, Volume 14, Issue 1, No 42, Year 2025 , Pages 23-48
A Critical Review of Hisham Al-Kalbi's Narrations in Tabari's History
Article Type:
Research
Writers:
Zeynab Omidian
/ Assistant Professor of Shiite History, Hakim Sabzevari University / z.omidiyan@hsu.ac.ir
/ Assistant Professor of Shiite History, Hakim Sabzevari University / z.omidiyan@hsu.ac.irAbstract:
The founders of Islamic historiography are the very narrators and Akhbaris (traditionalists) who lived in of the second and third centuries, an exhaustive list of whom has been drawn up by Ibn-e-Nadim. Hisham has a special status among them because his narrations cover an extended period of history from the Fall of Adam to the Abbasid period and there is no need to go into detail about it because it takes time. The present paper uses a descriptive-analytical method to examine the significance of and approach to Hisham’s narrations by referring to them in Tabari's history. Among the questions discussed by this study is in which cases Tabar replies on the factors behind Tabari's reliance on them, Hisham’s narrations, and the features of Hisham’s narrations, that is, his historiography that was a source of interest to Tabari. The present research shows that the vastness of Hisham al-Kalbi’s historical knowledge, along with his moderation, impartiality and objectivity have led Tabari to verify the authority of his narrations. Therefore, Tabari quotes extensively from Hisham in different periods.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نقد و بررسی روایت‌های هشام کلبی در تاریخ طبری
Abstract:
بنیان گذاران تاریخ نگاری اسلامی همان راویان و اخباریان سده های دوم و سوم بودند که فهرست مفصلی از آنان را ابن ندیم به دست داده است. در این میان، هشام جایگاه خاصی دارد. روایات او طیف وسیعی از وقایع و حوادث گوناگون از هبوط حضرت آدم علیه السلام تا دوره‌ی عباسی را دربردارد که بررسی همه‌ی آنها مجال وسیعی می طلبد. مقاله‌ی حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی درصدد است تا با تکیه بر روایات او در تاریخ طبری، به اهمیت و رویکرد این روایات بپردازد؛ ازجمله اینکه طبری در چه جاهایی بر روایات هشام اعتماد کرده است؟ و این اعتماد به چه عواملی بازمی گردد؟ روایات هشام کلبی و به تعبیر دیگر، تاریخ نگاری او چه ویژگی هایی دارد که طبری به آن اقبال خاصی نشان داده است؟
واکاوی حاضر نشان می دهد که وسعت دانش تاریخی هشام کلبی در کنار اعتدال، میانه روی و نگاه بی غرضانه اش، مایه‌ی اعتبار اخبار و روایات او نزد طبری شد. ازاین رو، طبری به طور گسترده از روایات او در دوره های گوناگون اقتباس کرد.
Keywords:
References:
- ابن‌‌اعثم، احمدبن اعثم، الفتوح، تحقيق على شيرى، بيروت، دارالاضواء، 1411ق.
- ابن‌حجر عسقلاني، احمدبن علي، لسان الميزان، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، 1971م.
- ابن‌خلدون، عبد‌الرحمن‌بن محمد، ديوان المبتدأ و الخبر فى تاريخ‌العرب و البربر و من‌عاصرهم من ذوى الشأن‌الأكبر، تحقيق خليل شحاده، بيروت، دار‌الفكر، 1988م.
- ابن‌‌خلکان، احمدبن محمد، وفيات الاعيان و انباء ابنا الزمان، حققه احسان عباس، بيروت، دارالثقافه، 1986م.
- ابن‌خياط، ابوعمرو خليفه‌بن خياط، تاريخ، تحقيق فواز، بيروت، دارالكتب العلميه، 1415ق.
- ابن‌سعد، محمدبن، الطبقات الكبرى، تحقيق محمد عبدالقادر عطا، بيروت، دارالكتب العلميه، 1990م.
- ابن‌قتيبه، عبدالله‌بن مسلم، المعارف، تحقيق ثروت عكاشه، قاهره، الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1992م.
- ابن‌نديم، محمدبن اسحاق، الفهرست، تحقيق رضا تجدد، بي‌جا، بي‌نا، بي‌تا.
- اصفهانى، حمزة‌بن الحسن، تاريخ سنى ملوك الارض و الانبياء عليهم الصلاه و السلام، بيروت، منشورات دار مكتبه، بي‌تا.
- بخاري، محمدبن اسماعيل، التاريخ الكبير، ديار بكر ـ تركيا، المكتبة الإسلاميه، بي‌تا.
- بلاذرى، احمدبن يحيي، انساب الأشراف، تحقيق محمد حميدالله، مصر، دارالمعارف، 1959م.
- ـــــ ، فتوح البلدان، بيروت، دار و مكتبه الهلال، 1988م.
- ثقفى كوفى، ابراهيم‌بن محمد، الغارات، تحقيق جلال‌الدين حسينى ارموى، تهران، انجمن آثار ملى، 1353.
- جاحظ، عمروبن بحر، البيان و التبيين، تصحيح علي ابوملحم، بيروت، دار و مكتبه الهلال، 2002م.
