, Volume 11, Issue 2, No 37, Year 2025 , Pages 51-68
An Analysis of the Degree of Shalamghani’s Deviations in Sunni and Shi’ah Sources
Article Type:
Research
Writers:
Mohammad Taghi Zakeri / Ph.D. Studentof History of Ah-Albeyt, Al mostafa university. / taghi.zakeri@yahoo.com
Abstract:
Shalamghani is one of the figures who is categorized as a Shi’a but both the Shia and the Sunni think that he has strayed off the right path. He was an academic figure and he was followed by number of political officials in his time and they had firm friendship with him. Enjoying such a status, as the chairman of the agency organization and then head of the Shiah. He was able to spread misguided beliefs among his followers. Although in principle, no one denies that he promulgated misguided beliefs among his followers is no existing source mentions that he adopts these different types of beliefs. The investigation of the information which is obtained from different sources and taking into account the religious inclination of their authors make clear that ascribing this huge amount of misguided beliefs to Shalamghani cannot be true, and leastwise, ascribing such beliefs like claiming to be god, explicitness in sexual affairs and acts of worship which are mainly reflected in non-Shi’a sources, is not consistent with other historical accounts about his real life.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :واکاوی دامنه‌ی انحرافات شلمغانی در منابع فریقین
Abstract:
شلمغانی از شخصیت های منسوب به تشیع است که از دیدگاه شیعه و سنی، به عنوان چهره ای منحرف شناخته می شود. او شخصیتی علمی بود و طرف دارانی در میان برخی صاحب منصبان سیاسی عصر خود داشت که در دوستی او ثابت قدم بودند. وی با برخورداری از چنین جایگاهی، سودای ریاست بر سازمان وکالت و در پی آن، ریاست بر شیعیان را در سر می پروراند و ازهمین رو، به انتشار عقایدی انحرافی در بین پیروانش دست یازید. هرچند اصل انتشار عقاید انحرافی توسط شلمغانی در میان طرف دارانش قابل انکار نیست، اما هریک از منابع موجود، گونه های مختلفی از این عقاید و افکار را به او نسبت داده اند. بررسی و تحلیل داده های منابع گوناگون با توجه به گرایش های مذهبی مؤلفانشان روشن می سازد که انتساب این حجم عظیم از عقاید انحرافی به شلمغانی نمی تواند صحیح باشد و دست کم انتساب عقاید و افکاری همچون ادعای الوهیت و اباحی گری در امور جنسی و عبادات، که عمدتاً در منابع غیرشیعی انعکاس یافته، با دیگر داده های تاریخی درباره‌ی واقعیات زندگی او سازگار نیست.
References:
- ابن اثير، عزالدين علي، 1385ق، الکامل في التاريخ، بيروت، دار صادر.
- ارموي، ميرجلال‌الدين، 1358، تعليقات نقض، تهران، انتشارات انجمن آثار ملي.
- ازدي، يزيد بن‌محمد، 1427ق، تاريخ الموصل، تحقيق محمد احمد عبدالله، بيروت، دار الكتب العلمية.
- اسفرايني، ابوالمظفر، بي‌تا، التبصير في الدين، تعليق محمد زاهد کوثري، قاهره، المکتبه الازهرية للتراث.
- اندلسي، ابن‌حزم، 1416ق، الفصل في الملل و الأهواء و النحل، بيروت، دارالکتب العلمية.
- انصاري، حسن، 1390، «از کتاب الأوصياي شلمغاني تا اثبات الوصيه مسعودي»، در: بررسي‌هاي تاريخي، ص 918ـ875، تهران، کتابخانه مجلس شوراي اسلامي.
- بغدادي، خطيب، 1417ق، تاريخ بغداد، مصطفي عبدالقادر عطا، بيروت، دارالکتب العلمية.
- بغدادي، عبدالقاهر، 1408ق، الفرق بين الفرق و بيان الفرقة الناجية منهم، بيروت، دارالجيل.
- بيروني، ابوريحان محمدبن احمد، 1380، الآثار الباقية عن القرون الخالية، تحقيق پرويز ازکايي، تهران، مرکز نشر ميراث مکتوب.
- جاسم، حسين، 1385، تاريخ سياسي غيبت امام دوازدهم، ترجمه سيدمحمدتقي آيت‌اللهي، چ سوم، تهران، اميرکبير.
- حرعاملي، محمد بن‌حسن، 1409ق، وسائل الشيعة، قم، موسسة آل‌البيت.
- ــــــــ ، 1380، جواهر السنية في الاحاديث القدسية، تحقيق زين‌العابدين کاظمي خلخالي، چ سوم، تهران، دهقان.
- خراساني، محمدجعفر بن‌محمد طاهر، 1425ق، اکليل المنهج في تحقيق المطلب، تحقيق سيدجعفر حسيني، قم، دارالحديث.
- ذاکري، محمدتقي، 1393، بررسي زندگاني سياسي فرهنگي شلمغاني، پايان‌‌نامه کارشناسي ارشد، مطالعات تاريخ تشيع، قم، دانشگاه اديان و مذاهب.
- رازي، فخرالدين، 1355ق، المناظرات، حيدرآباد دکن.
- شبيري، سيدمحمدجواد، 1381، «اثبات الوصية و مسعودي صاحب مروج الذهب»، انتظار سال دوم، ش 4، ص 228ـ201.
- طبري، محمدبن جريربن، 1413ق، دلائل الامامة، قم، بعثت.
- طوسي، محمدبن‌حسن، 1373، رجال، تحقيق جواد قيومي اصفهاني، قم، جامعه مدرسين.
- ــــــــ ، 1420ق، فهرست كتب الشيعة و أصولهم و أسماء المصنّفين و أصحاب الأصول، تحقيق عبدالعزيز طباطبايي، قم، مکتبة المحقق الطباطبايي.
- ــــــــ ، 1411ق، کتاب الغيبة، قم، دارالمعارف الاسلامية.
- مدرسي طباطبايي، سيدحسين، 1386، مکتب در فرآيند تکامل، ترجمه هاشم ايزدپناه، تهران، کوير.
- مسعودي، علي‌بن حسين، بي‌تا، التنبيه و الاشراف، تحقيق عبدالله اسماعيل الصاوي، قاهره، مؤسسه نشر المنابع الثقافة الاسلامية.
- مسعودي، علي‌بن حسين، 1384، اثبات الوصية، قم، انصاريان.
- مشکور، محمدجواد، 1372، فرهنگ فرق اسلامي، چ دوم، مشهد، آستان قدس رضوي.
- نجاشي، احمدبن علي، 1365، رجال النجاشي، قم، جامعه مدرسين.
- نوبختي، حسن‌بن موسي، 1404ق، فرق الشيعه، چ دوم، بيروت، دارالاضواء.
- ياقوت حموي، ابوعبدالله، 1400ق، معجم الادباء، بيروت، دارالفکر.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Zakeri, Mohammad Taghi.(2025) An Analysis of the Degree of Shalamghani’s Deviations in Sunni and Shi’ah Sources. , 11(2), 51-68
Mohammad Taghi Zakeri."An Analysis of the Degree of Shalamghani’s Deviations in Sunni and Shi’ah Sources". , 11, 2, 2025, 51-68
Zakeri, M.(2025) 'An Analysis of the Degree of Shalamghani’s Deviations in Sunni and Shi’ah Sources', , 11(2), pp. 51-68
