, Volume 5, Issue 4, No 20, Year 2025 , Pages 39-62
Islamic Bureaucratic System in the 1st Century AH (adopted from Iranian bureaucratic system)كارشناس ارشد تاريخ ايران دوره اسلامي و مدرس دانشگاه لارستان. دريافت
Article Type:
Promotional
Writers:
Mohammad ali M.A. in Iranian History in the Islamic Period; tea / M.A. in Iranian History in the Islamic Period; teacher in Laristan University / hatamymanesh@yahoo.com
Abstract:
After the conquest of Iran and exercising sovereignty over the vast Sasanid territory, Muslims faced the large Iranian bureaucratic system. Since Muslims had no experience in statesmanship, it was necessary for them to use the centuries-long experience of Iranian bureaucratic system so that they would be able to control this vast territory, confiscate properties and booties and to collect the tribute from the conquered lands. In this article, an attempt has been made to stady how Arabs were acquainted with the Iranian bureaucratic system at the end of Sasanid period, how it was adopted by Muslim Arabs, and how much the effect of the Iranian bureaucratic system was on the bureaucratic system of the Islamic Caliphate up to the late 1st century AH. The change of official language from Arabic to Persian has also been dealt with here.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نظام دیوانی اسلامى در سده نخست هجری / محمدعلی حاتمی منش
Abstract:
مسلمانان پس از فتح ایران و حاکمیت بر قلمرو وسیع ساسانیان، با نظام عریض و طویل نظام دیوانی ایرانی روبه رو شدند. از آنجا که مسلمانان تا این زمان، سابقه مملکت داری چندانی نداشتند، برای اداره این قلمرو گسترده، ثبت و ضبط اموال و غنایم و همچنین خراجی که از سرزمین های مفتوحه به بیت المال می رسید به تجربیات چند صد ساله دیوان سالاران ایرانی نیازمند شدند. در این مقاله چگونگی آشنایی مسلمانان با نظام دیوانی ایرانی در پایان عهد ساسانیان، اخذ آن توسط مسلمانان و نیز میزان تأثیرگذاری نظام دیوانی ایرانی بر نظام دیوانی خلافت اسلامی تا اواخر قرن اول هجری بررسی شده است. همچنین به تغییر دیوان از فارسی به عربی در اواخر این قرن توجه شده است.
References:
- ابن‌اثير، عزالدين، الكامل في التاريخ، بيروت، دار صاد،، 1966م.
- ـ ابن‌خلدون، عبدالرحمن، العبرو ديوان المبتداء و الخبر، بيروت، منشورات مؤسسة الاعلمي للمطبوعات، 1971م.
- ـ ابن‌طقطقي، محمد بن علي بن طباطبا، تاريخ فخري در آداب ملكداري و دولت‌هاي اسلامي، ترجمه محمدوحيد گلپايگاني، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1360.
- ـ ابن‌نديم، محمد بن اسحاق، الفهرست، تصحيح شيخ ابراهيم رمضان، بيروت، دارالمعرفه، بي‌تا.
- ـ انوري، حسن، اصطلاحات ديواني دوره غزنوي و سلجوقي، تهران، انتشارات سخن و كتابخانه طهوري،1373، چ دوم.
- ـ بلاذري، احمد بن يحيي، فتوح البلدان، تصحيح محمد رضوان رضوان، مصر، المكتبة التجاريه الكبري، 1959م.
- ـ جهشياري، ابوعبدالله محمد بن عبدوس، الوزراء و الكتّاب، ترجمه ابوالفضل طباطبايي، چاپ تابان، 1348.
- ـ دينوري، ابن‌قتيبه، الامامه و السياسه (تاريخ الخلفا)، قم، شريف رضي و زاهدي، 1363.
- ـ دينوري، ابوحنيفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقيق عبدالمنعم عامر، قاهره، الادارة العامه للثقافه،1960م.
- ـ زرين كوب، عبدالحسين، تاريخ مردم ايران، تهران، انتشارات اميركبير، 1367.
- ـ زيدان، جرجي، تاريخ تمدن اسلام، ترجمه علي جواهركلام، تهران، اميركبير، 1368، چ ششم.
- ـ صديقي، غلامحسين، جنبش‌هاي ديني ايراني در قرن‌هاي دوم و سوم هجري، تهران، شركت انتشاراتي پاژنگ، 1375، چ دوم.
- ـ طبري، محمد بن جرير، تاريخ الامم و الملوك، قاهره، مطبعه الاستقامه، 1939م.
- ـ عاملي، جعفر مرتضي، بحوث في التاريخ و الاسلام، قم، مؤسسه نشر اسلامي، 1409ق، چ دوم.
- ـ قلقشندي، احمد بن علي، صبح الاعشي في صناعة الانشاء، دمشق، چاپ يوسف علي طويل، 1987م.
- ـ كتّاني،عبدالحي، نظام اداري مسلمانان در صدر اسلام، ترجمه عليرضا ذكاوتي قراگزلو، تهران، سمت ـ قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1384.
- ـ ماوردي، ابي‌الحسن علي بن محمد بن حبيب بصري بغدادي، الاحكام السلطانيه في ولايات الدينيه، بيروت، چاپ خالد عبداللطيف السبع العلمي، 1990م.
- ـ مسعودي، ابوالحسن علي بن الحسين. مروج الذهب و معادن الجوهر، قم، منشورات دار الهجره، 1984م، چ دوم.
- ـ مسكويه رازي، ابوعلي، تجارب الامم، تحقيق ابوالقاسم امامي، تهران، دار سروش، 2001م، چ دوم.
- ـ ملايري، محمدمهدي، تاريخ و فرهنگ ايران در دوران انتقال از عصر ساساني به عصر اسلامي، تهران، يزدان، 1372.
- ـ يعقوبي، احمد بن اسحاق، تاريخ اليعقوبي، ج2، بيروت، دار صادر، بي‌تا.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
M.A. in Iranian History in the Islamic Period; tea, Mohammad ali.(2025) Islamic Bureaucratic System in the 1st Century AH (adopted from Iranian bureaucratic system)كارشناس ارشد تاريخ ايران دوره اسلامي و مدرس دانشگاه لارستان. دريافت. , 5(4), 39-62
Mohammad ali M.A. in Iranian History in the Islamic Period; tea."Islamic Bureaucratic System in the 1st Century AH (adopted from Iranian bureaucratic system)كارشناس ارشد تاريخ ايران دوره اسلامي و مدرس دانشگاه لارستان. دريافت". , 5, 4, 2025, 39-62
M.A. in Iranian History in the Islamic Period; tea, M.(2025) 'Islamic Bureaucratic System in the 1st Century AH (adopted from Iranian bureaucratic system)كارشناس ارشد تاريخ ايران دوره اسلامي و مدرس دانشگاه لارستان. دريافت', , 5(4), pp. 39-62
