, Volume 2, Issue 3, No 7, Year 2025 , Pages 159-190

    Interpretive and Historical Study of Ifk (Accusations Against the Prophet's Wives)

    Article Type: 
    Promotional
    Writers:
    Hosein Hosseinian Moqaddam / دانشیار گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سطح چهار حوزه و دانشجوی دکتری دانشگاه اصفهان / moghadam@rihu.ac.ir
    Pages: 159-190
    Abstract: 
    the verses 11-26 of sura Nur(Light) and historical indications. The verses related to Ifk were revealed to defend the Prophet, but later on some attempted to use these verses in order to magnify the status of Ayesheh which has recounted exemplary and informative points from his life and prophecy and his rule . God granted him great various gifts and blessings such as knowledge and wisdom, knowing animals' language, wind capturing, an army composed of Jinns and humans and angels, and extended and matchless (unique) government.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسى تاریخى ـ تفسیرى حادثه افک
    Abstract: 
    بر پایه اخبار موجود، دو تن از همسران رسول خدا(صلى الله علیه وآله) متهم به زنا شدند که روایات هر یک با تفاوت ها و گاه تعارض هایى روبه روست. خلط اخبار مربوطه، و نیز نزاع هاى فرقه اى، به پیچیده تر شدن این مسئله کمک کرده است. این نوشتار اخبار آن دو حادثه را با نگاهى انتقادى، بررسى کرده و بر اساس روایاتِ شأن نزول، شواهدى از آیات 11 ـ 26 سوره مبارکه نور و قراین تاریخى، نزول آیات افک را در دفاع از شخص رسول خدا(صلى الله علیه وآله) و مبارزه با منافقان مدینه در خصوص اتهام زنا به عایشه دانسته است. اما این حادثه بعدها دستاویزى براى بزرگ نمایى عایشه و به نوعى مبارزه با امیر مؤمنان امام على(علیه السلام) شد و در دامن تعصبات مذهبى رشد کرد.2
    Keywords: 
    افک
    همسران پیامبر(صلى الله علیه وآله)
    عایشه و ماریه
    References: 
    • 1. قرآن کریم.
    • 2. ابن ابى الحدید مدائنى، عبد الحمید (م 656)، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء التراث العربى، 1385 ق.
    • 3. ابن اثیر، على بن ابى الکرم (م 630)، اسد الغابه، بیروت، داراحیاء التراث العربى، [بى تا].
    • 4. ابن اثیر، مبارک بن محمد (م 606)، النهایة فى غریب الحدیث و الاثر، نحقیق طاهر احمد زاوى و محمود محمد طناحى، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1367.
    • 5. ابن ادریس حلى، محمد بن احمد (م 598)، منتخب التبیان، به کوشش مهدى رجایى، قم، کتابخانه مرعشى نجفى، 1409 ق.
    • 6. ابن جوزى، عبدالرحمان بن على (م 597)، صفة الصفوه، بیروت، دارالفکر، [بى تا].
    • 7. ابن حجر، احمد بن احمد بن محمد (م 973)، الصواعق المحرقه على اهل الرفض و الضلال و الزندقه، تحقیق عبدالرحمان ترکى و کامل محمد خراط، بیروت، مؤسسة الرساله، 1997 م.
    • 8. ابن حجر، احمد بن على (م 852)، الإصابه فى تمییز الصحابه، بیروت، داراحیاء التراث العربى، 1328 ق.
    • 9. ابن داود حلى، حسن بن على (م 707)، رجال، نجف، مطبعة الحیدریه، [بى تا].
    • 10. ابن سعد، محمد بن سعد (م 230)، الطبقات الکبرى، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1410ق.
    • 11. ابن شَبَّه نُمیرى بصرى، عمر (م 262)، تاریخ المدینه المنوره، تحقیق فهیم محمد شلتوت، قم، دارالفکر، [بى تا].
    • 12. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على (م 588)، مناقب آل ابى طالب، قم، چاپخانه علمیه، [بى تا].
    • 13. ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله (م. 463)، الاستیعاب فى معرفة الاصحاب، تحقیق على محمد ابجاوى، بیروت، دارالجبل، 1412ق.
