, Volume 3, Issue 4, No 12, Year 2025 , Pages 109-150

    بردگان از جاهلیت تا اسلام (تحلیل و بررسى تاریخى) / عبدالرضا عرب ابوزیدآبادى

    Article Type: 
    Promotional
    Writers:
    Abdolreza Arab Abu Zaydabadi / دانشجوی دکترا تاریخ اهل بیت ع / arab417@yahoo.com
    Pages: 109-150 Receive Date: 2025/04/07 Accept Date: 2025/04/07
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بردگان از جاهلیت تا اسلام (تحلیل و بررسى تاریخى) / عبدالرضا عرب ابوزیدآبادى
    Abstract: 
    موضوع بردگى از نظر اسلام همواره از موضوعات مهم و بحث برانگیز درحوزه اندیشه اسلامى، بهویژه در باب حقوق بشر است. موضوع بردگى در اسلام بسیار پردامنه و ابعاد و جوانب گوناگون فقهى، فکرى و تاریخى دارد. تبیین عللو انگیزه هاى پذیرش و الغاى تدریجى بردگى در اسلام با مقایسه تطبیقى میان وضعیت بردگان در دوران جاهلیت و اسلام موضوع اصلى بخش نخست این نوشتار است. در ادامه به تبیین تاریخى رفتار و برخورد پیامبراعظم(صلى الله علیه وآله)با بردگان واقداماتى که موجب حل این معضل ریشه دار اجتماعى و بهبود وضع بردگان شد خواهیم پرداخت.
    Keywords: 
    بردگى، برده دارى، جاهلیت، اسلام و رسول خدا(صلى الله علیه وآله).
    References: 
    • 1. قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازى.
    • 2. نهج البلاغه، ترجمه وتحقیق محمددشتى.
    • 3. ابطحى، سید محمدعلى موحد، تهذیب المقال، قم، ابطحى، 1412ق.
    • 4. ابن ابى الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، دار احیاء الکتب العربیه، 1378ق.
    • 5. ابن اثیر جزرى، محمد، النهایه فى غریب الحدیث و الأثر، تحقیق طاهر احمد زاوى و...، چاپ چهارم: قم، اسماعیلیان، 1364.
    • 6. ابن الاثیر، اسدالغابة فى معرفة الصحابه، بیروت، دار المعرفه، ]بى تا[.
    • 7. ابن حجر عسقلانى، احمد بن على بن محمد، الاصابه فى تمییز الصحابه، تحقیق عادل احمد عبد الموجود، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1415ق.
    • 8. ابن سعد، الطبقات الکبرى، بیروت، دار بیروت، 1405ق.
    • 9. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابى طالب، تحقیق جمعى از اساتید نجف اشرف، ]بى جا[، 1376ق.
    • 10. ابن عساکر، ابوالقاسم على بن الحسن بن هبة الله شافعى، تهذیب تاریخ دمشق الکبیر، تحقیق عبد القادر بدران، بیروت، دار احیاء التراث العربى، 1407ق.
    • 11. ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، دار احیاء التراث العربى، 1408ق.
    • 12. ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، چاپ اول: قم، نشر ادب الحوزه، 1405ق.
    • 13. احمدى میانجى، على بن حسینعلى، مکاتیب الرسول، چاپ اول: قم، دارالحدیث، 1419ق.
    • 14. اربلى، على بن عیسى بن ابى فتح، کشف الغمة فى معرفة الائمه، چاپ دوم: لبنان، دار الاضواء، 1405ق.
    • 15. ارسطو، سیاست، ترجمه حمید عنایت، تهران، شرکت سهامى کتاب هاى جیبى، 1354.
    • 16. اسکندرى، محمدحسین، قاعده مقابله به مثل در حقوق بین الملل از دید اسلام، چاپ اول: قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، 1379.
    • 17. القرطبى، ابى عمر یوسف بن عبدالله محمدبن عبدالله البر، الاستیعاب فى معرفة الاصحاب، تصحیح على محمد معوض، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1995م.
    • 18. امام خمینى، سید روح الله موسوى، تحریر الوسیله، قم، اسماعیلیان، 1409ق.
    • 19. انصارى، فاضل، العبودیة، الرق و المرأه بین الاسلام الرسولى و الاسلام التاریخى، دمشق، الاهالى للتوزیع، 2001م.
    • 20. بحرانى، الحدائق الناضره، تحقیق محمدتقى ایروانى، قم، انتشارات اسلامى جامعه مدرسین، ]بى تا[.
    • 21. جبعى عاملى، زین الدین (شهید ثانى)، الروضة البهیة فى شرح اللمعة الدمشقیه، تصحیح مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامى، چاپ ششم: ]بى جا[، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامى، 1371.
