The "Dependency" Theory in the History of Iran's Foreign Relations (a Case Study from the Coup of 1299 to the Fall of Reza Shah)
Writers:
Mohammad malekzadeh
/ Assistant Professor, Department of Politics, Research Institute for Islamic Culture and Thought / malekzadeh1350@gmail.com
/ Assistant Professor, Department of Politics, Research Institute for Islamic Culture and Thought / malekzadeh1350@gmail.comAbstract:
The history of the Pahlavi era is the transition period of Iran from the semi-colonial era to the neo-colonial era and dependence on the imperialist powers. The present research has studied Iran's foreign relations in the first Pahlavi period based on the theory of "dependency". In the circle of competition between the two top powers of that period (that is, Russia and England), Reza Shah practically turned into a dependent agent and lacked will. In the framework of this competition, he was the executor of the policies of the colonialists who sought their interests in the dependence of the Iranian government on them. Based on the "dependency" method, the current research has sought to examine the main problem of the research, i.e. the functioning of Iran's foreign relations during the first Pahlavi era. Based on the findings of this research, Reza Shah's love and fascination for Western culture and civilization led him to blindly imitate Western culture and try to implement that incongruous culture in the Islamic society of Iran. At the same time, his fear and concern about the western conspiracy against his government, made him to obey the foreigners more, which trapped Iran in the complex circuit of dependence in various dimensions.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نظریه «وابستگی» در تاریخ روابط خارجی ایران (مطالعه موردی از کودتای 1299 تا سقوط رضاشاه)
Abstract:
تاریخ عصر پهلوی دوره گذار ایران از عصر نیمه‌استعماری به دوران نو‌استعماری و وابستگی به قدرت‌های امپریالیستی است. پژوهش حاضر با بررسی روابط خارجی ایران در دوره پهلوی اول، آن را بر مبنای نظریه «وابستگی» مطالعه و بررسی کرده است. رضاشاه در حلقه رقابت دو قدرت برتر آن دوره (یعنی روس و انگلیس) عملاً به کارگزاری وابسته و فاقد اراده تبدیل شد. وی در چارچوب این رقابت مجری سیاست‌های استعمارگرانی بود که منافع خود را در وابستگی حکومت ایران به آنان جست‌وجو می‌کردند. پژوهش حاضر بر اساس روش «وابستگی» به دنبال بررسی مسئله اصلی پژوهش، یعنی کارکرد روابط خارجی ایران در دوران پهلوی اول بوده است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، عشق و شیفتگی رضاشاه به فرهنگ و تمدن غربی، وی را به تقلید کورکورانه از آن و تلاش برای اجرای آن فرهنگ نامتجانس در جامعه اسلامی ایران سوق داد. در همین حال، ترس و نگرانی وی نسبت به توطئه غربیان علیه حکومت خود، او را به اطاعت بیشتر از بیگانگان واداشت که همین ایران را در مدار پیچیده وابستگی در ابعاد گوناگون گرفتار ساخت.
Keywords:
- استوارت، ریچارد، در آخرین روزهای رضاشاه، ترجمة عبدالرضا هوشنگ مهدوی و کاوه بیات، تهران، معین، 1370.
- آبادیان، حسین، ایران از سقوط مشروطه تا کودتای سوم اسفند، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1385.
- باران، پل، اقتصاد سیاسی رشد، ترجمة ک. آزادمنش، تهران، خوارزمی، 1359.
- بولارد، سرریدر و اسکراین، سرکلارمونت، شترها باید بروند، ترجمة حسین ابوترابیان، تهران، نشر نو، 1362.
- بولارد، سرریدر، نامه‌های خصوصی و گزارش‌های محرمانه، ترجمة غلامحسین میرزاصالح، تهران، طرح نو، 1371.
- پورشالچی، محمود، قزاق، عصر رضاشاه پهلوی، تهران، مروارید، 1384.
- دولت‌آبادی، یحیی، حیات یحیی، تهران، فردوسی، 1362.
- رابر، آنا، سیاست خارجی روسیه در ایران 1917-1960م، ترجمة احمد قریشی، لندن، دانشگاه کلرادو، 1977م.
- رایت، دنیس، انگلستان در ایران، ترجمة غلامحسین صدر افشار، تهران، دنیا، 1357.
- رایت، دنیس، انگلیسی‌ها در میان ایرانیان، ترجمة لطفعلی خنجی، تهران، امیرکبیر، 1359.
- رائین، اسماعیل، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، تهران، امیرکبیر، 1347.
- رستمی، فرهاد، پهلوی‌ها: خاندان پهلوی به روایت اسناد، تهران، اسناد موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، سند شماره 7988، 1391.
- زرگر، علی اصغر، تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در دوره رضاشاه، ترجمة کاوه بیات، تهران، پروین و معین، 1372.
- شیخ الاسلامی، جواد، سیمای احمدشاه، تهران، گفتار، 1372.
- عاقلی، باقر، ذکاءالملک فروغی، تهران، علمی، 1370.
