, Volume 3, Issue 2, No 10, Year 2025 , Pages 51-84

    عاشورا در آینه آمار و ارقام

    Article Type: 
    Promotional
    Writers:
    Mohsen Ranjbar / دانشیار گروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / Ranjbar@Qabas.net
    Pages: 51-84
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :عاشورا در آینه آمار و ارقام
    Abstract: 
    پژوهش حاضر، گزارشى است از مهم ترین اعداد و ارقام حادثه عاشورا، از جمله آمار سپاه امام حسین(علیه السلام) و لشکر یزید، آمار شهدا و کشته هاى دشمن، آمار سرهاى شهدا، روز شمار واقعه عاشورا و... . ضمن مقایسه و تحلیل اخبار گوناگون و در برخى موارد، ناهمگون درباره اعداد و ارقام این حادثه، تلاش شده است که گزارش صحیح و قابل پذیرش، گزینش و ارائه شود.
    Keywords: 
    عاشورا
    آمار
    سپاه امام حسین(علیه السلام)
    سپاه یزید و شهداى کربلا.
    References: 
    • 1. موسوى خویى، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، چاپ پنجم: [بى جا، بى نا ]، 1413 ق.
    • 2. ابن ابى الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، داراحیاء الکتب العربیه، 1378 ق.
    • 3. ابن اعثم، کتاب الفتوح، تحقیق على شیرى، بیروت، دارالاضواء، 1411 ق.
    • 4. ابن جوزى، ابوالفرج عبدالرحمن على بن محمد، المنتظم فى تاریخ الملوک و الامم، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1412ق.
    • 5. ابن حجر عسقلانى، الاصابه فى تمییز الصحابه، تحقیق شیخ عادل احمد عبدالموجود و شیخ على محمد معوض، چاپ اول: بیروت، دارالکتب العلمیه، 1415 ق.
    • 6. ابن حجر عسقلانى، تهذیب التهذیب، چاپ اول: بیروت، دارالفکر، 1404 ق.
    • 7. ابن حجر عسقلانى، تبصیر المنتبه، قاهره، دارالقومیة العربیه.
    • 8. ابن شهرآشوب، مناقب آل ابى طالب، تحقیق یوسف بقاعى، بیروت، افست دارالاضواء، 1421ق.
    • 9. ابن صباغ مالکى، الفصول المهمه، تهران، مؤسسة الاعلمى، [بى تا].
    • 10. ابن عبد ربه، احمد بن محمد، العقد الفرید، تحقیق على شیرى، چاپ اول: بیروت، داراحیاء التراث العربى، 1409 ق.
    • 11. ابن عبد ربه، العقد الفرید، مطبعة اللجنة التألیف و الترجمة و النشر، 1365 ق.
    • 12. ابن عبدالبرّ قرطبى، الاستیعاب فى معرفة الاصحاب، تحقیق شیخ عادل احمد عبدالموجود و شیخ على محمد معوض، چاپ اول: بیروت، دارالکتب العلمیه، 1415 ق.
    • 13. ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق على شیرى، بیروت، دارالفکر، 1415 ق.
    • 14. ابن عساکر، ترجمة الامام الحسین، تحقیق محمد باقر محمودى، قم، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیه، 1414 ق.
    • 15. ابن قتیبه دینورى، الامامة و السیاسه، تحقیق على شیرى، بیروت، دارالاضواء، 1410ق.
    • 16. ابن نما حلى، مثیرالأحزان، نجف، مطبعة الحیدریه، 1369 ق.
    • 17. ابوالصلاح حلبى، تقریب المعارف، تحقیق فارس تبریزیان حسون، [بى جا ]، محقق، 1375.
    • 18. ابن کثیر دمشقى، ابوالفداء اسماعیل، البدایة و النهایه، تحقیق على شیرى، بیروت، داراحیاء التراث العربى، 1408ق.
    • 19. ابوالفرج اصفهانى، مقاتل الطالبیین، قم، مؤسسه دارالکتاب، 1385 ق.
    • 20. طبرى، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، مؤسسة الأعلمى للمطبوعات، 1409 ق.
    • 21. ابوحنیفه دینورى، الأخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر، قاهره، داراحیاء الکتب العربیه، 1960 م.
