, Volume 8, Issue 2, No 30, Year 2025 , Pages 33-58
An investigation into Quhestan's Conditions in the Third and Forth Centuries ('AH')
Article Type:
Promotional
Writers:
✍️ Ali Jafari / PhD student of the history of Iran in the Islamic era, Isfahan University / dajivand@gmail.com
Farshid Jafari / MA in of the history of Iran in the Islamic era, Shahid Chamran University, Ahwaz. / farshid_jafari1365@yahoo.com
Ali akbar Ja'fari / Assistant professor of History Department, Isfahan University / aliakbarkajbaf@yahoo.co.uk
Abstract:
In the historical geography of Iran, Quhestan has a distinct identity in relation with great Khorasan. This region was of great importance during the third and forth centuries ('AH') with the increase of some symmetric governments like Tahirids, Saffarids, Samanids, and Ghaznavids and it was ruled by them successively. Among the characteristics of Quhestan which attracted anti-'Abbasid movements were its special geographical situation (being between Sistan and Khorasan), the presence of social groups (ayaran) chivalrous bandits, fighters for the faith, etc) and different religious groups (Muslims, Jews, Christians, etc) in the region.
Using a descriptive –analytical method and library resources the present paper investigates the historical geography of Quhestan and its sociopolitical and religious condition at the time of these symmetric governments,.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :واکاوی اوضاع قهستان در قرن‌های سوم و چهارم هجری
Abstract:
قهستان در جغرافیای تاریخی ایران هویتی مشخص در پیوند با خراسان بزرگ دارد. این منطقه طی قرن های سوم و چهارم هجری هم زمان با به قدرت رسیدن حکومت های متقارن، نظیر طاهریان، صفاریان، سامانیان و غزنویان اهمیت فراوانی داشت و بین این حکومت ها یکی پس از دیگری دست به دست می شد. از ویژگی هایی که باعث جذابیت قهستان برای نهضت های ضد خلافت عباسی شده بود، وجود موقعیت های جغرافیایی خاص (بین سیستان و خراسان) و گروه های اجتماعی (عیاران، مطوعه و...) و گروه های مذهبی مختلف (مسلمانان، یهودیان، مسیحیان و...) در این منطقه بود.
هدف از این مقاله، بررسی جغرافیای تاریخی قهستان و وضعیت سیاسی - اجتماعی و مذهبی آن، هم زمان با حکومت های متقارن است که با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای بررسی شده است.
References:
- ابن‌اثير، عزالدين علي، اخبار ايران از الكامل، ترجمه محمد ابراهيم باستاني پاريزي، چ دوم، تهران، دنياي كتاب، 1365.
- ـــــ ، كامل (تاريخ بزرگ اسلام و ايران)، ترجمه عباس خليلي، به اهتمام سادات ناصري، تهران، شركت سهامي چاپ و انتشارات كتب ايران، 1350.
- ـــــ ، ترجمه علي هاشمي حائري، 1351.
- ابن‌حوقل، محمدبن علي، صورة الارض، ترجمه شعار، چ دوم، تهران، اميركبير، 1366.
- ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن محمد، العبر، ترجمه عبدالمحمد آيتي، تهران، موسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي، 1363.
- ابن‌رسته، احمد‌بن عمر، الاعلاق النفيسه، ترجمه و تعليق حسين قره-چانلو، تهران، اميركبير، 1365.
- ابن‌مسكويه، ابوعلي احمد‌بن محمد، تجارب‌الامم تعاقب‌الهمم، ترجمه عليقلي منزوي، تهران، توس، 1376.
- ابوالفداء، الملك المويد عماد‌الدين اسماعيل، تقويم البلدان، ترجمه عبدالحميد آيتي، تهران، بنياد فرهنگ ايران، 1349.
- اشپولر، برتولد، تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامي، ترجمه جواد فلاطوري، چ دوم، تهران، علمي فرهنگي، 1364.
- اصطخري، ابراهيم‌بن محمد، مسالك و الممالك، به كوشش ايرج افشار، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1347.
- باستاني پاريزي، محمد ابراهيم، يعقوب ليث، تهران، كتابخانه ابن سينا، 1344.