- غنی، سیروس، برآمدن رضاخان و افتادن قاجار، تهران، نیلوفر، 1377.
- فرانک، آندره گوندر، توسعه‌نیافتگی در آمریکای لاتین، ترجمة گ. اعتماد در: توسعه‌نیافتگی در آمریکای لاتین، تهران، پیشبرد، 1366.
- فوران، جان، مقاومت شکننده؛ تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی، ترجمة احمد تدین، چ سوم، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا، 1380.
- کرونین، استفانی، ارتش و حکومت پهلوی، ترجمة علی بابایی، تهران، خجسته، 1377.
- محمدی، منوچهر، مروری بر سیاست خارجی دوران پهلوی یا تصمیم‌گیری در نظام تحت سلطه، تهران، دادگستر، 1386.
- معتضد، خسرو، تنش بزرگ؛ روابط خارجی ایران در دوره رضاشاه از سال 1300 تا 1320، تهران، پیکان، 1377.
- مکی، حسین، تاریخ بیست ساله ایران، تهران، امیرکبیر و ناشر، 1358-1362.
- نجفی، موسی و موسی فقیه‌حقانی، تاریخ تحولات سیاسی ایران؛ بررسی مولفه‌های دین-حاکمیت، مدنیت و تکوین دولت-ملت در گستره هویت ملی ایران، تهران، مؤسسة مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1381.
- هوشنگ مهدوی، عبدالرضا، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی 1300-1357، تهران، پیکان، 1377.
- Anton, Nora. Cardoso and Faletto's "Dependency and Development in Latin America. Norderstedt: Auflage, 2006.
- Avery, P. & Hambly, G. R. G., & Melville, C. (Eds). the Cambridge History of Iran, Vol. 7: From Nadir Shah to the Islamic Republic, Cambridge, University Press, 1991.
- Cardoso, Fernando Henrique. Faletto Enzo. Dependency and Development in Latin América. (M. M. Urquidi, Trans.) California, California Press, 1979.
- Diba, Farhad, Mohammad Mossadegh. A Political Biography, London, Croom Helm, 1986.
- Frank, Andre. Gunder. ReOrient: Global Economy in the Asian Age, California, California University Press, 1998.
- Gillard, David, The Struggle for Asia 1828-1914. A Study in British and Ruddian Imperialism, London: Methuen and Co Ltd., 1977.
- Goertzel, Ted. George. Fernando Henrique Cardoso: reinventing democracy in Brazil. New York: Lynne Rienner Publishers, 1999.
- Majd, M. G. Great Britain and Reza Shah: The Plunder of Iran, 1921-1941 Gainesville, FL: University Press of Florida, 2001.
- Marx, Karl & Engels, Fridrisch. Selected Correspondence. Moscow Press, 1953.
- Nicholson, H. Curzon, the Last Phase, Published by Constable & Co Ltd, London 1934.
- Nicolson, Harold, Friday Mornings 1941-1944, London, Constable and Co Lid, 1944.
- Rezun, Miron, The Iranian Crisis of 1941. The Actors: Britain, Germany And The Soviet Union, Cologne And Vienna: Koln, Bohlau Verlag, 1982.
- Savory, R.M. “British and French Diplomacy in persia, 1800-1810” in: Iran (Journal of the British Institute of Persian Studies), volume X, Published By: Taylor & Francis, Ltd. 1972.
- Sheppard.Eric, Porter. P., Faust. D., Nagar. R. A World of Difference: encountering and contesting development. New York: Guilford Press, 2009.
- Wallerstein, Immanuel. The Capitalist World-Economy. Cambridge, Cambridge University Press, 1979.
- Wallerstein, Immanuel. World-Systems Analysis: an introduction. New York, Duke University Press, 2004.
- Wright, Denis, The English Amongst the Persians: Imperial Lives in Nineteenth-Century Iran Paperback, (Diary entry of February 14, 1921) I.B.Tauris; 2nd edition, May 4, 2001.
- Zirinsky, Michael P. “Blood, Power and Hypocricy”, The Murder of Robert Imbrie and American Relations with Pahlavi Iran, Cambridge University Press, 1924.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
malekzadeh, Mohammad.(2024) The "Dependency" Theory in the History of Iran's Foreign Relations (a Case Study from the Coup of 1299 to the Fall of Reza Shah). Tarikh Islam dar Ayene-ye pazhuhesh, 21(1), 67-86 https://doi.org/10.22034/tarikh.2024.2021310
Mohammad malekzadeh."The "Dependency" Theory in the History of Iran's Foreign Relations (a Case Study from the Coup of 1299 to the Fall of Reza Shah)". Tarikh Islam dar Ayene-ye pazhuhesh, 21, 1, 2024, 67-86
malekzadeh, M.(2024) 'The "Dependency" Theory in the History of Iran's Foreign Relations (a Case Study from the Coup of 1299 to the Fall of Reza Shah)', Tarikh Islam dar Ayene-ye pazhuhesh, 21(1), pp. 67-86
