, Volume 20, Issue 2, No 55, Year 2025 , Pages 5-28

    A Representation of the Succession of Prophet Mohammad in Sirah of Ibn Hisham

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Abolfazl Aryamanesh / Master's student - History of Shiism at Ferdowsi University of Mashhad / Ariamanesh1991@gmail.com
    ✍️ Maryam Aziziyan / Assistant Professor - Ferdowsi University of Mashhad, Department of History, Faculty of Literature / maryamazizian@um.ac.ir
    Hadi Vakili / Professor - Ferdowsi University of Mashhad / vakili@um.ac.ir
    Abstract: 
    The Prophet’s succession is one of the important issues Islamic scholars and sirah(conduct) writers have discussed. Representation of prophet’s succession in early sirahs is very important because they are the first-hand sources in this field. Considering the wide range of sirah sources, I studied sirah of Ibn Hisham as a standard text, which is a comprehensive text and the rectification of the first complete sirah. Using a descriptive-analytical method, the question of this research is how sirah of Ibn Hisham narrates the succession of Prophet Mohammad, and why is it such narrated? The result is that Ibn Hisham’s religious and diplomatic ideas, which were in accordance with Ahl al-Hadith and the policies of Abbasids, greatly influenced his selection of Prophet’s narrations. He did not mention any tradition related to Imam Ali's succession; and on the other hand, narrating a couple of hadiths, he tried to show that Abu Bakr deserves successorship and Prophet Mohammad and Muslims approve his succession. His selection of narrations regarding succession has made Sirah of Ibn Hisham acceptable for Sunni narrators and especially Ahl al-Hadith - who had increasing theoretic dominance on the world of Islam in the third century - and the financial support of Khalifeh Abbasi for its publication made it long lasting.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بازنمایی مسئله‌ی جانشینی رسول خدا (ص) در سیره‌ی ابن‌هشام
    Abstract: 
    مسئله‌ی جانشینی رسول خدا (ص) ازجمله مسائلی است که همواره مورد توجه عالمان اسلامی و سیره نویسان بوده است. نحوه‌ی بازنمایی جانشینی در سیره های نخستین، از آن جهت که منابع دست اول در این زمینه محسوب می شوند، بسیار اهمیت دارد. با توجه به گستردگی منابع، سیره‌ی ابن هشام به عنوان یک متن کامل و اینکه برگرفته از نخستین سیره‌ی کامل می باشد، به عنوان متن معیار مورد بررسی قرار گرفت. پرسش این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی است، این است که در سیره‌ی ابن هشام، مسئله‌ی جانشینی رسول خدا(ص) چگونه روایت و چرا این گونه نقل شده است؟ نتیجه این بود که تفکرات مذهبی و سیاسی ابن هشام که همسو با اندیشه‌ی اهل حدیث و سیاست های عباسیان بود، بر گزینش روایات مربوط به عصر نبوی تأثیر گذاشت. وی هیچ کدام از اخبار مربوط به جانشینی امام علی(ع) را نقل نکرده؛ اما در مقابل، با نقل چندین خبر سعی داشته است که ابوبکر را شایسته‌ی خلافت معرفی کند و جانشینی وی را مورد تأیید رسول خدا(ص) و مسلمانان نشان دهد. این نوع گزینش درباره‌ی مسئله‌ی جانشینی سبب شد که سیره‌ی ابن هشام در نظر محدثان عامه و به ویژه اهل حدیث، که هر روز سیطره‌ی اندیشگانی آنان بر جهان اسلام در سده‌ی سوم بیشتر می شد، مقبول واقع شود و با حمایت مالی خلافت عباسی از تکثیر نسخه های آن، ماندگار شود.
