 1406ق/ 1986 م .
- 24ـ طبرى، ابوجعفر محمدبن جریر بن رستم، المسترشد فى امامة على ابن ابى طالب(علیه السلام)، نجف، مطبعة الحدریه، [بى تا] .
- 25ـ طوسى، ابوجعفر، اختیار معرفة الرجال. تصحیح و تعلیق میرداماد استرآبادى، تحقیق سیدمهدى رجائى، قم، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، 1404 ق .
- 26 ــــــــــــــــــــ ، التبیان فى تفسیر قرآن، تحقیق و تصحیح احمد حبیب قصیر عاملى، بیروت، داراحیاء التراث العربى، [بى تا] .
- 27ـ عاملى، سیدجعفر مرتضى، الصحیح من سیرة النبى الاعظم(صلى الله علیه وآله)، بیروت، دارالهادى ـ دار السیرة، 1415ق/ 1995 م .
- 28ـ فرانزوى، استفن ال، روان شناسى اجتماعى، ترجمه و تلخیص مهرداد فیروز بخت و منصور قنادان، تهران، خدمات فرهنگى رسا، 1381 .
- 29ـ قشیرى نیشابورى، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، تحقیق موسى شاهین لاشین و احمد عمر هاشم، بیروت، مؤسسة عزالدین، 1407ق/ 1987 م .
- 30ـ گورویچ، ژرژ و دیگران، مسائل روان شناسى جمعى و روان شناسى اجتماعى، ترجمه على محمد کاردان، تهران، انتشارات دانشگاه، تهران، 1376 .
- 31ـ متقى هندى، علاء الدین على، کنز العمال فى سنن الأقوال و الأفعال، تحقیق بکرى حیّانى و صفوة سقا، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1409ق/ 1989 م .
- 32ـ مجلسى، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء التراث العربى، 1403ق/ 1983 م .
- 33ـ مسعودى، على بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق محمد محیى الدین عبدالحمید، قاهره، مطبعة السعاده، 1384ق/ 1964 م .
- 34ـ معین، محمد، فرهنگ فارسى، تهران، امیر کبیر، 1362 .
- 35ـ مفید، محمدبن محمدبن نعمان، الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد، تحقیق مؤسسة آل البیت(علیهم السلام) لإحیاء التراث، قم، المؤتمر العالمى لألفیة الشیخ المفید، 1413 ق .
- 36 ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ، الجمل ... ، تحقیق سیدعلى میرشریفى، قم، مکتب الاعلام الاسلامى، 1371 .
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Montazeri Moghadam, Hamed.(2025) رشک بر امیرمؤمنان على(ع) درآمدى بر روان شناسى مناسبات در تاریخ اسلام. , 1(3), 141-173
Hamed Montazeri Moghadam."رشک بر امیرمؤمنان على(ع) درآمدى بر روان شناسى مناسبات در تاریخ اسلام". , 1, 3, 2025, 141-173
Montazeri Moghadam, H.(2025) 'رشک بر امیرمؤمنان على(ع) درآمدى بر روان شناسى مناسبات در تاریخ اسلام', , 1(3), pp. 141-173
