, Volume 2, Issue 2, No 6, Year 2025 , Pages 113-146

    Umayyads' Economic System with Emphasis on the Easterm Regions

    Article Type: 
    Promotional
    Writers:
    Abstract: 
    Very little interest has been showm to the subject of the economic institutions of the Umayyad government, probably because the dramatic political situation of that period sounds more appealing to the researchers. In order to have a clear idea of the Umnayads we had better first get familiar with the adminstrative - economic conditions of the early caliphs period and of such regions like Persia and Rome. Among the distinctive features of the Umayyad economic system is that the whole affairs of government budget were entrusted to the caliph. Besides, there was no firm supervision over the financial policy of the government. The Umayyad caliphs in general led a kind of luxurious life and were fond in spending great amounts of money on their private affairs and merry- making gatherings , So, the income of the government budget came from different kinds of taxes, such as the tax on land, jiziyah (poll-tax), the booties in additoon to the gifts. The system of taxation and tax-inspectors' conduct in this period was different from that of the previous times. Therefore, the people of the regions which came within the control of Muslims always complained of the taxation conducted at that thme. They even thought of revolting against the government. The situation in the eastern regions of the lands which were under the Umayyad's control was different from the other regions. Exploring the economic situation of the eastern regions can contribute to illustrating some aspects of the history of the Umayyads. The present article is mainly concerned with the last part of this discussion.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :دستگاه مالى امویان با تکیه بر قلمروى شرقى خلافت
    Abstract: 
    در خصوص تاریخ امویان، به سازمان و تشکیلات مالى آن دوره، توجه چندانى نشده و بیشتر نگاه ها به اوضاع حاد سیاسى آن عصر معطوف بوده است. شناخت سازمان مالى آنان مستلزم شناخت سازمان ادارى ـ مالى عصر خلفاى اولیه و حتى ایران و روم است. از خصوصیات و تفاوت هاى نظام مالى امویان، تعلق خزانه به شخص خلیفه و عدم نظارت دقیق بر مخارج و هزینه هاى آن بوده است. در این دوره، به دلیل وجود تشریفات و ولخرجى هاى دربار و توجه فوق العاده دستگاه خلافت به امور دینوى، بر انواع و مقدار مالیات ها افزوده شد. انواع مهم مالیات دریافتى شامل مالیات ارضى (خراج و عُشر و در آمد صوافى)، مالیات سرانه (جزیه)، غنایم و هدایا بود. چگونگى گرفتن مالیات و برخورد عاملان وصول مالیات با مردم، تفاوت هایى با دوران هاى قبلى داشت که غالب مردم مناطق فتح شده و تحت سلطه را از سیاست کلى امویان، بهویژه از سیاست هاى مالى آنان منزجر و آماده قیام برضد آنان کرد. در این میان، مناطق شرقى قلمرو خلافت از ویژگى هاى خاصى برخوردار بود که بررسى امورمالى این مناطق، برشناخت دقیق بخشى از تاریخ این دوره کمک خواهد کرد. محور بحث این مقاله، بخش اخیر است.
    References: 
    • 1. اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامى، علمى و فرهنگى، چاپ سوم: تهران، 1369.
    • 2. آدام متز، تمدن اسلامى در قرن چهارم هجرى، چاپ دوم: تهران، امیر کبییر، 1364ش.
    • 3. ابوالقاسم اجتهادى، بررسى وضع مالى مسلمین از آغاز تا پایان دوره امویان.
    • 4. فاروق عمر، مفید نورى و ملیحه، النظام الاسلامیة، منشورات دارالحکم، بغداد، 1989م.
    • 5. عبدالعزیز دورى، النظم الاسلامیه، وزراة التعلیم العالى بیت الحاکحة جامعة بغداد، 1988م.
    • 6. تقى الدین مقریزى، الخطط، مکتبة اطباء العلوم، بیروت، 1959.
    • 7. حسین مدرسى طباطبایى، زمین در فقه اسلامى، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، تهران، 1367ش.
    • 8. ماوردى، احکّام السلطانیة، مکتبة و مطبعة مصطفى البابى، چاپ سوم: قاهره، 1966م.
    • 9. محمدبن عبدوس جهشیارى، کتاب الوزراء و الکتاب، ترجمه ابوالفضل طباطبائى، تهران، تابان، 1348.
    • 10. محمد على بن طباطبا، ابن طقطقى، تاریخ فخرى، ترجمه محمدوحید گلپایگانى، علمى و فرهنگى، چاپ سوم: تهران.
    • 11. جرجى زیدان، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه و نگارش على جواهر کلام، تهران، امیرکبیر، 1373ش.
    • 12. محمد اعظم سیستانى، اوضاع اقتصادى سیستان، مجله آریانا، ش 2.
    • 13. احمد بن واضح یعقوبى، تاریخ یعقوبى، ترجمه احمدرضا تجدد، چاپ سوم: تهران، امیرکبیر.