    References: 
    • بن‌اثير، علي‌بن محمد، اسدالغابه في معرفة الصحابه، تحقيق علي‌محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود، بيروت، دارالکتب العلميه، ۱۴۱۵ق.
    • ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبري، تحقيق محمد عبدالقادر عطاء، بيروت، دارالکتب العلميه، ۱۴۱۸ق.
    • ابن‌عساکر، علي‌بن حسن، ترجمة الامام علي‌بن ابيطالب من تاريخ مدينه دمشق، تحقيق محمدباقر محمودي، بيروت، مؤسسة المحمودي، ۱۳۹۸ق.
    • ابن‌معين، يحيي، تاريخ عثمان‌بن سعيد الدارمي عن أبي‌زكريا يحيي‌بن معين، تحقيق احمدمحمد نورسيف، دمشق و بيروت، دارالمأمون للتراث و دون التاريخ.
    • ابن‌منظور، محمدبن ‌مکرم، مختصر تاريخ دمشق لابن‌عساکر، تحقيق احمد راتب حموش و محمد ناجي العمر، دمشق، دارالفکر، ۱۴۰۹ق.
    • ابن‌هشام، عبدالملک، السيرة النبويه، تحقيق مصطفي السقا، ابراهيم الابياري و عبدالحفيظ شلبي، بيروت، دار احياء التراث العربي، ۱۴۱۵ق.
    • اميني نجفي، عبدالحسين، الغدير في الکتاب و السنة و الأدب، تهران، دارالکتب الاسلاميه، ۱۳۸۳.
    • ايزانلو، محمدامين و حسين مرادي‌نسب، بررسي اخبار (مدني) سيره نبوي در صحيحين و متون تاريخي سه قرن نخست هجري، قم، حوزه و دانشگاه، 1399.
    • بلاذري، احمدبن ‌يحيي، أنساب الأشراف، تحقيق محمدباقر محمودي، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ۱۳۹۴ق.
    • تراديون، نرگس و ديگران، «رهيافت تاريخي بر چرايي تفاوت گزارش سيره‌نويسان نخستين: بررسي رخداد مباهله در سيره ابن‌هشام»، پژوهش‌ نامه اماميه، ۱۳۹۹، سال ششم، ش ۱۱، ص ۱۷۶-۲۰۲.
    • تستري، نورالله، الصوارم المهرقه في جواب الصواعق المهرقه، بيروت، مؤسسة البلاغ، ۱۴۳۰ق.
    • جاودان، محمدعلي، «ابن‌هشام و سيره او»، آينه پژوهش، ۱۳۷۰، ش ۱۱، ص ۹-۳۰.
    • جعفريان، رسول و ديگران، نقد و بررسي منابع سيره نبوي، تهران، سمت، ۱۳۷۸.
    • ـــــ ، تاريخ خلفا، قم، دليل ما، 1382.
    • ـــــ ، منابع تاريخ اسلام، قم، انصاريان، 1387.
    • حاکم نيشابوري، محمدبن ‌عبدالله، المستدرک علي الصحيحين، تحقيق مصطفي عبدالقادر عطا، بيروت، دارالکتب العلميه، ۱۴۲۲ق.
    • رابينسون، چيس. اف، تاريخ‌نگاري اسلامي، ترجمة محسن الويري، چ سوم، تهران، سمت، 1398.
    • رياحي، محمدحسين، فضایل امام علي در سيره ابن‌هشام، تاريخ طبري و تاريخ يعقوبي، قم، خرم، ۱۳۷۹.
    • زرياب خويي، عباس، بزم آورد، تهران، سخن و علمي، 1368.
    • ـــــ ، سيره رسول‌الله، تهران، سروش، 1370.
    • صالحي شامي، محمدبن ‌يوسف، سبل الهدي و الرشاد في سيره خيرة العباد، تحقيق عادل احمد عبدالموجود و علي‌محمد معوض، بيروت، دارالکتب العلميه، ۱۴۱۴ق.
    • صدوق، محمدبن ‌علي، عيون أخبار الرضا، تصحيح حسين اعلمي، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ۱۴۲۶ق.