    • 22. تمیمى مغربى، ابوحنیفه نعمان بن محمد، شرح الأخبار فى فضائل الائمة الاطهار، تحقیق سید محمد حسینى جلالى، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، [بى تا].
    • 23. بیرونى خوارزمى، ابوریحان محمد بن احمد، الآثار الباقیة عن القرون الخالیه، بیروت، دارصادر، [بى تا].
    • 24. بلخى، ابوزید احمد بن سهل، البدء والتاریخ، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1417ق.
    • 25. مسکویه رازى، ابوعلى، تجارب الامم وتعاقب الهمم، تحقیق ابوالقاسم امامى، چاپ اول: تهران، سروش، 1366.
    • 26. ازدى غامدى کوفى، ابومخنف لوط بن یحیى، وقعة الطف، تحقیق محمد هادى یوسفى غروى، چاپ سوم: قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1417 ق.
    • 27. طبرسى، ابومنصور احمدبن على بن ابى طالب، الاحتجاج، سید محمّد باقر خرسان، نجف، دارالنعمان، 1386 ق.
    • 28. هیتمى، احمد بن حجر، الصواعق المحرقة فى ردّ اهل البدع و الزندقه، تعلیق عبدالوهاب عبداللطیف، چاپ دوم: قاهره، مکتبة القاهره، 1385ق.
    • 29. بلاذرى، احمد بن یحیى جابر، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکّار و ریاض زرکلى، بیروت، دارالفکر، 1417 ق.
    • 30. کفعمى، تقى الدین ابراهیم بن على، المصباح، قم، منشورات الشریف الرضى و زاهدى.
    • 31. مُحَلّى، حمید بن احمد، الحدائق الوردیه فى مناقب ائمة الزیدیّه، تحقیق مرتضى بن زید محطورى حسنى، چاپ اول: صنعاء، مکتبة بدر، 1423ق.
    • 32. عصفرى، خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفة بن خیاط، تحقیق سهیل زکار، بیروت، دارالفکر، 1414ق.
    • 33. خوارزمى، مقتل الحسین، تحقیق محمد طاهر سماوى، قم، دارانوار الهدى، 1418 ق.
    • 34. ذهبى، سیر اعلام النبلاء، بیروت، مؤسسة الرساله، 1413ق.
    • 35. جعفریان، رسول، تأملى در نهضت عاشورا، چاپ دوم: قم، انصاریان، 1381.
    • 36. حلى، رضى الدین على بن یوسف مطهر، العدد القویه، تحقیق سید مهدى رجایى، چاپ اول: قم، مکتبة آیة الله المرعشى النجفى، 1408ق.
    • 37. قزوینى، زکریا محمد بن محمود، عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات، چاپ شده در حاشیه کتاب حیاة الحیوان دمیرى، [بى جا، بى نا، بى تا].
    • 38. سبط ابن جوزى، تذکرة الخواص من الامة بذکر خصائص الائمه، تحقیق حسین تقى زاده، چاپ اول: [بى جا]، مرکز الطباعة و النشر للمجمع العالمى لأهل البیت، 1426 ق.
    • 39. سبط ابن جوزى، تذکرة الخواص، قدّم له سیّد صادق بحرالعلوم، تهران، مکتبة نینوى الحدیثه، [بى تا].
    • 40. سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالى، تحقیق محمد باقر انصارى زنجانى، [بى جا، بى نا، بى تا].
    • 41. طبرانى، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، تحقیق حمدى عبدالمجید سلفى، چاپ دوم: قاهره، مکتبة ابن تیمیه، [بى تا].
    • 42. سید ابن طاووس، الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فى السنه، تحقیق جواد قیّومى اصفهانى، [بى جا]، مکتب الاعلام الاسلامى، 1416 ق.
    • 43. سید ابن طاووس، الملهوف على قتلى الطفوف، تحقیق فارس حسّون، چاپ چهارم: تهران، دارالاسوه، 1383.
    • 44. ابن عنبه، سیّد جمال الدین احمد بن على حسنى، عمدة الطالب فى أنساب آل ابى طالب، تصحیح محمد حسن آل طالقانى، نجف، مطبعة الحیدریه، 1380ق.
    • 45. عاملى، سید محسن امین، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، 1406 ق.
    • 46. ذهبى، شمس الدین، تاریخ الاسلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمُرى، چاپ دوم: بیروت، دارالکتاب العربى، 1418ق.
