Pages:
95-115
Receive Date: 2025/02/24
Accept Date: 2025/02/24
Abstract:
The history of different societies has long witnessed the emergence of epidemics and various biological crises. Crises have directly and indirectly affected various social areas of human life and have had wide material and spiritual consequences. Also, clerics and religious scholars have played an effective role in social responsibilities; But what has received less attention is the work of clerics and religious scholars in the field of public health. This study, by using library sources and the descriptive-analytical method, seeks to answer the question of what role did the clergy play in dealing with the pervasive diseases between the emergence of the Safavid sultans and the end of the Qajar era? it can be concluded that religious scholars, in addition to religious responsibilities, have played a role in this category of crises through actions such as writing books, learning medical knowledge, treating patients, and participating in the construction of hospitals by examining and analyzing historical propositions.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :واکاوی نقش علمی و پزشکی روحانیت در مواجهه با بیماریهای فراگیر در ایران؛ از برآمدن صفویه تا سقوط قاجار
Abstract:
تاریخ جوامع مختلف از دیرباز شاهد بروز بیماری های فراگیر و بحران های زیستی مختلفی بوده است. بحران هایی که در عرصه های مختلف اجتماعی حیات بشر به صورت مستقیم و غیرمستقیم تأثیرگذار بوده و پیامدهای مادی و معنوی گسترده ای را به دنبال داشته است. در این بین روحانیون و عالمان دینی نقش مؤثری را در مسئولیت های اجتماعی بر عهده داشته اند؛ اما آنچه در این میان کمتر مورد توجه قرار گرفته، فعالیت روحانیون و عالمان دینی در حوزۀ سلامت و بهداشت عمومی است. این تحقیق با تکیه بر منابع کتابخانه ای و روش توصیفی ـ تحلیلی در پی پاسخ به این مسئله است که روحانیون چه نقشی را در مواجهه با بیماری های فراگیر حد فاصل ظهور سلاطین صفویه تا پایان عصر قاجار بر عهده گرفته اند؟ با بررسی و تحلیل گزاره های تاریخی چنین می توان استنتاج نمود که عالمان دینی در کنار مسئولیت های دینی با اقداماتی همچون تألیف کتاب، فراگیری دانش پزشکی، معالجۀ بیماران و مشارکت در ساخت بیمارستان، به نقش آفرینی در این دسته از بحران ها پرداخته اند.
References:
- ابراهیمنژاد، هرمز، نقش وقف در توسعه نهادهای بیمارستان و آموزش پزشکی امپراطوری عثمانی و ایران قرن ۱۹، ترجمة ايرج نبيپور و اسماعيل نبیپور، بوشهر، خدمات بهداشتي درماني بوشهر، 1392.
- اتحادیه، منصوره و همكاران، وبای عالمگیر، اسناد و مکاتبات عبدالحسین فرمانفرما، تهران، تاریخ ایران، ۱۳۹۲.
- اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان، چهل سال تاریخ ایران، به کوشش ایرج افشار، تهران، اساطیر، 1362.
- ترکمان دهنوی، محمد، یادنامه آیتالله سيدرضا فیروزآبادی، چ دوم، تهران، کویر، ۱۳۹۵.
- تهرانی، آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
- حداد عادل، غلامعلي، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنياد دائرةالمعارف اسلامي، 1375.
- ربيعي، علي و سميراسادات پورحسینی، مديريت بحران، تهران، تيسا، 1393.
- روستائي، محسن، تاریخ طب و طبابت در ایران از عهد قاجار تا پایان عصر رضا شاه، تهران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی، ۱۳۸۲.
- سپهر، عبدالحسین، مرات الوقایع مظفری، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، 1386.
- سعادت کازرونی، محمدحسین، تاریخ بوشهر، تصحيح عبدالرسول خیراندیش، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، 1390.
- شهرداد، محمد، «شرححال مرحوم صدر الاطبا»، جهان پزشکی، 1337، سال دوازدهم، ص 83ـ87.
- فراهانی، حسن، روزشمار تاریخ معاصر ایران، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ۱۳۸۵.
- الگود، سیریل، تاریخ پزشکی ایران، ترجمة محسن جاویدان، تهران، چاپخانه تابش، 1352.
- معلم حبیبآبادی، ميرزامحمدعلی، مكارم الاثار، اصفهان، مؤسسة نفاس، 1352.
- منتخب مجابی، حسن، بررسی متون طب شیعه در تاریخ پزشکی، کرمانشاه، دانشگاه رازی، ۱۳۸۵.
- مهدوی، سیدمصلحالدین، اعلام اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.
- ـــــ ، دانشمندان و بزرگان اصفهان، تصحیح و تحقیق رحیم قاسمی و محمدرضا نیلفروشان، اصفهان، گلدسته، 1383.
- نجمآبادی، محمود، «شرح زندگی مرحوم سیدالحکماء»، جهان پزشکی، 1338، سال سیزدهم، ش 3و4، ص 67ـ71.
- نفیسی، مهدی، از طبابت تا تجارت، تهران، تاریخ ایران، 1386.
- هاشمیان، احمد، «مجلس حافظ الصحه»، تاریخ معاصر ایران، 1383، سال هشتم، ش 31، ص 104ـ111.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Ghanbari , Rohollah, gharaati, Hamed.(2025) Investigating the Scientific and Medical Role of the Clergy in Facing the Pandemic in Iran from the Rise of Safavidism to the Fall of Qajar. , 17(2), 95-115
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Rohollah Ghanbari ; Hamed gharaati."Investigating the Scientific and Medical Role of the Clergy in Facing the Pandemic in Iran from the Rise of Safavidism to the Fall of Qajar". , 17, 2, 2025, 95-115
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Ghanbari , R, gharaati, H.(2025) 'Investigating the Scientific and Medical Role of the Clergy in Facing the Pandemic in Iran from the Rise of Safavidism to the Fall of Qajar', , 17(2), pp. 95-115
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Ghanbari , R, gharaati, H. Investigating the Scientific and Medical Role of the Clergy in Facing the Pandemic in Iran from the Rise of Safavidism to the Fall of Qajar. , 2025; 17(2): 95-115