, Volume 1, Issue 2, No 2, Year 2025 , Pages 163-188
نقد و بررسى سیر سقوط ساسانیان
Article Type:
Promotional
Writers:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نقد و بررسى سیر سقوط ساسانیان
Abstract:
بى گمان سقوط دولت ساسانى که در عهد آغازین دولت اسلامىِ مدینه رخ داد از جهاتى شگفت آور و از سویى قابل توجه است. انحطاط نظام ساسانى، پیش از ظهور اسلام و حضور سیاسى این پدیده اعتقادى در عرصه هاى خارج از شبه جزیره عربستان پدیدار شد، و سقوط آن در عنفوان تشکیل دولت اسلامى و به دست نیروهاى عرب مسلمان، همراه با مساعدت هاى مرزنشینان جنوبى دولت ساسانى و به طور عمده عرب نژاد رخ داد. در خصوص انگیزه تازه مسلمانان عرب که فرماندهانشان در مدینه و از سوى شوراى عمومى صحابه پیامبر(صلى الله علیه وآله)انتخاب مى شدند و در دسته هاى متفاوت قبایلى ـ اما با باورهاى ثابت ـ به مرزهاى شرقى عربستان اعزام مى گردیدند بحث چندانى وجود ندارد. تنها نکته اى که باقى مى ماند این است که پدیده فروپاشى دولت ساسانى زمانى بهوجود آمد که اعراب مسلمان قدرت چندانى که بتوان آن را در تعاریف تاریخى معمول و نظامى به کار گرفت، نداشتند و این در صورتى بود که سپاه ساسانى از زبده سواران جنگ دیده و آزموده و برخوردار از روش هاى پیشرفته زمان خود در امور نظامى، تشکیل شده بود. علاوه بر این، دولت ساسانى بیش از چهارصد سال، حضور مداوم را در مرزها و میادین نظامى تجربه نموده بود; رومیان، کوشانیان، هپتالیان، کیداریان، ارمنیان و عربان به واقع مردمانى بودند که ساسانیان گاه به صورت منفرد و هر از گاهى به صورت مجتمع با آنان به جنگ پرداخته و تقریباً در آن نبردها نیز فائق بیرون آمده بودند و کمى پیش از برآمدن مسلمانانِ عرب در مرزهاى جنوبى ایرانشهر، سپاه ساسانى تا اسکندریه مصر پیش تاخته بود و در حالى که سوریه و فلسطین را در چنگ داشت، پایتخت امپراتورى روم شرقى را در ابتداى آبراهه بسفر محاصره نموده بود. با وجود این، حدود بیست سال پس از این حوادث، در سه جنگ پى درپى قادسیه، جلولا و نهاوند چنان شکستى از اعراب متحمل شد که سرنوشت سیاسى و تمامى آینده ایرانیان را براى همیشه تاریخ، متحول نمود و از ساسانیان جز خاطره اى مبهم باقى ننهاد.
References:
- 1ـ آلتهایم، فرانتس، کمکهاى اقتصادى در دوران باستان، ترجمه امیر هوشنگ امینى، تهران، نشر آموزش انقلاب اسلامى، تهران، 1369.
- 2ـ آل على، نورالدین، اسلام در غرب، تهران، نشر دانشگاه تهران، 1370.
- 3ـ آلوسى بغدادى، بلوغ الارب فى معرفه احوال العرب، ج1، لبنان ـ بیروت، دارالکتب العلمیه، بیروت، [بى تا].
- 4ـ آیینهوند، صادق، تاریخ جاهلیت، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهش امام خمینى(ره)، 1374.
- 5ـ ابراهیم حسن، حسن، تاریخ سیاسى اسلام، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چاپ ششم: تهران، نشر جاویدان، 1366.
- 6ـ ابن اثیر، عزالدین، تاریخ کامل، ترجمه محمد حسین روحانى، ج2، تهران، نشر اساطیر، 1374.
- 7ـ ابن اعثم کوفى، کتاب الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفى هروى، چاپ دوم: تهران، نشر علمى و فرهنگى، 1374.
- 8ـ ابن خلدون، عبدالرحمن، تاریخ ابن خلدون، ترجمه آیتى، ج1، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1369.
- 9ـ اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامى، ترجمه جواد فلاطورى، ج2، چاپ دوم: تهران، علمى و فرهنگى، 1369.
- 10ـ بروکلمان، کارل، تاریخ دول و ملل اسلامى، ترجمه هادى جزایرى، تهران، نشر کتاب، 1346.
- 11ـ بلاذرى، احمد، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، چاپ دوم: تهران، نشر نقره، 1365.
- 12ـ پاسکیه، روژه، سرگذشت اسلام و سرنوشت انسان، ترجمه على اکبر کسمایى، تهران، مؤسسه کتاب تهران، 1363.