- باسورث، ادموند كليفورد، تاريخ غزنويان، ترجمه حسن انوشه، چ پنجم، تهران، اميركبير، 1385.
- بلاذري، احمد‌بن يحيي، فتوح‌البلدان، ترجمه آذرتاش آذرنوش، مصحح محمد فرزان، چ دوم، تهران، سروش، 1364.
- بيروني، ابوريحان محمدبن احمد، آثار الباقيه، ترجمه اكبر دانا سرشت، تهران، اميركبير، 1363.
- تركمني‌آذر، پروين و پرگاري، صالح، تاريخ تحولات سياسي- اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران در دوره صفاريان و علويان، تهران، سمت، 1377.
- توكلي‌مقدم، غلامحسين، وجه تسميه شهرهاي ايران، تهران، ميعاد، 1375.
- جرفادقاني، ابوالشرف ناصح‌بن ظفر، ترجمه تاريخ عتبي، به اهتمام جعفر شعار، چ دوم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1357.
- جوزجاني، منهاج سراج، طبقات ناصري، مصحح عبدالحي حبيبي، چ دوم، كابل، انجمن تاريخ افغانستان، 1342.
- جيهاني، ابوالقاسم‌بن احمد، اشكال‌العالم، ترجمه عبدالسلام كاتب، مصحح فيروز منصوري، مشهد، آستان قدس رضوي، 1368.
- حافظ ابرو، شهاب‌الدين عبدالله‌بن لطف‌الله، جغرافياي حافظ ابرو(قسمت ربع خراسان، هرات)، به كوشش مايل هروي، تهران، بنياد فرهنگ ايران، 1349.
- حبيبي، عبدالحي، تاريخ افغانستان بعد از اسلام، چ سوم، تهران، دنياي كتاب، 1367.
- حلبي، علي اصغر، تاريخ تمدن در اسلام، چ دوم، تهران، اساطير، 1382.
- حموي، ياقوت، گزيده مشترك ياقوت حموي، ترجمه محمد پروين گنابادي، چاپ دوم، تهران، كتابخانه ابن‌سينا، 1362.
- خسروي، محمدرضا، جغرافياي تاريخي ولايت زاوه، مشهد، آستان قدس رضوي، 1366.
- خواندمير، غياث‌الدين‌بن همام‌الدين، تاريخ حبيب السير في اخبار افراد بشر، چاپ دوم، تهران، كتابفروشي خيام، 1353.
- دهخدا، علي اكبر، لغت نامه، تهران، دانشگاه تهران، 1344.
- دريايي، تورج، شاهنشاهي ساساني، ترجمه مرتضي ثاقب‌فر، تهران، ققنوس، 1383.
- دينوري، ابوحنيفه احمد‌بن داوود، اخبار‌الطوال، ترجمه محمود مهدوي دامغاني، تهران، ني، 1381.
- زرين‌كوب، عبدالحسين، تاريخ ايران بعد از اسلام، چ يازدهم، تهران، اميركبير، 1386.
- زنگويي، مهدي، قهستان (خراسان جنوبي)، تهران، دفترپژوهش‌هاي فرهنگي، 1388.
- سايكس، سر پرسي، تاريخ ايران، ترجمه محمد تقي فخرداعي گيلان، چ دوم، تهران، دنياي كتاب، 1363.
- سايكس، سر پرسي، سفرنامه ده هزار ميل در ايران، ترجمه حسين سعادت نوري، تهران، لوحه، 1363.
- شريعتي، علي، راهنماي خراسان، تهران، سازمان جلب سياحان، 1345.
- طبري، محمدبن جرير، تاريخ الرسل و الملوك، ترجمه ابوالقاسم پاينده، تهران، بنياد فرهنگ ايران، 1354، ج15.
- طوسي، خواجه نظام‌الملك، سير‌الملوك (سياست‌نامه)، به اهتمام هيبوبرت دارك، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1347.
- عنصري بلخي، برگزيده اشعار، به كوشش محمد دبير سياقي، چ پنجم، تهران، اميركبير، 1369.