    • 47. نویرى، شهاب الدین احمد بن عبدالوهّاب، نهایة الارب فى فنون الادب، قاهره، مکتبة العربیه، 1395 ق.
    • 48. محلاتى، ذبیح الله، فرسان الهیجاء، چاپ دوم: تهران، مرکز نشر کتاب، 1390ق.
    • 49. شیخ صدوق، الأمالى، تحقیق مؤسسة البعثه، چاپ اول: قم، مؤسسة البعثه، 1417 ق.
    • 50. شیخ صدوق، الخصال، تصحیح على اکبر غفارى، قم، منشورات جماعة المدرسین، 1362.
    • 51. شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، تحقیق شیخ حسین اعلمى، بیروت، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، 1404 ق.
    • 52. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح على اکبر غفارى، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1405ق.
    • 53. شیخ طوسى، الامالى، تحقیق مؤسسة البعثه، چاپ اول: قم، دارالثقافه، 1414 ق.
    • 54. شیخ طوسى، رجال الطوسى، تحقیق جواد قیومى، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1415 ق.
    • 55. شیخ کلینى، الکافى، تحقیق على اکبر غفارى، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363.
    • 56. شیخ مفید، الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد، تحقیق مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، قم، دارالمفید، 1413 ق.
    • 57. شیخ مفید، مسارّ الشیعه، (چاپ شده در جلد 7 مؤلفات شیخ مفید)، تحقیق مهدى نجف، چاپ دوم: بیروت، دارالمفید، 1414ق.
    • 58. صفدى، صلاح الدین خلیل بن أیبک، الوافى بالوفیات، بیروت، المعهد المانى.
    • 59. مامقانى، عبدالله، تنقیح المقال، تهران، انتشارات جهان، [بى تا].
    • 60. مسعودى، على بن حسین، اثبات الوصیه، قم، انتشارات انصاریان، 1417 ق.
    • 61. اربلى، على بن عیسى بن ابى الفتح، کشف الغمة فى معرفة الائمه، بیروت، دارالأضواء، 1405 ق.
    • 62. عمرى، على بن محمد، المجدى فى انساب الطالبیین، چاپ اول: قم، مکتبة آیة الله مرعشى نجفى، 1409 ق.
    • 63. طبرى، عماد الدین حسن بن على، کامل بهائى (الکامل البهائى فى السقیفه)، تهران، مکتبة المصطفوى، [بى تا].
    • 64. طبرى، عماد الدین، بشارة المصطفى، تحقیق جواد قیومى اصفهانى، چاپ اول: قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1420 ق.
    • 65. زرگرى نژاد، غلامحسین، نهضت امام حسین و قیام کربلا، چاپ اول: تهران، سمت، 1383.
    • 66. خواند میر، غیاث الدین بن همام الدین حسینى، تاریخ حبیب السیر فى اخبار افراد بشر، تهران، انتشارات کتابخانه خیام، 1333.
    • 67. طبرسى، فضل بن حسن، تاج الموالید، قم، مکتبة آیة الله مرعشى نجفى، 1406ق.
    • 68. طبرسى، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى، چاپ اول: قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1417ق.
    • 69. کوفى اسدى، فضیل بن زبیر بن عمر بن درهم، «تسمیة من قتل مع الحسین»، تحقیق سید محمد رضا حسینى جلالى، فصلنامه تراثنا، شماره 2، 1406ق.
    • 70. مغربى، قاضى نعمان، دعائم الاسلام، تحقیق آصف بن على اصغر فیضى، قاهره، دارالمعارف، 1383 ق.
    • 71. معلوف، لوئیس، المنجد فى الاعلام، چاپ دوازدهم: بیروت، افست دارالمشرق، [بى تا].
    • 72. طبرى، محب الدین احمد بن عبدالله، ذخائر العقبى فى مناقب ذوى القربى، قاهره، مکتبة القدسى، 1356ق.
    • 73. مجلسى، محمدباقر، بحار الانوار، چاپ دوم: بیروت، مؤسسة الوفاء، 1403ق.
    • 74. مجلسى، محمدباقر، جلاء العیون، چاپ اول: تهران، رشیدى، 1362.
