Pages:
73-101
Receive Date: 2025/02/22
Accept Date: 2025/02/22
Abstract:
Abu Mikhnif’s narrative that tribe of Bani Asd who resided in Ghazeriyeh buried Imam Hussein and his companions (AS) one day after their martyrdom is narrated by authentic Shia and Sunni's historical sources and by the subsequent sources .With the passage of time, this narrative underwent some changes. The eleventh century was a turning point in these changes and the beginning of development of a theological approach, and change in the narrative of Imam’s burial from a historical event into a doctrinal principle; a principle which is rooted in some Shiite traditions and regards the burial rites of every Imam is not performed except by the Imam who succeeds him. In the thirteenth century, the outer layer of the theological approach took form and soon spread to replace the previous approaches. Resting on the narrative of the arrival of Imam Sajjad (AS) in Karbala to perform the burial rites of his father, the new approach has such a great effect on the works about Ashura that most of these works have accepted it up to the present time and it has prevailed and resisted against the previous approach. Using a descriptive-analytical approach, this paper explains the historical development of the different accounts and views about the burial rites of Karbala's martyrs and sheds light on how the narrative of the burial of Imam Hussein has changed from a historical event into an interreligious theological principle to become a news story. Based on Shia and Sunni sources, the paper answers three questions as to when, where and by whom the martyrs were buried and explains the origin of the new approach.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تطورشناسی رویکردها در تدفین شهدای کربلا
Abstract:
خبر دفن سیدالشهدا علیه السلام و یاران ایشان یک روز پس از شهادتشان، توسط قبیلهی بنی اسد از ساکنان منطقهی غاضریه، از طریق گزارش ابومخنف به منابع معتبر تاریخی شیعه و سنی راه یافته و منابع پسین از آن استقبال کرده اند. گذر زمان این خبر را با نوعی تحوّل و شهرتی متفاوت مواجه کرده است. قرن یازدهم نقطهی عطف این تحولات و آغاز رویکرد کلامی و شروعِ فاصله گرفتن موضوع دفن امام علیه السلام از یک حادثهی تاریخی به یک اصلِ اعتقادی است؛ اصلی که ریشه در برخی احادیث شیعی دارد و تجهیز هر امام توسط امام بعدی را لازم می شمارد. قرن سیزدهم لایه ای درون رویکرد کلامی شکل گرفت که به زودی رایج شد و جایگزین رویکردهای قبلی گردید. رویکرد جدید با تکیه بر آمدن امام سجاد علیه السلام برای تجهیز پدر، آثار عاشورایی را چنان تحت تأثیر قرار داد که بیشتر آنها تا زمان حاضر، ضمن پذیرش این رویکرد، آن را گسترش داده و در برابر رویکرد قبلی مقاومت کرده اند. مقالهی حاضر با روش «توصیفی ـ تحلیلی»، ضمن بیان سیر تاریخی اخبار و آرای گوناگون دربارهی دفن شهدای کربلا و نیز تبیین چگونگی تغییر گزارش دفن امام علیه السلام از یک واقعهی تاریخی به یک اصل کلامی درون مذهبی و پس از آن به خبری داستانی، به سه پرسشِ عاملان دفن، زمان دفن، و چگونگی دفن، بر اساس منابع شیعه و سنی پاسخ داده، خاستگاه رویکرد جدید را تبیین می نماید.
References:
- ابناثير، عليبن محمد، 1385ق، الكامل في التاريخ، بيروت، دارصادر.
- ابناعثم، احمدبن اعثم، 1411ق، الفتوح، بيروت، دارالاضواء.
- ابنسعد، محمدبن سعد، 1418ق، الطبقاتالكبري، بيروت، دارالكتبالعلميه.
- ابنشهرآشوب، محمدبن علي، 1379ق، مناقب آل ابيطالب، قم، علّامه.
- ابنطاووس، عليبن موسي، 1425ق، الملهوف، تحقيق فارس تبريزيان، قم، اسوه.
- ابنقولويه، جعفربن محمد، 1356، كاملالزيارات، نجف، دارالمرتضويه.
- ابنمشهدي، محمد، 1419ق، المزارالكبير، تحقيق جواد قيومياصفهاني، قم، مؤسسة النشرالاسلامي.
- ابننما، نجمالدين، 1406ق، مُثيرالاحزان، قم، مدرسة الامام المهدي.
- امين، محسن، 1371، رسالة التنزيه، ترجمة جلال آلاحمد، بوشهر، شروه.