    • 14. ابن فارس، ابو الحسین احمد (م 395)، معجم مقائیس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، 1404ق.
    • 15. ابن کثیر دمشقى، ابو الفداء اسماعیل (م 774)، البدایة و النهایه، تحقیق گروهى، بیروت، دارالکتب العلمیه، [بى تا].
    • 16. ابن کثیر دمشقى، ابو الفداء اسماعیل (م 774)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالمعرفه، 1409ق.
    • 17. ابن منظور، محمد بن مکرم (م 711)، لسان العرب، تحقیق على شیرى، داراحیاء التراث العربى، 1408 ق.
    • 18. ابن هشام، عبدالملک حمیرى (م 218)، السیرة النبویه، تحقیق گروهى، بیروت، دارالمعرفه، [بى تا].
    • 19. ابوالفتوح رازى، حسین بن على نیشابورى (م نیمه اول قرن 6)، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن، کوشش محمد جعفر یاحقى و محمد مهدى ناصح، مشهد، آستان قدس رضوى، 1368.
    • 20. ابو الفرج اصفهانى، (م 356)، الاغانى، تحقیق عبدالعلى مهنا و سمیر جابر، بیروت، دارالفکر، 1407 ق.
    • 21. استرآبادى نجفى، سید شرف الدین (م قرن 10)، تأویل الآیات الطاهره، تحقیق مدرسه امام مهدى (عج)، قم، مدرسه امام مهدى (عج)، 1407ق.
    • 22. بحرانى، سید هاشم (م 1107)، البرهان فى تفسیر القرآن، بیروت، دارالهادى، 1412ق.
    • 23. بخارى، محمد بن اسماعیل (م 256)، صحیح، تحقیق قاسم شمّاعى رفاعى، بیروت، دارالعلم، 1407ق.
    • 24. بلاذرى، احمد بن یحیى (م 279)، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودى، بیروت، مؤسسة الأعلمى، 1394ق.
    • 25. بوطى، محمد سعید رمضان، فقه السیرة النبویه، مع موجز لتاریخ الخلافة الراشده، بیروت، دارالفکر المعاصر و دمشق، دارالفکر، 1411ق.
    • 26. بیهقى نیشابورى، احمد بن الحسین (م 458)، دلائل النبوه و معرفة احوال صاحب الشریعه، تصحیح عبدالمعطى قلعجى، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1405ق.
    • 27. تبریزى، میرزا جواد، صراط النجاة، (استفتاءات خویى)، دفتر نشر برگزیده، 1416ق.
    • 28. جصاص، احمد بن على رازى (م 370)، احکام القرآن، بیروت، دار الکتاب العربى، [بى تا].
    • 29. حاکم نیشابورى، محمد بن عبدالله (م 405)، المستدرک على الصحیحین، بیروت، دارالمعرفه، [بى تا].
    • 30. حلبى، على بن برهان الدین (م 1044)، السیرة الحلبیه، بیروت، دار احیاء التراث العربى، [بى تا].
    • 31. حلى، حسن بن یوسف (م 726)، اجوبة مسائل المهنائیه، قم، مطبعة الخیام، 1401ق.
    • 32. حموى، یاقوت بن عبدالله (م 626)، معجم البلدان، بیروت، دارالاحیاء التراث العربى، 1399ق.
    • 33. حویزى، عبد على بن جمعة العروسى (م 1112)، نور الثقلین، تعلیقه هاشم رسولى محلاتى، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1410 ق.
    • 34. خازن بغدادى صوفى، على بن محمد بن ابراهیم (م 725)، باب التأویل فى معانى التنزیل، بیروت، دارالفکر، 1399 ق.
    • 35. خلیفة بن خیاط (م 240)، الطبقات، تحقیق سهیل زکار، بیروت، دارالفکر، 1414ق.
    • 36. ذهبى، محمد بن احمد (م 748)، سیر اعلام النبلاء، تحقیق گروهى، بیروت، مؤسسة الرساله، 1410 ق.
    • 37. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (م 502)، مفردات الفاظ القرآن فى غریب القرآن، تحقیق محمد سید گیلانى، تهران، مکتبة المرتضویه، 1362.