    • 22. جعفریان، رسول، سیره رسول خدا(صلى الله علیه وآله)، چاپ اول: ]بى جا[، سازمان چاپ و انتشارات، 1373.
    • 23. جعفرى، محمدتقى، حقوق بشر از دیدگاه اسلام و غرب، تهران، دفتر خدمات حقوقى بین المللى جمهورى اسلامى ایران، 1370.
    • 24. جمعى از نویسندگان، تفسیر نمونه، زیر نظر ناصر مکارم شیرازى، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1353.
    • 25. جواد على، المفصل فى تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت، دار العلم للملایین، بغداد، مکتبة النهضه، 1976م.
    • 26. جوده، جمال، اوضاع اجتماعى و اقتصادى موالى در صدر اسلام، ترجمه مصطفى جبارى و مسلم زمانى، تهران، نشر نى، 1382.
    • 27. حتى، فیلیپ، تاریخ عرب، ترجمه محمد سعیدى، تهران، زوار، 1352.
    • 28. حرانى، حسین بن شعبه، تحف العقول، ترجمه احمد جنتى، تهران، علمیه اسلامیه، 1363.
    • 29. حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشیعه، تحقیق مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، چاپ دوم: قم، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، 1414 ق.
    • 30. حسنى، عبدالجلیل یوسف، المرأة عند شعراء صدر اسلام، قاهره، دارالثقافیه للنشر، 1418ق.
    • 31. حسینى طباطبایى، مصطفى، بردگى از دیدگاه اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامى، 1372.
    • 32. زیدان، جرجى، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه على جواهرکلام، تهران، امیرکبیر، 1333.
    • 33. سخاوى، ابى الخیر محمد بن عبدالرحمن، الفخر المتوالى فى من انتسب الى النبى من الخدم و الموالى، کویت، غراس، 2002م.
    • 34. سید اهل، عبدالعزیز، زین العابدین على بن الحسین(علیه السلام)، ترجمه حسین وجدانى، ]بى جا[، کتابفروشى محمدى، 1335.
    • 35. شیح طوسى، محمدبن حسن، التبیان فى تفسیرالقرآن، تحقیق احمدحبیب قصیر عاملى، چاپ اول: مکتبة الاعلام الاسلامى، 1409ق.
    • 36. شیخ صدوق، علل الشرایع، نجف، مکتبة الحیدریه، 1386ق.
    • 37. شیخ صدوق، محمد بن على بن حسین بن بابویه قمى، کتاب من لا یحضره الفقیه، تحقیق على اکبر غفارى، چاپ دوم: قم، جامعه مدرسین، 1404ق.
    • 38. شیخ طوسى، ابى جعفر محمدبن الحسن بن على، المبسوط فى فقه الامامیه، تصحیح محمدتقى کشفى، تهران، المکتبة المرتضویه، 1387ق.
    • 39. شیخ طوسى، الاستبصار، تحقیق سید حسن خراسانى، چاپ چهارم: قم، دار الکتب الاسلامیه، 1363.
    • 40. شیخ مفید، ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان عکبرى بغدادى، الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد، تحقیق مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، قم، دار المفید، ]بى تا[.
    • 41. صالحى شامى، محمد بن یوسف، سبل الهدى و الرشاد فى سیرة العباد، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و دیگران، چاپ اول: بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414ق.
    • 42. طباطبایى، سید محمدحسین، المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى، قم، جامعه مدرسین، ]بى تا[.
    • 43. طباطبایى، سید محمدحسین، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، مؤسسه نشر اسلامى، 1402 ق.
    • 44. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تحقیق لجنة من العلماء و المحققین الاخصائیین، بیروت، مؤسسه الاعلمى للمطبوعات، 1415ق.
    • 45. طبرى، ابن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق جمعى از علما، بیروت، مؤسسه الاعلمى، 1879م.
    • 46. طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان فى تأویل اى القرآن (تفسیر طبرى)، تحقیق صدقى جمیل عطار، بیروت، دار الفکر، 1415ق.
    • 47. طبسى، نجم الدین، السجن و النفى فى مصادر التشریع الاسلامى، قم، بوستان کتاب، 1383.