    • صنعاني، عبدالرزاق‌بن ‌همام، المصنف، تحقيق حبيب الرحمن الأعظمي، بيروت، المجلس العلمي، ۱۳۹۲ق.
    • طائي، نجاح، السيرة النبويه، بيروت، دارالهدي لإحياء التراث، ۱۴۲۶ق.
    • طبرسي، احمدبن ‌علي، الاحتجاج، تعليقات محمدباقر موسوي خرسان، قم، ذوي القربي، ۱۴۳۱ق.
    • طبري، محمدبن‌ جرير، فضایل علي‌بن أبيطالب و کتاب الولايه، به کوشش رسول جعفريان، قم، دليل ما، ۱۴۱۹ق.
    • ـــــ ، تاريخ الرسل و الملوک، تحقيق محمدابوالفضل ابراهيم، مصر، دارالمعارف، بي‌تا.
    • عاملي، سيدجعفرمرتضي، الصحيح من سيرة الإمام علي، بيروت، المرکز الاسلامي للدراسات، ۱۴۳۱ق.
    • ـــــ ، الصحيح من سيرة النبي الأعظم، بيروت، المرکز الاسلامي للدراسات، ۱۴۲۷ق.
    • عبودي نصار، عمار، تحول سيره‌نگاري پيامبر نزد مورخان مسلمان تا پايان عصر عباسي، ترجمة موسوي شجري و زاهدي‌فر، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، 1399.
    • قاضي ابرقوه، رفيع‌الدين اسحاق‌بن محمد همداني، سيرت رسول‌الله، تصحيح اصغر مهدوي، چ دوم، تهران، خوارزمي، 1361.
    • قليچ، رسول و سيدمحمدرسول رباني‌زاده، «تبيين تاريخي دلائل عدم روايت واقعه غدير در سيره ابن‌اسحاق»، تاريخ اسلام، ۱۳۹۸، سال بيستم، ش ۷۹، ص ۷ـ۳۰.
    • کرون، پاتريشيا، «عثمانيه»، ترجمة مهدي فرمانيان، طلوع، ۱۳۸۴، سال چهارم، ش ۱۳و۱۴، ص ۲۲۶-۲۳۴.
    • کليني، محمدبن ‌يعقوب، اصول الکافي، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ۱۴۲۶ق.
    • کوفي، علي‌بن احمد ابوالقاسم، الاستغاثه في بدع الثلاثه، تهران، مؤسسة الأعلمي، ۱۳۷۳ق.
    • مسعودي، علي‌بن حسين، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقيق کمال حسن مرعي، بيروت، المکتبة العصريه، ۱۴۲۵ق.
    • مفيد، محمد‌بن ‌محمدبن ‌‌نعمان، الجمل و النصرة لسيد العترة في حرب البصره، تحقيق سيدعلي ميرشريفي، قم، مکتب الاعلام الاسلامي، ۱۴۱۶ق.
    • مهدوى دامغانى، محمود، «زياد‌بن عبداللّه بَكَّائى»، در: دانشنامه جهان اسلام، زيرنظر غلامعلي حداد عادل، تهران، مرکز دانشنامه جهان اسلام، 1395.
    • مؤذن جامي، محمدمهدي، «ابن‌هشام، ابومحمد عبدالملک»، در: دائرة‌المعارف بزرگ اسلامي، زيرنظر سيدمحمدکاظم موسوي بجنوردي، تهران، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامي، بي‌تا.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Aryamanesh, Abolfazl, Aziziyan, Maryam, Vakili, Hadi.(2025) A Representation of the Succession of Prophet Mohammad in Sirah of Ibn Hisham. , 20(2), 5-28

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Abolfazl Aryamanesh; Maryam Aziziyan; Hadi Vakili."A Representation of the Succession of Prophet Mohammad in Sirah of Ibn Hisham". , 20, 2, 2025, 5-28

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Aryamanesh, A, Aziziyan, M, Vakili, H.(2025) 'A Representation of the Succession of Prophet Mohammad in Sirah of Ibn Hisham', , 20(2), pp. 5-28

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Aryamanesh, A, Aziziyan, M, Vakili, H. A Representation of the Succession of Prophet Mohammad in Sirah of Ibn Hisham. , 2025; 20(2): 5-28