, Volume 6, Issue 3, No 23, Year 2025 , Pages 35-65
A Review and Evaluation of al-Futūh with an Approach to the Incident of Karbalaاستاديار جامعة المصطفي العالمية (مجتمع آموزش عالي امام خميني‌قدس‌سره)
Article Type:
Promotional
Writers:
Neamat Assistant professor of Al-Mustafa International Un / Assistant Professor in al-Mustafa International University/ Imam Khomeini Higher Education Complex
Mohammad ali Tawhidi / PhD Student in al-Mustafa International University / mohammadalitowhidi@ymail.com
Abstract:
Through exploring biographies and bibliographies of the 3rd and 4th centuries, one can find that the book entitled "al-Futūh" and its author are not in their proper position. Similarly, the biography of Kufan Ibn ’A'tham, his identity, religion, works and other dimensions of his life have not yet been precisely identified. The present study has taken form on the necessity of having more identification of the book al-Futūh and a search in the biography of its author. Although al-Futūh has been overshadowed due to some accounts inconsistent with Sunni spirit, the real religious affiliation of the author, who was seriously committed to the religion of the caliphs, can be identified. Although Ibn ’A'tham does not give the sources of his accounts properly, al-Futūh brings conventional assurance for the readers due to the expertise of its author, as well as its being specialized and the geometric relevance of its historical accounts.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نقد و ارزیابی کتاب«الفتوح» بارویکرد به حادثه کربلا
Abstract:
با کنکاش در منابع تراجم نگاری و کتاب شناسی قرن های سوم و چهارم هجری، درمی یابیم که کتاب «الفتوح» و نویسنده‌ی آن در جایگاه مناسبی قرار ندارند و پیرو آن، زندگی نامه ابن اعثم کوفی؛ مشخصات واقعی، مذهب، آثار و سایر ابعاد زندگی وی، به طور دقیق شناسایی نشده است. برپایه‌ی بایستگی معرفی و شناخت هرچه بیشترکتاب «الفتوح» و جستجو در شرح حال نویسنده‌ی آن، پژوهش حاضر شکل گرفته است. هرچند کتاب «الفتوح» به خاطر برخی از گزارش های ناسازگار با مذاق مذهب تسنن، به محاق رانده شده است، با وجود این، مذهب واقعی نویسنده را می توان از آن به دست آورد که شدیداً پایبند مکتب خلفا بوده است. با اینکه ابن اعثم، منابع و مصادر گزارش هایش را آن گونه که باید، به دست نمی دهد، کتاب «الفتوح» با توجه به تخصص نویسنده، تخصصی بودن کتاب و تناسب هندسی گزارش های تاریخی آن، اطمینان عرفی را برای خوانندگانش به ارمغان می آورد.
References:
- ـ آئينه‌وند، صادق، علم تاريخ در گستره تمدن اسلامي، تهران، پژوهشگاه علوم انساني، 1377.
- ـ ابن اثير، الكامل في التاريخ، بيروت، دار صادر، 1385ق.
- ـ ابن اعثم كوفي، ابو محمد احمد، الفتوح، بيروت، دار الاضواء، 1411ق.
- ـ ابن حجر عسقلاني، لسان الميزان، تاريخ امام حسين، بحرالعلوم مقتل‌الحسين‌‌عليه‌السلام .
- ـ ابن سعد، محمد، الطبقات الكبري، بيروت، دار الكتب العلميه، 1410ق.
- ـ ابن كثير دمشقي، البداية و النهاية، بيروت، دار الفكر، 1407ق.
- ـ ابن نديم، الفهرست، بيروت، دارالمعرفه، بي‌تا.
- ـ ابن‌اعثم، الفتوح، ترجمه مستوفي هروي، مقدمه غلا‌مرضا طباطبايي مجد، تهران، علمي و فرهنگي، چاپ سوم، 1380.
- ـ ابن‌شهرآشوب‌مازندراني، محمدبن‌علي، مناقب آل‌ابي‌طالب، ج4، قم، مؤسسه انتشارات علامه، [بي‌تا].
- ـ ابوسعدة، محمد جبر، ابن اعثم الكوفي و منهجه التاريخي في كتاب الفتوح، مصر، مطبعة الجبلائي، 1408ق.
- ـ امين عاملي، سيدمحسن، اعيان‌الشيعه، بيروت، دار التعارف للمطبوعات، چ پنجم، 1419ق.
- ـ بحرالعلوم، سيدمحمدتقي، مقتل الحسين‌عليه‌السلام، بيروت، دارالزهراء، چ چهارم، 1427 ق.
- ـ بلاذري، احمد بن يحيي، انساب الاشراف، بيروت، دار‌التعارف للمطبوعات، 1397ق.
- ـ بيهقي، ابوبكر، دلائل‌النبوة، بيروت، دار الكتب العلميه، 1405ق.
- ـ تهراني، شيخ آقابزرگ، الذريعة الي تصانيف الشيعه، قم، موئسسه اسماعليان، 1408ق.
- ـ جعفريان، رسول، منابع تاريخ اسلام، قم، انتشارات انصاريان، چ دوم، 1382.
- ـ حاجي خليفه، كشف‌الظنون، بيروت، دارالفكر، 1419ق.
- ـ حسيني جلالي، محمدحسين، فهرس التراث، قم، دليل ما، 1422ق.
