, Volume 1, Issue 3, No 3, Year 2025 , Pages 5-29

    پیروزى نظریه حاکمیت قریش و پیامدهاى آن در تاریخ اسلام

    Writers:
    Mahdi Pishvaei / حوزوی / mahdi.pishvaei@gmail.com
    Pages: 5-29
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :پیروزى نظریه حاکمیت قریش و پیامدهاى آن در تاریخ اسلام
    Abstract: 
    به دلیل اهمیت و جایگاه ولایت و رهبرى امت و ضرورت تداوم راه پیامبر اسلام پس از در گذشت او، آن حضرت از همان سال هاى آغازین بعثت تا پایان عمر، به امر و اراده الهى و در مناسبت هاى مختلف و فواصل زمانى متعدد، چه در مکه و چه در مدینه، مسئله امامت و جانشینى را مطرح مى کرد و توجه مسلمانان را به این امرِ خطیر و انتخاب شخصیت لایق براى تصدى آن جلب مى کرد و به منصوص بودن جانشینى تأکید مىورزید. طرح مسئله و صایت و خلافت امیرالمؤمنین على(علیه السلام) در جریان دعوت خویشاوندان، بیان حدیث منزلت، اعلام عمومى این مسئله در غدیر، تصمیم بر نوشتن وصیت نامه در واپسین روزهاى حیات ـ به رغم آن که عملى نشد!ـ نمونه هایى از سلسله کوشش هاى پیامبر اسلام در این زمینه به شمار مى رود. اما پس از رحلت آن حضرت و ماجراى سقیفه، حوادث، عملا به گونه اى دیگر رقم خورد و دیدگاه دیگرى در مورد جانشینى پیامبر به اجرا گذاشته شد که جنبه انتخابى و عرفى داشت. در سقیفه، ابوبکر براى اثبات صلاحیت مهاجران (قریش) براى احراز خلافت، به حدیث الأئمة من قریش استناد کرد و با این استدلال، انصار را از دایره صلاحیت جانشینى پیامبراسلام(صلى الله علیه وآله) بیرون راند! با استناد به این حدیث، نه تنها ابوبکر به خلافت رسید و نه تنها قدرت و حکومت در انحصار قریش قرار گرفت و انصار از صحنه قدرت به دور ماندند، بلکه نظریه حاکمیت قریش نیز در طول تاریخ اسلام پیروز شد. در این مقاله، نظریه حاکمیت قریش و پى آمدهاى پیروزى این نظریه، برمحور حدیث الأئمة من قریش، بررسى قرار مى شود.
    References: 
    • 1ـ آل محسن، شیخ على، مسائل خلافیة و الرأى الحق فیها، چاپ چهارم: [بى جا]، 1424ق .
    • 2ـ ابن ابى الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، قاهره، داراحیاء الکتب العربیة، 1960م .
    • 3ـ ابن اثیر، الکامل فى التاریخ، بیروت، دارصادر، [بى تا] .
    • 4ـ ابن حجر عسقلانى، شهاب الدین احمد بن على، فتح البارى شرح صحیح البخارى، بیروت، دارالمعرفة .
    • 5ـ ابن حجر هیتمى مکى، احمد، الصواعق المحرقة فى الرّد على اهل البدع و الزندقة، چاپ دوم: قاهره، مکتبة القاهره، 1385ق .
    • 6ـ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبرى، بیروت، دارصادر، [بى تا] .
    • 7ـ ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، مقدمه، چاپ اول: بیروت، دار و مکتبة الهلال، 2000م .
    • 8ـ ـــــــــــــــــــــــــــــ ، مقدمه، ترجمه محمد پروین گنابادى، چاپ پنجم: تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1366 .
    • 9ـ ابن شَبّه نمیرى بصرى، ابو زیدعمر، تاریخ المدینة المنورة، قم، دارالفکر، 1368ق .
    • 10ـ ابن عیاش جوهرى، احمد بن عبیدالله، مقتضب الأثر فى النصّ على الأئمه الأثنى عشر، ترجمه فارسى (پیرامون ائمه اثنى عشر)، چاپ اول: مؤسسه نشر و تبلیغ کتاب، 1363 .
    • 11ـ ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، چاپ اول: بیروت، مکتبة المعارف، 1966م .
    • 12ـ ابن هشام، السیرة النبویة، تحقیق مصطفى سقاء و دیگران، قاهره، مکتبة مصطفى بابى حلبى، 1355ق .
    • 13ـ امینى، عبدالحسین، الغدیر فى الکتاب و السنة و الادب، چاپ چهارم: بیروت، دارالکتاب العربى، 1397ق .