    • 75. حسینى موسوى، محمد بن ابى طالب، تسلیة المُجالس و زینة المَجالس، تحقیق فارس حسّون، چاپ اول: قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه، 1418ق.
    • 76. باعونى، محمد بن احمد، جواهر المطالب فى مناقب الامام على بن ابى طالب، تحقیق محمدباقر محمودى، قم، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیه، 1415 ق.
    • 77. دولابى، محمد بن احمد، الذریة الطاهره، تحقیق سعد مبارک حسن، کویت، دارالسلفیه، 1407 ق.
    • 78. طبرى، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الامامه، تحقیق مؤسسة البعثه، چاپ اول: قم، مؤسسة البعثه، 1413 ق.
    • 79. تمیمى بستى، محمد بن حبّان بن احمد، الثقات، چاپ اول: [بى جا]، مؤسسة الکتب الثقافیه، 1393 ق.
    • 80. طوسى، محمد بن حسن، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، چاپ اول: بیروت، مؤسسة فقه الشیعه، 1411 ق.
    • 81. ابن سعد، «ترجمة الحسین و مقتله»، تحقیق سید عبدالعزیز طباطبایى، فصلنامه تراثنا، سال سوم، شماره 10، 1408 ق.
    • 82. سماوى، محمد بن طاهر، إبصار العین فى أنصار الحسین، تحقیق محمد جعفر سماوى، قم، مرکز الدراسات الاسلامیة لحرس الثوره، 1377.
    • 83. شافعى، محمد بن طلحه، کفایة الطالب فى مناقب امیرالمؤمنین، تحقیق محمد هادى امینى، تهران دار احیاء تراث اهل البیت، 1404 ق.
    • 84. شافعى، محمد بن طلحه، مطالب السؤول فى مناقب الرسول، تحقیق ماجد بن احمد العطیه، بیروت، مؤسسة امّ القرى، 1420 ق.
    • 85. ابن اَبّار، محمد بن عبدالله بن ابى بکر قضاعى، دُرَرَ السمط فى خبر السبط، تحقیق عزالدین عمر موسى، چاپ اول: بیروت، دارالغرب الاسلامى، 1407ق.
    • 86. نیشابورى، محمد بن فتال، روضة الواعظین، تحقیق سید محمد مهدى خرسان، قم، منشورات الشریف الرضى، [بى تا].
    • 87. مشهدى، المزار الکبیر، تحقیق جواد قیّومى اصفهانى، چاپ اول: قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1419 ق.
    • 88. سپهر، محمدتقى، ناسخ التواریخ، چاپ سوم: تهران، کتابفروشى اسلامیه، 1368.
    • 89. تسترى، شیخ محمدتقى، قاموس الرجال، قم، مؤسسة النشر الاسلامى.
    • 90. شمس الدین، محمد مهدى، انصار الحسین، چاپ دوم:[بى جا]، الدار الاسلامیه، 1401 ق.
    • 91. مسعودى، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق سعید محمد لحّام، بیروت، دارالفکر، 1421 ق.
    • 92. کاشفى، ملاحسین، روضة الشهداء، قم، نوید اسلام، 1381.
    • 93. میرخواند، تاریخ روضة الصفا، تصحیح جمشید کیان فر، چاپ اول: تهران، اساطیر، 1380.
    • 94. هادى بن ابراهیم وزیر، نهایة التنویه فى ازهاق التمویه، تحقیق احمد بن درهم ابن عبدالله حوریه و ابراهیم بن مجد الدین بن محمد مؤیّدى، چاپ اول: یمن، منشورات مرکز اهل البیت للدراسات الاسلامیه، 1421 ق.
    • 95. جرجانى شجرى، یحیى بن حسین بن اسماعیل، الامالى الخمیسیه، بیروت، عالم الکتب.
    • 96. یوسفى غروى، محمدهادى، وقعة الطف، چاپ سوم: قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1417 ق.
    • 130 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ranjbar, Mohsen.(2025) عاشورا در آینه آمار و ارقام . , 3(2), 51-84

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohsen Ranjbar."عاشورا در آینه آمار و ارقام ". , 3, 2, 2025, 51-84

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ranjbar, M.(2025) 'عاشورا در آینه آمار و ارقام ', , 3(2), pp. 51-84

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ranjbar, M. عاشورا در آینه آمار و ارقام . , 2025; 3(2): 51-84