- ـ حموي، ياقوت، معجم الادباء، چاپ دوم: بيروت، موئسسه المعارف تشيع، 1372.
- ـ خوارزمي، ابوالمؤيد بن احمد، مقتل الحسين‌عليه‌السلام، قم، مكتبة المفيد، بي‌تا.
- ـ دايرة المعارف تشيع، تهران، موئسسه دائرةالمعارف تشيع، چ دوم، 1372.
- ـ دهخدا، علي‌اكبر، لغت نامه دهخدا، تهران، چاپخانه مجلس، 1352.
- ـ دينوري، ابن قتيبه، المعارف، قم، شريف رضي، 1373.
- ـ دينوري، ابوحنيفه، احمدبن داوود، اخبارالطول، ترجمة محمود مهدوي دامغاني، تهران، ني، چ چهارم، 1371.
- ـ دينوري، ابوحنيفه، اخبار الطوال، قم: شريف رضي، 1368.
- ـ ذهبي، محمدبن احمد بن عثمان، ميزان الاعتدال، بيروت، دارالفكر، 1383 ق.
- ـ روحاني، محمدحسين، «تاريخ اعثم‌كوفي وترجمه آن»، راهنماي كتاب، ش166، تير، 1355، ص446 ـ 466.
- ـ زركلي، خيرالدين، الاعلام، بيروت، دار العلم، چ هشتم، 1989م.
- ـ سجادي صادق، و هادي عالم‌زاده، تاريخ نگاري در اسلام، تهران، سمت، چ چهارم، 1380.
- ـ شكوري، ابوالفضل، در آمدي بر تاريخ نگري و تاريخ نگاري مسلمانان، قم، دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم 1380.
- ـ شهرستاني، عبدالكريم، الملل و النحل، مصر، مكتبة الانجلو المصريهچ دوم، بي‌تا.
- ـ شوشتري، قاضي نورالله، مجالس المؤمنين، تهران، كتاب‌فروشي اسلاميه، 1365.
- ـ شيخ صدوق، ابوجعفرمحمدبن‌علي، الامالي، ترجمه كمره‌اي، تهران، كتابخانه اسلاميه،1362.
- ـ شيخ مفيد، الارشاد، قم، كنگره شيخ مفيد، 1413ق.
- ـ طبرسي، فضل بن حسن، اعلام الوري، تهران، دار الكتب الاسلاميه، بي‌تا.
- ـ طبري، محمد بن جرير، تاريخ الامم و الملوك، بيروت، دار التراث، چ دوم، 1387 ق.
- ـ طريحي، شيخ فخر الدين، المنتخب، قم، كتابخانه اروميه، بي‌تا.
- ـ عسقلاني، ابن حجر، لسان الميزان، بيروت، موئسسة الوفاء، چ سوم، 1403ق.
- ـ عسقلاني، ابن‌حجر، تهخذيب التهذيب، بيروت، دارالكتب العلميه، 1415 ق.
- ـ غلامي دهقي، علي، «بررسي تطبيقي و مقايسه‌اي فتوح ابن اعثم و ترجمه فارسي آن»، تاريخ در آيينة پژوهش، پيش‌شماره 1، پاييز، 1381، ص 191 ـ 218.
- ـ غلامي‌دهقي، علي، «بررسي تطبيقي ومقايسه‌اي فتوح ابن‌اعثم وترجمه فارسي آن»، تاريخ درآيينه پژوهش، پيش‌شماره1،پاييز، 1381.
- ـ كلبرگ، اتان، كتابخانه ابن طاووس، ترجمه علي قلي قرايي و رسول جعفريان، قم، كتابخانه آيت‌الله مرعشي، 1371 ش.
- ـ گروهز از پژوهشگران، سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي وزارت آموزش و پرورش، تاريخ امام حسين‌عليه‌السلام، تهران، دفتر انتشارات آموزش و پرورش (انتشارات كمك آموزشي)، 1378.
- ـ مامقاني، محي‌الدين، مستدرك تنقيح المقال، قم، مؤسسة آل‌البيت‌عليهم‌السلام، 1424 ق.
- ـ مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، بيروت، موئسسة الوفاء، چ سوم، 1304ق.
- ـ مشكور، محمدجواد، تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلام تا قرن چهارم، تهران، اشراقي، چ هفتم، 1385.
- ـ نهج البلاغه، شرح ابن‌ابي‌الحديد، ج 15، قم، اسماعليان، بي‌تا.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Assistant professor of Al-Mustafa International Un, Neamat, Tawhidi, Mohammad ali.(2025) A Review and Evaluation of al-Futūh with an Approach to the Incident of Karbalaاستاديار جامعة المصطفي العالمية (مجتمع آموزش عالي امام خميني‌قدس‌سره). , 6(3), 35-65
Neamat Assistant professor of Al-Mustafa International Un; Mohammad ali Tawhidi."A Review and Evaluation of al-Futūh with an Approach to the Incident of Karbalaاستاديار جامعة المصطفي العالمية (مجتمع آموزش عالي امام خميني‌قدس‌سره)". , 6, 3, 2025, 35-65
Assistant professor of Al-Mustafa International Un, N, Tawhidi, M.(2025) 'A Review and Evaluation of al-Futūh with an Approach to the Incident of Karbalaاستاديار جامعة المصطفي العالمية (مجتمع آموزش عالي امام خميني‌قدس‌سره)', , 6(3), pp. 35-65