    • 38. راوندى، سعید بن هبة الله (م 573)، فقه القرآن، تحقیق سید احمد حسینى، قم، کتابخانه مرعشى نجفى، 1399 ق.
    • 39. زمخشرى، محمود بن عمر(م538)، اساس البلاغه، تحقیق عبدالرحیم محمود، قم، دفتر تبلیغات اسلامى.
    • 40. زمخشرى، محمود بن عمر(م538)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربى، 1406ق.
    • 41. سمهودى، على بن احمد (م 911)، وفاء الوفاء باخبار دار المصطفى، تحقیق محمد محیى الدین عبدالحمید، بیروت، دارالکتب العلمیه، [بى تا].
    • 42. سهیلى، عبد الرحمن (م 581)، الروض الاُنُف، تحقیق عبد الرحمن الوکیل، بیروت، دار احیاء التراث العربى، 1412 ق.
    • 43. سید مرتضى، على بن الحسین (م 436)، امالى سید مرتضى، قم، کتابخانه مرعشى نجفى، 1403 ق.
    • 44. سیورى، مقداد بن عبدالله (م 826)، کنز العرفان فى فقه القرآن، تعلیق محمد باقر شریف، تهران، مکتبة المرتضویه، 1343.
    • 45. سیوطى، جلال الدین (م 911)، الدر المنثور فى التفسیر بالمأثور، قم، کتابخانه مرعشى نجفى، 1404 ق.
    • 46. شُبّر، عبد الله، الجوهر الثمین.
    • 47. شبیرى، محمد جواد، «نقد اعلام المکاسب»، مجله نور علم، شماره 19، 21 و 23.
    • 48. شوشترى، قاضى نورالله (م 1019)، الصوارم المهرقه، تصحیح سید جلال الدین محدث ارموى، تهران، چاپخانه نهضت، 1367.
    • 49. صدوق، محمد بن على (م 381)، الخصال، تحقیق على اکبر غفارى، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، 1403 ق.
    • 50. صنعانى، عبد الرزاق بن همام (م 211)، مصنف، تحقیق حبیب الرحمن اعظمى، المجلس العلمى، [بى تا].
    • 51. طباطبایى، سید محمد حسین (م 1402)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1392 ق.
    • 52. طبرانى، سلیمان بن احمد (360)، المعجم الکبیر، تحقیق حمدى عبدالمجید اسلفى، بیروت، داراحیاء التراث العربى (افست قاهره)، [بى تا].
    • 53. طبرسى، على بن فضل (م 548)، اعلام الورى بأعلام الهدى، تهران دارالکتاب الاسلامیه، [بى تا].
    • 54. طبرسى، على بن فضل (م 548)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تحقیق هاشم رسولى محلاتى و فضل الله یزدى، بیروت، دارالمعرفه، 1406ق.
    • 55. طبرى، محمد بن جریر (م 310)، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث العربى، [بى تا].
    • 56. طوسى، محمد بن حسن (م 460)، التبیان فى تفسیر القرآن، کوشش احمد حبیب قصیر عاملى، بیروت، دار احیاء التراث العربى، [بى تا].
    • 57. طوسى، محمد بن حسن (م 460)، عدة الأصول، تحقیق محمد رضا انصارى، قم، ستاره، 1417ق.
    • 58. فخررازى، محمد بن عمر قرشى طبرستانى (م 606)، التفسیر الکبیر، بیروت، داراحیاء التراث العربى، [بى تا].
    • 59. فرید گلپایگانى، بینات الفرید، تهران، افست مروى، 1399ق.
    • 60. فیض کاشانى، محمد محسن (م 1091)، الصافى، مشهد، دار المرتضى، [بى تا].
    • 61. قرطبى، محمد بن احمد (م 671)، الجامع لأحکام القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1408ق.
    • 62. قمى، على بن ابراهیم (م بعد از 329)، تفسیر قمى، تصحیح سید طبیب اموسوى اجزائرى، بیروت، دار السرور، 1411ق.
    • 63. لاستین، عبدالفتاح، لغة المنافقین فى القرآن، بیروت، دارالرائد العربى، 1405ق.