- كازروني، احمد، پژوهشي در اعلام تاريخي و جغرافياي تاريخي بيهقي، بي جا، موسسه فرهنگي آيات، 1374.
- كريمي زنجاني اصل، محمد، درآمدي بر كشاكش غزالي و اسماعيليان، تهران، كوير، 1381.
- گرديزي، ابوسعيد عبدالحي‌بن ضحاك‌بن محمود، تاريخ گرديزي، مصحح عبدالحي حبيبي، تهران، دنياي كتاب، 1363.
- فراي، ريچارد، بخارا دستاورد قرون وسطي، ترجمه محمود محمودي، چ دوم، تهران، علمي و فرهنگي، 1365.
- فرخي سيستاني، ديوان، بكوشش محمد دبيرسياقي، چ سوم، تهران، كتابفروشي زوار، 1363.
- قزويني، زكريا‌بن محمدبن محمود، آثار‌البلاد و اخبار‌العباد (سرزمين‌هاي ايرانيان)، ترجمه با اضافات جهانگير ميزا قاجار، به تصحيح مير‌هاشم محدث، تهران، اميركبير، 1373.
- قبادياني، ناصرخسرو، سفرنامه، به كوشش محمد دبيرسياقي، چ دوم، تهران، زوار، 1355.
- لسترنج، گاي، جغرافياي تاريخي سرزمين هاي خلافت شرقي، ترجمه محمود عرفان، تهران، علمي و فرهنگي، 1364.
- لين‌پول، استانلي، طبقات سلاطين اسلام، ترجمه عباس اقبال، تهران، دنياي كتاب، 1363.
- مجتهد‌زاده، پيروز، اميران مرز‌دار و مرز‌هاي خاوري ايران، ترجمه حميد‌رضا ملك محمدي نوري، تهران، شيرازه، 1378.
- مجهول‌المولف، تاريخ سيستان، مصحح ملك الشعراي بهار، چ دوم، تهران، خاور، 1352.
- مجهول‌المولف، حدود‌العالم من المشرق الي المغرب، به كوشش منوچهر ستوده، تهران، كتابخانه طهوري، 1362.
- مجهول‌المولف، هفت كشور (صورالاقاليم)، مصحح منوچهر ستوده، تهران، بنياد فرهنگ ايران، 1353.
- مستوفي، حمدالله، نزهةالقلوب، به كوشش محمد دبيرسياقي، تهران، كتابخانه طهوري، 1365.
- مشكور، محمدجواد، جغرافياي تاريخي ايران باستان، تهران، نشر دنياي كتاب، 1371.
- مقدسي، احسن التقالسيم في معرفه الاقاليم، ط. الثانية، ليدن، بمطبعة بريل، 1967.
- مولوي، عبدالحميد، آثار باستاني خراسان، تهران، انجمن آثار ملي، 1354.
- ميرخواند، محمدبن خاوندشاه، تاريخ روضة الصفا، تهران، كتابفروشي خيام، 1366.
- نرشخي، ابوبكرمحمدبن جعفر، تاريخ بخارا، ترجمه ابونصراحمد‌بن نصر القبادي، مصحح مدرس رضوي، تهران، بنياد فرهنگ ايران، 1351.
- هروي، جواد، تاريخ سامانيان، تهران، اميركبير، 1380.
- يعقوبي، ابن‌واضح، البلدان، ترجمه محمد ابراهيم آيتي، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1343.
- ـــــ ، تاريخ يعقوبي، ترجمه محمد ابراهيم آيتي، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1346.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Jafari, Ali, Jafari, Farshid, Ja'fari, Ali akbar.(2025) An investigation into Quhestan's Conditions in the Third and Forth Centuries ('AH'). , 8(2), 33-58
Ali Jafari; Farshid Jafari; Ali akbar Ja'fari."An investigation into Quhestan's Conditions in the Third and Forth Centuries ('AH')". , 8, 2, 2025, 33-58
Jafari, A, Jafari, F, Ja'fari, A.(2025) 'An investigation into Quhestan's Conditions in the Third and Forth Centuries ('AH')', , 8(2), pp. 33-58
