, Volume 3, Issue 1, No 9, Year 2025 , Pages 33-52
نقش سیاسى ـ اجتماعى بیگ، ترخان و تگین در تاریخ اسلام
Article Type:
Promotional
Writers:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نقش سیاسى ـ اجتماعى بیگ، ترخان و تگین در تاریخ اسلام
Abstract:
عنوان هاى حکومتى، جایگاه خاصى را در تشکیلات سیاسى ـ ادارى دوره اسلامى به خود اختصاص داده است. گرچه برخى از این عناوین و القاب، از دوران پیش از اسلام به دوران اسلامى به ارث رسیده، لکن بیشتر آن ها در دوره هاى تاریخى و سرزمین هاى مختلف جغرافیایى، تأثیرات زیادى را از ملل و اقوام مختلف پذیرفته است. پذیرش دین اسلام از سوى ترکان و مغولان و مهاجرت آنان به نقاط مختلف جهان اسلام، پیامدهاى مهمى را به همراه داشته است. یکى از آن ها، ورود عناوین، القاب و اصطلاحات خاص ترکى و مغولى در تشکیلات اسلامى و تداوم آن در دوران هاى مختلف تاریخى است که بخش مهمى از عناوین و اصطلاحات سیاسى ـ اجتماعى و ادارى تشکیلات اسلامى را تشکیل داده است.
بر همین اساس، مقاله حاضر ضمن ریشه یابى سه عنوان از عناوین سیاسى ـ حکومتى، یعنى «بیگ»، «ترخان» و «تگین» در تاریخ تشکیلات اسلامى، درصدد است تا جایگاه، مفاهیم و کاربرد آن ها را در مقاطع مختلف تاریخى بررسى کند. امید است این اقدام، سرآغازى براى تحقیقات بعدى باشد.
References:
- 1. آقسرایى، محمد بن محمد، تاریخ سلاجقه، اساطیر، 1362 .
- 2. ابن بطوطه، محمد بن عبدالله، رحلة ابن بطوطه، المکتبة المصریه، بیروت، 1425ق.
- 3. ابن خرداذبه، عبیدالله بن عبدالله، المسالک و الممالک، دارصادر، بیروت، ]بى تا[.
- 4. ابن خلف تبریزى (برهان)، برهان قاطع، تهران، امیر کبیر، ]بى تا[.
- 5. ابن خلکان، شمس الدین احمد، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، بیروت، دار الثقافه، 1968م.
- 6. ابن اصیبعه، احمد بن القاسم، عیون الأنباء فى طبقات الأطباء، بیروت، مکتبة الحیاة، ]بى تا[.
- 7. ابن عربشاه، احمد، فاکهة الخلفا و مفاکهة الظرفاء، التراثیه، www.alwarag.com.
- 8. ابن فضلان، احمد، رحلة ابن فضلان، الشرکة العالمیه، 1414ق.
- 9. ابن کثیر، عمادالدین اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، مکتبة المعارف، ]بى تا[.
- 10. ابن مأکولا، على بن هبه الله، الاکمال، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1411ق.
- 11. ابن ندیم، محمد بن ابى یعقوب اسحاق، الفهرست، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1422ق.
- 12. ادریسى، محمد، نزهة المشتاق فى اختراق الافاق، بیروت، عالم الکتب، 1989ق.
- 13. ذهبى، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، بیروت، الرساله، 1413ق.
- 14. استرآبادى، میرزا مهدى، سنگلاخ، نشر مرکز، 1368.
- 15. اعتماد السلطنه، مرآة البلدان، دانشگاه تهران، 1367.
- 16. اقبال آشتیانى، عباس، تاریخ مغول، تهران، امیر کبیر، 1379.
- 17. اولغون، ابراهیم و جمشید درخشان، فرهنگ ترکى استانبولى به فارسى، انزلى، 1362.
- 18. بدیعى، نادره، فرهنگ واژه هاى فارسى در زبان اویغورى چین، نشر بلخ، 1377.
- 19. بیات، سید حیدر، «خلج در دیوان لغات الترک»، http://64.233.1.1.4.
- 20. بیرونى، ابوریحان محمد بن احمد، آثار الباقیه عن القرون الخالیه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1420 ق.
- 21. بیهقى، ابوالفضل، تاریخ بیهقى، به اهتمام فیاض، ایرانمهر، تهران، 1350.
- 22. ثعالبى، عبدالملک ابن محمد، یتیمة الدهر، المکتبة التراثیه، .www.alwarag.com
- 23. جوینى، محمد، تاریخ جهانگشاى جوینى، تصحیح محمد قزوینى، دنیاى کتاب، 1382.
- 24. چلبى (حاجى خلیفه)، مصطفى بن عبدالله، تقویم التواریخ، تصحیح میرهاشم محدث، احیاء کتاب، 1376.
- 25. حسن، ابراهیم حسن، تاریخ سیاسى اسلام، ترجمه عبدالحسین بینش، آرایه، 1374.
- 26. حسینى کازرونى، سید احمد، پژوهشى در اعلام تاریخى و جغرافیایى تاریخ بیهقى، موسسه آیات، 1374.
- 27. حموى، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، ]بى تا[.
- 28. دایرة المعارف آذربایجان شوروى ، باکو، 1982م.
- 29. دهخدا، على اکبر، لغتنامه، دانشگاه تهران، (CD).
- 30. رامپورى، غیاث الدین، غیاث اللغات، کانون معرفت، ]بى تا[.
- 31. شبارو، عصام محمد، دولت ممالیک و نقش سیاسى و تمدنى آنان در تاریخ اسلام، ترجمه شهلا بختیارى، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1380.
- 32. شیرازى، عبدى بیگ، تکملة الأخبار، تهران، نشر نى، 1369.
- 33. فضل الله، رشید الدین، جامع التواریخ، دنیاى کتاب، 1364.
- 34. قزوینى، زکریا، عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات، تهران، سبوحى، 1340.
- 35. قلقشندى، شهاب الدین، صبح الاعشى، المکتبة التراثیه، .www.alwarag.com
- 36. کاشغرى، محمود، دیوان لغات الترک، استانبول، مطبعه عامره، 1333ق.
- 37. لاپیدوس، ایرام، تاریخ جوامع اسلامى، ترجمه على بختیارى زاده، تهران، اطلاعات، 1381.
- 38. مسعودى، على بن حسین، مروج الذهب، قم، دارالهجره، 1363.
- 39. مصاحب، غلامحسین، دایرة المعارف فارسى، تهران، امیرکبیر، 1380.
- 40. نامى اصفهانى (موسوى)، میرزا محمد صادق، تاریخ گیتى گشا، اقبال، 1368.
- 41. نویرى، شهاب الدین احمد، نهایة الارب فى فنون الادب، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران، امیر کبیر، 1364.
- 42. دهخدا، على اکبر، لغت نامه، دانشگاه تهران.
- 1. Divan-i Lugat-i it - turk Dizini. Mehran 1.Persian blog.com.
- 2. Encyclopaedia of Islam, Leiden (CD).
- 3. "Sovereigty" www.ozturkler.org.2-8/03/2005.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Jawdi, Sayyed Mehdi.(2025) نقش سیاسى ـ اجتماعى بیگ، ترخان و تگین در تاریخ اسلام . , 3(1), 33-52
Sayyed Mehdi Jawdi."نقش سیاسى ـ اجتماعى بیگ، ترخان و تگین در تاریخ اسلام ". , 3, 1, 2025, 33-52
Jawdi, S.(2025) 'نقش سیاسى ـ اجتماعى بیگ، ترخان و تگین در تاریخ اسلام ', , 3(1), pp. 33-52