- جعفريان، رسول، منابع تاريخ اسلام، تهران، علم، 1393.
- حسيني جلالي، سيدمحمدحسين، فهرس التراث، قم، دليل ما، 1422ق.
- حضرتي، حسن و زينب اميديان، «امحاي بت‌پرستي و بازآفريني غرور قومي عرب: جستاري در تاريخ‌نگاري هشام‌کلبي بر پاية کتاب الاصنام»، تاريخ اسلام، 1395، سال هفدهم، ش3، ص153-190.
- حلي، حسن‌بن علي‌‌بن داود، الرجال(لابن داود)، تهران دانشگاه تهران، 1342.
- خطيب بغدادى، احمدبن على، تاريخ بغداد، تحقيق مصطفى عبدالقادر عطا، بيروت، دارالكتب العلميه، 1417ق.
- ذهبي، شمس‌الدين محمدبن احمد، سير أعلام النبلاء، تحقيق و تخريج وتعليق شعيب الأرنؤوط، بيروت، مؤسسة الرساله، 1413ق.
- ـــــ ، ميزان الاعتدال، تحقيق علي‌محمد البجاوي، بيروت، دار المعرفه للطباعه والنشر، 1382ق.
- روزنتال، فرانتس، تاريخ تاريخ‌نگاري در اسلام، ترجمة اسدالله آزاد، مشهد، آستان قدس رضوي، 1365.
- شولر، گريگور، شفاهي و مکتوب در نخستين سده‌هاي اسلامي، ترجمة نصرت نيل‌ساز، تهران، حکمت، 1393.
- صفدي، الوافي بالوفيات، تحقيق احمد الارناؤوط و تركي مصطفى، بيروت، دار إحياء التراث، 1420ق.
- طبري، محمدبن جرير، تاريخ الأمم و الملوك، تحقيق محمد ابوالفضل ابراهيم، بيروت، دارالتراث، 1387ق.
- ـــــ ، جامع البيان فى تفسير القرآن، بيروت، دارالمعرفه، 1412ق.
- عزيزي، حسين، نقد و بررسي منبع تاريخي فتوح در سه قرن اول هجري با رويکرد فتوح ايران، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391.
- کعبي، نصير، «مورخ الکوفه هشام‌بن الکلبي دراسه في کتبه‌الضائعه»، نامه‌تاريخ‌پژوهان، 1388، سال پنجم، ش20، ص53-74.
- کلبي، هشام‌بن محمد، الاصنام«تنکيس الاصنام»: تاريخ پرستش عرب پيش از ظهور اسلام، با مقدمه و حواشي همراه متن عربي کتاب، ترجمة محمدرضا جلالي نائيني، تحقيق احمد زکي پاشا، تهران، سخن، 1385.
- کلبي، هشام‌بن محمد، جمهرة النسب، تحقيق ناجي حسن، بي‌جا، بيروت، عالم الکتب، 1407ق.
- ـــــ ، مثالب‌العرب، تحقيق نجاح الطايي، بيروت، دارالهدي، 1419ق.
- کلبي، هشام‌بن محمد، نسب الخيل يا كتاب نسب فحول الخيل، في الجاهلية و الإسلام، ليدن، طبع في مطبعه بريل، 1928م.
- ـــــ ، نسب معد و اليمن الکبير، تحقيق ناجي حسن، بيروت، عالم الکتب مکتب النهضه العربيه، 1408ق.
- مؤلف مجهول، أخبار الدولة العباسية و فيه أخبار العباس و ولده، تحقيق عبدالعزيز الدورى و عبدالجبار المطلبى، بيروت، دارالطليعه، 1391ق.
- مسعودي، على‌بن لحسين‌بن على، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقيق اسعد داغر، قم، دارالهجره، 1409ق.
- منتظرالقائم، اصغر، وحيد سعيدي، تبيين نقش هشام کلبي در تمدن اسلامي، قم، پژوهشگاه حوزه و داشگاه، 1393.
- نجاشي، احمدبن على، رجال‌النجاشي، قم، جامعه مدرسين، 1365.
- ياقوت حموي، شهاب‌الدين ابي‌عبدالله، المقتضب من کتاب جمهره النسب، بيروت، دارالعربيه للموسوعات، 1987م.
- ـــــ ، معجم الادباء او ارشاد الاريب الي معرفه الادي، بي‌جا، دارالکتب العلميه، 1404ق.
- Atallah, W, "Alkalbi", in EI2, New Edition, Leiden, E J. Brill, ,Vol.4, 1997, p. 494-496.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Omidian, Zeynab.(2025) A Critical Review of Hisham Al-Kalbi's Narrations in Tabari's History. , 14(1), 23-48
Zeynab Omidian."A Critical Review of Hisham Al-Kalbi's Narrations in Tabari's History". , 14, 1, 2025, 23-48
Omidian, Z.(2025) 'A Critical Review of Hisham Al-Kalbi's Narrations in Tabari's History', , 14(1), pp. 23-48