- 13ـ پیگولوسکایا، نینا ویکتورونا، اعراب حدود مرزهاى روم شرقى و ایران، ترجمه عنایت الله رضا، تهران، مطالعات فرهنگى، 1372.
- 14ـ پیگولوسکایا، نینا ویکتورونا، شهرهاى ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمه عنایت الله رضا، تهران، علمى و فرهنگى، 1367.
- 15ـ خلیل حتى، فیلیپ، تاریخ عرب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چاپ دوم: تهران، نشر آگاه، 1366.
- 16ـ دینورى، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، چاپ دوم: تهران، نشر نى، 1368.
- 17ـ رازى، عبدالله، تاریخ کامل ایران، چاپ یازدهم: تهران، نشر اقبال، 1373.
- 18ـ زرین کوب، عبدالحسین، بامداد اسلام، چاپ سوم: تهران، امیرکبیر، 1362.
- 19ـ زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ مردم ایران قبل از اسلام، ج 1، تهران، امیرکبیر، 1368.
- 20ـ زرین کوب، عبدالحسین، کارنامه اسلام، چاپ چهارم: تهران، امیرکبیر، 1356.
- 21ـ زیدان، جرجى، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه على جواهر کلام، چاپ هشتم: تهران، امیرکبیر، 1373.
- 22ـ شهیدى، سید جعفر، تاریخ تحلیلى اسلام، چاپ ششم: تهران، مرکز نشر دانشگاهى، 1365.
- 23ـ صدیقى، غلامحسین، جنبشهاى ایرانى در قرون دوم و سوم هجرى، تهران، نشر پازنگ، 1373.
- 24ـ طبرى، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چاپ سوم: تهران، 1362.
- 25ـ فراى، ریچارد، میراث باستانى ایران، ترجمه مسعود رجب نیا، چاپ سوم: تهران، علمى و فرهنگى، 1368.
- 26ـ فیاض، على اکبر، تاریخ اسلام، تهران، نشر دانشگاه تهران، 1367.
- 27ـ کاظمى، على اصغر، زنجیره تاریخى تنازعى در سیاست و روابط بین المللى، نشر توس، 1370.
- 28ـ کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشیدیاسمى، تهران، 1367.
- 29ـ کولسینکف، آ، ایران در آستانه یورش تازیان، ترجمه محمد رفیق یحیایى، تهران، نشر آگاه، 1357.
- 30ـ گیرشمن، رومن، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، چاپ پنجم: تهران، علمى و فرهنگى، 1364.
- 31ـ لوکونین، ولادیمیر، تمدن ایران ساسانى، ترجمه عنایت الله رضا، چاپ دوم: تهران، علمى و فرهنگى، 1365.
- 32ـ مستوفى، حمدالله، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایى، تهران، امیرکبیر، 1362.
- 33ـ مسعودى، ابوالحسن على بن حسین، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ج2، تهران، علمى و فرهنگى، 1374.
- 34ـ مسکویه رازى، ابوعلى، تجارب الامم، ترجمه ابوالقاسم امامى، ج1، تهران، نشر سروش، 1369.
- 35ـ مطهرى، مرتضى، خدمات متقابل اسلام و ایران، چاپ پانزدهم: تهران، نشر صدرا، 1368.
- 36ـ مونتگمرى وات، ویلیام، اسپانیاى اسلامى، ترجمه محمدعلى طالقانى، تهران، نشر یلدا، 1359.
- 37ـ مینوى، مجتبى، نامه تنسر، تهران، انتشارات خوارزمى، 1354.
- 38ـ نورى، یحیى، جاهلیت در اسلام، چاپ ششم: تهران، مجمع معارف اسلامى، 1349.
- 39ـ نولدکه، تئودور، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ترجمه زریاب خوئى، انجمن آثار ملى.
- 40ـ وتر، ضاهر، مدیریت نظامى در نبردهاى پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)، ترجمه اصغر قائدان، تهران، نشر حدید، 1374.
- 41ـ هندوشاه نخجوانى، تجارب السلف، به تصحیح عباس اقبال، تهران، طهورى، 1357.
- 42ـ هوار، کلمان، ایران و تمدن ایرانى، ترجمه حسن انوشه، تهران، امیرکبیر، 1363.
- 43ـ یعقوبى، ابن واضح، تاریخ یعقوبى، ترجمه محمد ابراهیم آیتى، ج2، تهران، چاپ دوم: نشر علمى و فرهنگى، 1362.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Mahmudabadi, Seyed asghar.(2025) نقد و بررسى سیر سقوط ساسانیان. , 1(2), 163-188
Seyed asghar Mahmudabadi."نقد و بررسى سیر سقوط ساسانیان". , 1, 2, 2025, 163-188
Mahmudabadi, S.(2025) 'نقد و بررسى سیر سقوط ساسانیان', , 1(2), pp. 163-188