    • 64. متقى هندى، علاء الدین على بن المتقى (م 975)، کنز العمال فى سنن الاقوال و الافعال ، تحقیق شیخ بکرى حیانى و شیخ صفوة السقا، بیروت، مؤسسة الرساله، 1409ق.
    • 65. مجلسى، محمد باقر (م 1110)، بحار الانوار، بیروت، موسسة الوفاء، 1403ق.
    • 66. محقق حلى، جعفر بن حسن (م 676)، المعتبر فى شرح المختصر، تحقیق گروهى، قم، مؤسسة سید الشهداء، 1364.
    • 67. مرتضى، سید جعفر، حدیث الافک، بیروت، دارالتعارف، 1400ق.
    • 68. مسعودى، على بن الحسین (م 345)، التنبیه و الاشراف، تحقیق عبد الله اسماعیل اصاوى، قاهره، دار الصاوى، [بى تا].
    • 69. مشهدى، میرزا محمد (م 1125)، کنز الدقائق، قم، جامعه مدرسین، 1412ق.
    • 70. مغنیه، محمد جواد، التفسیر الکاشف، بیروت، دارالملایین، 1981م.
    • 71. مفید، محمد بن محمد (م 413)، الافصاح فى الامامه: مصنفات شیخ مفید ج 8، تحقیق مؤسسة البعثه، قم، المؤتمر العالمى لألفیة الشیخ المفید، 1413ق.
    • 72. مفید، محمد بن محمد (م 413)، الجمل و النصرة لسید العتره، مصنفات شیخ مفید ج 1، تحقیق سید على میر شریفى، قم، المؤتمر العالمى لألفیة الشیخ المفید، 1413ق.
    • 73. مفید، محمد بن محمد (م 413)، رسالة حول خبر ماریه، مصنفات شیخ مفید ج 1، تحقیق مهدى صباحى، قم، المؤتمر العالمى لألفیة الشیخ المفید، 1413ق.
    • 74. مقدس اردبیلى، احمد بن محمد (م 993)، زبدة البیان، تحقیق محمد باقر بهبودى، تهران، المکتبة المرتضویه، [بى تا].
    • 75. مقریزى، احمد بن على (م 845)، امتاع الاسماع، تحقیق محمود محمد شاکر، قاهره، [بى تا].
    • 76. مکارم شیرازى، ناصر، القواعد الفقهیه، قم، مدرسة الامام امیرالمؤمنین (علیه السلام)، 1411ق.
    • 77. منقرى، نصر بن مزاحم (م 212)، وقعة صفین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم، کتابخانه مرعشى نجفى، 1403ق.
    • 78. نجاشى، احمد بن على (م 450)، رجال، تحقیق سید موسى شبیرى زنجانى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، 1407ق.
    • 79. نویرى، احمد بن عبدالوهاب (م 733)، نهایة الارب فى فنون الادب، تحقیق گروهى، قاهره، وزارة الثقافه و الارشاد القومى،[بى تا].
    • 80. واقدى، محمد بن عمر (م 207)، المغازى، تحقیق مارسدن جونس، قم، دفتر تبلیغات اسلامى (افست بیروت)، 1414ق.
    • 81. هیثمى، على بن ابى بکر (م 807)، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1408ق.
    • 82. یوسفى غروى، محمد هادى، موسوعة التاریخ الاسلامى، قم، مجمع الفکر الاسلامى، 1423ق.
    • 60 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hosseinian Moqaddam, Hosein.(2025) Interpretive and Historical Study of Ifk (Accusations Against the Prophet's Wives). , 2(3), 159-190

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hosein Hosseinian Moqaddam."Interpretive and Historical Study of Ifk (Accusations Against the Prophet's Wives)". , 2, 3, 2025, 159-190

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hosseinian Moqaddam, H.(2025) 'Interpretive and Historical Study of Ifk (Accusations Against the Prophet's Wives)', , 2(3), pp. 159-190

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hosseinian Moqaddam, H. Interpretive and Historical Study of Ifk (Accusations Against the Prophet's Wives). , 2025; 2(3): 159-190