    • 14ـ بخارى، محمدبن اسماعیل، صحیح البخارى، تحقیق شیخ قاسم شماعى رفاعى، چاپ اول: بیروت، دارالقلم .
    • 15ـ ـــــــــــــــــــــــــــ ، التاریخ الکبیر، [بى جا، بى تا] .
    • 16ـ بدران، شیخ عبدالقادر، تهذیب تاریخ مدینة دمشق، بیروت، داراحیاء التراث العربى، 1407ق .
    • 17ـ بلاذرى، احمد بن یحیى، انساب الاشراف، تحقیق محمد حمید الله، قاهره، دارالمعارف، [بى تا] .
    • 18ـ جعفر یان، رسول، تاریخ خلفا، قم، انتشارات دلیل، 1380 .
    • 19ـ حلبى، على بن برهان الدین، السیرة الحلبیه (انسان العیون فى سیرة الامین المأمون)، بیروت، دارالمعرفة .
    • 20ـ خزاز قمى رازى، ابوالقاسم، کفایة الأثر فى النص على الأئمة الأثنى عشر، قم، انتشارات بیدار، 1401ق .
    • 21ـ زینى دحلان، السیرة النبویة و الاثار المحمّدیة، بیروت، دارالمعرفة .
    • 22ـ سبحانى، جعفر، پیشوایى از نظر اسلام، قم، انتشارات مکتب اسلام، 1374 .
    • 23ـ سیوطى، جلال الدین عبدالرحمن، تاریخ الخلفاء، چاپ سوم: تحقیق محمد محیى الدین عبدالحمید، قاهره، مطبعه المدنى، 1383ق .
    • 24ـ شهرستانى، محمدبن عبدالکریم، کتاب الملل و النحل، چاپ دوم: قاهره، مکتبة انجلو المصریة .
    • 25ـ صدوق، محمد بن على بن بابویه قمى، عیون اخبار الرضا، چاپ اول: بیروت، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، 1404ق .
    • 26ـ ـــــــــــ ، ــــــــــــــــــ ، کمال الدین و تمام النعمة، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1405ق .
    • 27ـ صافى گلپایگانى، لطف الله، منتخب الأثر، تهران، مکتبة الصدر .
    • 28ـ طبرى، ابوجعفر محمدبن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، بیروت، دارالقاموس الحدیث، [بى تا] .
    • 29ـ ــــــــــــــــــــــــــــ ، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، مؤسسة الأعلمى للمطبوعات .
    • 30ـ طوسى، محمدبن حسن، الغیبة، تهران، مکتبة نینوى الحدیثه .
    • 31ـ فقیه ایمانى، مهدى، شناخت امام یا راه رهایى از مرگ جاهلى، [بى جا]، 1370 .
    • 32ـ قندوزى بلخى، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع ا لمودّة، بیروت، مؤسسة الأعلمى للمطبوعات .
    • 33ـ کلینى، ابوجعفر محمدبن یعقوب، الروضة من الکافى، تحقیق على اکبر غفارى، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1389ق .
    • 34ـ مبارک، محمد، نظام الاسلام، الحکم و الدوله، چاپ دوم: بیروت، دارالفکر .
    • 35ـ مدنى شیرازى، سیدعلى خان، الدرجات الرفیعه فى طبقات الشیعه، قم، مکتبه بصیرتى، 1379ق .
    • 36ـ مسلم بن حجاج قشیرى، صحیح مسلم بشرح الامام النووى، دارالفکر، [بى تا] .
    • 37ـ مقریزى، تقى الدین، المواعظ و الاعتبار فى الخطط و الأثار، چاپ اول: بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418ق .
    • 38ـ نعمانى، ابوزینب محمدبن ابراهیم، الغیبة، تهران، مکتبة صدوق، [بى تا] .
    • 39ـ یعقوبى، احمد بن واضح، تاریخ یعقوبى، نجف، المکتبة الحیدریة، 1384ق .
    • 48 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Pishvaei, Mahdi.(2025) پیروزى نظریه حاکمیت قریش و پیامدهاى آن در تاریخ اسلام. , 1(3), 5-29

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mahdi Pishvaei."پیروزى نظریه حاکمیت قریش و پیامدهاى آن در تاریخ اسلام". , 1, 3, 2025, 5-29

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Pishvaei, M.(2025) 'پیروزى نظریه حاکمیت قریش و پیامدهاى آن در تاریخ اسلام', , 1(3), pp. 5-29

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Pishvaei, M. پیروزى نظریه حاکمیت قریش و پیامدهاى آن در تاریخ اسلام. , 2025; 1(3): 5-29