    • 14. امیر على، تاریخ عرب و اسلام، ترجمه فخر داعى گیلانى، چاپ سوم: تهران، گنجینه، 1366ش.
    • 15. طه حسین، آئینه اسلام، ترجمه محمد ابراهیم آیتى، تهران، شرکت سهامى، 1339.
    • 16. احمد بن محمد، ابن عبدربه اندلس، العقد الفرید، بیروت، دارالکتب العربى، 1403ق.
    • 17. احمد امین، پرتو اسلام، ترجمه عباس خلیلى اقدام، تهران، اقبال، 1358ش.
    • 18. سعید نفیسى، تاریخ اجتماعى ایران از انقراض ساسانیان تا انقراض امویان، دانشگاه تهران، 1342ش.
    • 19. ابن خرداد به، المسالک و الممالک، ترجمه حسین قره چانلو، تهران، نشر پرتو، 1370ش.
    • 20. ایلیا پاولایچ پطروشفتگى، اسلام در ایران، ترجمه کریم کشاورز، چاپ چهارم: تهران، پیام، 1354ش.
    • 21. على اکبر دهخدا، لغتنامه دهخدا، دانشگاه تهران، 1373ش.(مدخل خراج).
    • 22. نعمت الله تعدى، نظام هاى مالیاتى در ایران، تبریز، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانى تبریز، شماره 131، سال 32(1362).
    • 23. ابوعبدالله محمد بن احمد، خوارزمى، مفاتیح العلوم، ترجمه حسین خدیوجم، على و فرهنگى، چاپ دوم: تهران، 1362ش.
    • 24. دانیل دنت، جزیه در اسلام، ترجمه محمدعلى موحد، تبریز، انتشارات کتابفروشى سروش، 1345.
    • 25. فراى، عصر زرین فرهنگ ایران.
    • 26. ابویعلى محمد بن حسین، الفراء القاضى، احکام السلطانیه، چاپ دوم: مکتب الاعلام الاسلامى، 1406ش.
    • 27. سیدحسین براقى، تاریخ الکوفة، چاپ سوم: نجف، مکتبة الحیدریة، 1388ق.
    • 28. ابویوسف، یعقوب بن ابراهیم، الخراج.
    • 29. گرانتوسکى، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز، ترجمه کریم کشاورز، تهران، پویش، 1359ش.
    • 30. خسرو خسروى، نظام هاى بهره بردارى از زمین در ایران، تهران، انتشارات پیام، 1352ش.
    • 31. ابواسحاق ابراهیم اصطخرى، ممالک و مسالک، ترجمه محمدبن اسعد تسترى، بنیاد موقوفات، تهران، محمود افشار، 1373ش.
    • 32. دنیل التون، تاریخ سیاسى و اجتماعى خراسان، ترجمه مسعود رجب نیا، علمى و فرهنگى، تهران، 1367ش.
    • 33. احمد بن عبیر بلاذرى، فتوح البلدان، ترجمه آذرنوش، چاپ دوم: تهران، سروش، 1364ش.
    • 34. مطهر بن طاهر مقدس، آفرینش و تاریخ، ترجمه محمدرضا شفیعى کدکنى، تهران، نشرآگه، 1374ش.
    • 35. حسن ابراهیم حسن، تاریخ سیاسى اسلام، ترجمه ابوالقاسم پاینده جاویدان،، چاپ ششم: تهران.
    • 36. شریف القرشى، نظام حکومتى و ادارى در اسلام، ترجمه عباسعلى سلطانى، مشهد،آستانه قدس رضوى،1349.
    • 37. محمد بن احمد مقدس، احسن التقاسیم،ترجمه على نقى منزوى، شرکت مؤلفان و مترجمان، تهران، 1361 ش.
    • 38. ابوالحسن على بن الحسین مسعودى، التنبیه و الاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، علمى و فرهنگى، تهران، 1365ش.
    • 39. زرین کوب، تاریخ مردم ایران.
    • 40. ، ساخت دولت در ایران از اسلام تا یورش مغولان، تهران، امیر کبیر، 1365ش.
    • 41. مجید یکتائى، مالیه ایران در دوره اسلامى، مجله بررسى هاى تاریخى، سال هشتم.
    • 42. محمد بن جریر طبرى، تاریخ الاعدم و الملوک.
    • 43. بارتولدو، ترکستان نامه، ترجمه کریم کشاورزى، بنیاد فرهنگ ایران، تهران.
    • 44. قدامة بن جعفر، کتاب الخراج و صنعة الکتابة، تحقیق حسین قره چانلو، تهران، البرز، 1370ش.
    • 45. ابن قتیبة، المعارف
    • 46. لسترنج، کى، جغرافیاى سرزمین هاى خلافت شرق، ترجمه محمود عرفان، علمى و فرهنگى، چاپ دوم: تهران، 1364ش.
    • 47. ویل دورانت، تاریخ تمدن، مترجمان ابوطالب صارمى ابوالقاسم پاینده، ابوالقاسم طاهرى، چاپ سوم: تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، 1371ش.
    • 48. ، تطور حکومت در ایران بعد از اسلام، محیط طباطبائى، چاپ اول: بعثت، 1367ش.
    • 49. پیگو لو سکایاو...;
    • 50. ، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده هجدهم، ترجمه کریم کشاورز، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعى، 1348.
    • 51. لمبتون.آ. گ، مالک و زارع در ایران، ترجمه منوچهر امیرى، علمى و فرهنگى، چاپ سوم: تهران، 1362ش.
    • 52. یاقوت حموى، معجم البلدان.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Samani, Seyed Mahmoud.(2025) Umayyads' Economic System with Emphasis on the Easterm Regions. , 2(2), 113-146

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Seyed Mahmoud Samani."Umayyads' Economic System with Emphasis on the Easterm Regions". , 2, 2, 2025, 113-146

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Samani, S.(2025) 'Umayyads' Economic System with Emphasis on the Easterm Regions', , 2(2), pp. 113-146

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Samani, S. Umayyads' Economic System with Emphasis on the Easterm Regions. , 2025; 2(2): 113-146