- _____ ، 1403ق، اعيان الشيعه، بيروت، دارالتعارف.
- _____ ، 1996، لواعج الاشجان، بيروت، دارالامير للثقافة و العلوم.
- آل بحرالعلوم، محمدتقي، 1405ق، مقتلالحسين، بيروت، دارالزهراء.
- بحراني، هاشم، بيتا، مدينة المعاجز، قم، مؤسسة المعارف الاسلاميه.
- بلاذري، احمدبن يحيي، 1417ق، انساب الاشراف، بيروت، دارالفكر.
- بلعمي، محمدبن محمد، 1368، تاريخنامة طبري، تهران، كتيبه.
- بهبهاني، محمدباقر، 1409ق، الدمعة السّاكبه في احوال النبي و العترة الطاهره، بيروت، مؤسسة اعلمي للمطبوعات.
- بيرجندي، محمدباقر، 1386، كبريت احمر في شرايط المنبر، قم، صبح پيروزي.
- جزايري، نعمتالله، بيتا، الانوارالنعمانيه، تبريز، شركت چاپ.
- جمعي از نويسندگان، 1381، موسوعة الشهاده المعصومين، قم، نورالسجاد.
- جمعي از نويسندگان، 1386، مع الركب الحسيني من المدينة الي المدينه، قم، تحسين.
- حائري، محمد، 1418ق، تسلية المجالس، قم، موسسة دارالمعارف الاسلاميه.
- حائري، محمدمهدي، 1423ق، معاليالسبطين، بيروت، موسسة البلاغ.
- حموي، ياقوتبن عبدالله، 1995، معجم البلدان، بيروت، دارصادر.
- خوارزمي، موفقبن احمد، 1423ق، مقتلالحسين، قم، انوارالهدي.
- خواندمير، غياثالدين، 1380، تاريخ حبيب السير في اخبار افراد بشر، تهران، خيام.
- دربندي، ملاآقا، بيتا، اسرارالشهاده، تهران، منشورات اعلمي.
- دينوري، ابوحنيفه، 1368، الاخبار الطوال، قم، شريف الرضي.
- زنجاني، ابراهيم، 1402ق، وسيلة الدارين في انصارالحسين، بيروت، مؤسسة الاعلمي.
- سبحاني، جعفر، 1418ق، موسوعة الطبقات الفقهاء، قم، مؤسسة امام صادق.
- سبطبنجوزي، يوسف، 1418ق، تذكرة الخواص، قم، شريف الرضي.
- سپهر، محمدتقي، 1387، ناسخ التواريخ در احوالات حضرت سيدالشهدا، تهران، كتابچي.
- سماوي، محمدبن طاهر، 1419ق، إبصارالعين في انصارالحسين، قم، دانشگاه شهيد محلاتي.
- سنگري، محمدرضا، 1386، آيينهداران آفتاب، تهران، بينالملل.
- شُبّر، عبدالله، بيتا، جلاءالعيون، قم، بصيرتي.
- صدر، رضا، 1386، پيشواي شهيدان، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
- صدوق، محمدبن علي، 1378ق، عيون اخبارالرضا، تهران، جهان.
- _____ ، 1395ق، كمالالدين و تمامالنعمه، تهران، اسلاميه.
- صفاييحائري، عباس، 1387، تاريخ سيدالشهدا، قم، مسجد مقدس جمكران.
- طباطبايي، محمدكاظم، 1419ق، العروة الوثقي(المُحشي)، قم، مؤسسة النشر الاسلامي.
- طبرسي، احمدبن علي، 1403ق، الاحتجاج علي اهل اللجاج، مشهد، مرتضي.
- طبرسي، فضلبن حسن، 1417ق، إعلام الوري بأعلام الهدي، قم، آلالبيت.
- طبري، حسينبن علي، 1383، كامل بهائي، تهران، مرتضوي.
- طبري، محمدبن جرير، 1387ق، تاريخ الامم و الملوك، بيروت، دارالتراث.
- طريحي، فخرالدين، 1412ق، المنتخب، بيروت، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات.
- طوسي، محمدبن حسن، 1390ق، الاستبصار فيما اختلف من الاخبار، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
- _____ ، 1414ق، الامالي، قم، دارالثقافه.
- عسگري، مرتضي، 1410ق، معالم المدرستين، بيروت، مؤسسة النعمان.