    • 48. طرابلسى، عبدالعزیز بن البراج، المهذب، تحقیق جعفر سبحانى، قم، نشر اسلامى (جامعه مدرسین)، 1406ق.
    • 49. طریحى، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینى، چاپ دوم: قم، الثقافه الاسلامیه، 1408ق.
    • 50. عاملى، جعفر مرتضى، دراسات و بحوث فى التاریخ و الاسلام، بیروت، مرکز جواد، 1414ق.
    • 51. عاملى، سید جعفر مرتضى، سلمان فارسى، ترجمه سید محمد حسینى، چاپ پنجم: قم، انتشارات اسلامى، 1379.
    • 52. علامه حلى، حسن بن یوسف بن على مطهر حلى، منتهى المطلب، تحقیق قسم الفقه فى مجمع البحوث الاسلامیه، مشهد، مؤسسه چاپ و نشر آستان قدس رضوى، 1412ق.
    • 53. فقیه، محمد محسن، الموسوعة الکبرى فى غزوات النبى الاعظم، بیروت، الفقیه، 1417 ق.
    • 54. قربانى، زین العابدین، اسلام و حقوق بشر، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1372.
    • 55. قمى، ابوالحسین على بن ابراهیم، تفسیر القمى، تصحیح سید طیب جزایرى، چاپ سوم: قم، مؤسسه دار الکتب، 1404ق.
    • 56. کرکى، على بن حسن، جامع المقاصد، قم، مؤسسه آل البیت(علیه السلام)، 1408ق.
    • 57. کلینى رازى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافى، تحقیق على اکبر غفارى، چاپ سوم: تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1388ق.
    • 58. گرامى، محمدعلى، نگاهى به بردگى، قم، نشر روح، شفق، 1351.
    • 59. لانژله، موریس، بردگى، ترجمه حبیب الله فضل اللهى، تهران، فریدون علمى، ]بى تا[.
    • 60. مجلسى، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الأئمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1403ق.
    • 61. مطلبى، محمد بن اسحاق بن یسار، السیرة النبویه، تحقیق محمد محیى الدین عبد الحمید، ]بى جا[، مکتبة محمد على صبیح و اولاده، 1383ق.
    • 62. مقداد، محمد، الموالى و نظام الولاء من الجاهلیة الى اواخر العصر الاموى، دمشق، دار الفکر، 1408ق.
    • 63. مقریزى، تقى الدین احمد بن على، امتاع الاسماع للنبى من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع، تحقیق محمد عبدالحمید میسى، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1420ق.
    • 64. موسوى خویى، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین، چاپ بیست و هشتم: نجف، مطبعة النعمان، 1317ق.
    • 65. نجفى، محمدحسن، جواهر الکلام فى شرح شرایع الاسلام، تحقیق عباس قوچانى، محمد قوچانى و على آخوندى، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1378ق.
    • 66. نویرى، شهاب الدین احمد بن عبدالوهاب، نهایة الأرب فى فنون الادب، قاهره، وزارة الثقافه، ]بى تا[.
    • 67. واقدى، محمد بن عمر، المغازى، بیروت، مؤسسه الاعلمى للمطبوعات، 1408ق.
    • 68. یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب بن جعفر بن وهب بن واضح، تاریخ الیعقوبى، قم، مؤسسه و نشر فرهنگ اهل بیت(علیهم السلام)، ]بى تا[.
    • 69. یوسفى غروى، محمد هادى، موسوعة التاریخ الاسلامى، چاپ اول: قم، مجمع الفکر الاسلامى، 1417ق.
    • 224 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Arab Abu Zaydabadi, Abdolreza.(2025) بردگان از جاهلیت تا اسلام (تحلیل و بررسى تاریخى) / عبدالرضا عرب ابوزیدآبادى. , 3(4), 109-150

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Abdolreza Arab Abu Zaydabadi."بردگان از جاهلیت تا اسلام (تحلیل و بررسى تاریخى) / عبدالرضا عرب ابوزیدآبادى". , 3, 4, 2025, 109-150

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Arab Abu Zaydabadi, A.(2025) 'بردگان از جاهلیت تا اسلام (تحلیل و بررسى تاریخى) / عبدالرضا عرب ابوزیدآبادى', , 3(4), pp. 109-150

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Arab Abu Zaydabadi, A. بردگان از جاهلیت تا اسلام (تحلیل و بررسى تاریخى) / عبدالرضا عرب ابوزیدآبادى. , 2025; 3(4): 109-150