- قاضيطباطبايي، محمدعلي، 1383، تحقيق دربارة اول اربعين حضرت سيدالشهدا، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
- قزويني، رضيبن نبي، 1388، تظلم الزّهراء من إهراق دماء آل العباء، ترجمة عليرضا رجاليتهراني، قم، خادم الرضا.
- قزويني، فضلعلي، 1415ق، الامام الحسين و اصحابه، تحقيق سيداحمد حسيني، قم، چاب باقري.
- قمي، ابوالقاسم، 1371، جامع الشتات، تصحيح مرتضي رضوي، تهران، كيهان.
- قمي، عباس، 1385، نفسالمهموم، ترجمة ابوالحسن شعراني، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
- _____ ، 1387، منتهيالآمال، تحقيق ناصر باقري بيدهندي، قم، دليل ما.
- كاشفي، حسين، 1382، روضة الشهداء، قم، نويد اسلام.
- كشي، محمدبن عمر، 1348، رجال كشي(اختيار معرفهالرجال)، مشهد، دانشگاه مشهد.
- كليني، محمدبن يعقوب، 1387، الكافي، قم، دارالحديث.
- گروهي از تاريخپژوهان، 1393، تاريخ قيام و مقتلجامع سيدالشهدا، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- مجلسي، محمدباقر، 1363، بحارالانوار، تهران، اسلاميه.
- _____ ، 1382، جلاءالعيون، قم، سرور.
- محمدي ريشهري، محمد، 1388، دانشنامة امام حسين، قم، دارالحديث.
- محمودي، محمدباقر، 1415ق، عبرات المصطفين في مقتلالحسين، قم، مجمع احياء الثقافة الاسلاميه.
- مستوفي، محمدبن احمد، 1372، ترجمة الفتوح، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي.
- مسعودي، عليبن الحسين، 1409ق، مروج الذهب، تحقيق اسعد داغر، قم، دارالهجره.
- _____ ، 1426ق، اثبات الوصيه للامام عليبن ابيطالب، قم، انصاريان.
- مظفري، محمد و سعيد جمشيدي، 1383، اسيران و جانبازان كربلا، قم، پژوهشكدة تحقيقات اسلامي.
- معتمدالدوله، فرهاد، 1386، قمقام زخّار و صمصام بتّار، تصحيح سيدمحمود محرمي زرندي، تهران، كتابچي.
- مفيد، محمدبن محمد نعمان، 1403ق، الامالي، تحقيق حسين استادولي و علياكبر غفاري، قم، جامعه مدرسين.
- _____ ، 1413ق، الارشاد، تحقيق مؤسسه آلالبيت، قم، كنگرة شيخ مفيد.
- مقرّم، عبدالرزاق، 1426ق، مقتلالحسين، بيروت، موسسة الخرسان للمطبوعات.
- ميرخواند، محمدبن خاوند، 1339، روضة الصّفاء، تهران، خيام.
- نجفي، محمدحسن، 1417ق، جواهر الكلام في شرح شرايعالاسلام، قم، مؤسسة النشر الاسلامي.
- نظريمنفرد، علي، 1387، واقعة كربلا، قم، جلوة كمال.
- نعماني، محمدبن ابراهيم، 1397ق، الغيبه، تهران، صدوق.
- نوري، حسين، 1379، لؤلؤ و مرجان، تحقيق مصطفي درايتي، قم، استاد احمد مطهري.
- يعقوبي، احمدبن يعقوب، بيتا، تاريخ يعقوبي، بيروت، دار صادر.
- يوسفيغروي، محمدهادي، 1417ق ـ الف، وقعة الطّف، قم، جامعة مدرسين.
- _____ ، 1417ق ـ ب، موسوعة التاريخ الاسلامي، قم، مجمع الفكرالاسلامي.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hosseinian Moqaddam, Hosein, Gudarzi , Ebrahim.(2025) The Development of Approaches to the Narrative about the Burial of the Martyrs of Karbala. , 12(1), 73-101
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hosein Hosseinian Moqaddam; Ebrahim Gudarzi ."The Development of Approaches to the Narrative about the Burial of the Martyrs of Karbala". , 12, 1, 2025, 73-101
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hosseinian Moqaddam, H, Gudarzi , E.(2025) 'The Development of Approaches to the Narrative about the Burial of the Martyrs of Karbala', , 12(1), pp. 73-101
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hosseinian Moqaddam, H, Gudarzi , E. The Development of Approaches to the Narrative about the Burial of the Martyrs of Karbala. , 2025; 12(1): 73-101