, Volume 13, Issue 1, No 40, Year 2025 , Pages 5-26

    A Critique of the Perspective of Nineteenth Century Orientalists on the Social Function of the Clerics in the Period of Qajar

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Shokrollah Khakrand / assistant professor at the department of history, University of Shiraz / khakrand66@yahoo.com
    ✍️ Mahdi Dehghan Hesampur / MA student of the history of Islamic Iran, Shiraz University / md6998@gmail.com
    Abstract: 
    The westerners’ approach to the study of the various aspects of the intellectual, social, cultural and political life of other countries in the nineteenth century is referred to as "the orientalist tradition”. Orientalists who include different groups such as political deputies, travellers and researchers have studied and described the different sections of eastern societies from their own perspective. The Iranian Shiite clerics are among the social stratum which the nineteenth century orientalists have studied. The inconsistency between the thoughts of each of these two groups, i.e. the clerics who seek to preserve the tradition of the Iranian society and orientalists who espouse modernity and propagate it, has led to a confrontation between the two. The research results show that orientalists regard clerics as their ideological rivals and enemies and as an impenetrable barrier to modernity. Holding a generalized and historic view within the framework of orientalist theory, they try to convey a false impression about the attributes and functions of this group. However, one should not ignore the results of the studies of this group to gain a relative knowledge of the clerics’ position, role, weaknesses, and their relations with the public in the Qajari era. The present research seeks to present the image that orientalists have of the clerics. A "descriptive- analytical" method is used in this study and a “library-based" method is used for collecting the data.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :نقد دیدگاه شرق‌شناسان قرن نوزدهم به کارکرد اجتماعی روحانیان عصر قاجار
    Abstract: 
    از رویکرد نوشته ها و مطالعات غربیان درباره‌ی وجوه گوناگون حیات فکری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی سرزمین های دیگر در قرن نوزدهم به عنوان «سنت شرق شناسانه» یاد می شود. شرق شناسان که گروه های متفاوتی، اعم از مأمور سیاسی تا مسافر و محقق را شامل می شوند اجزای گوناگون جوامع شرقی را از نگاه و چارچوب سنت فکری خویش مطالعه و توصیف کرده اند.       یکی از گرو ه های جامعه‌ی ایران که در قرن نوزدهم از سوی شرق شناسان مطالعه شده، روحانیان شیعی ایرانی بودند. به سبب تضاد اندیشه ای این دو گروه، یعنی روحانیان حافظ سنت در جامعه‌ی ایران و شرق شناسان دلبسته و مبلغ تجدد و مدرنیته، نوعی رویارویی بین آنان رخ داد.      نتایج این پژوهش نشان می دهد که شرق شناسان روحانیان را به عنوان یک رقیب و دشمن فکری و سد نفوذناپذیر در مقابل تجدد مدنظر داشته و سعی کرده اند در چارچوب نظریه‌ی شرق شناسی، با یک نگاه تعمیم گرایانه و کل گرایانه، صفات غیرواقع و کارکردهای غیرواقعی را به این گروه منتسب کنند، هرچند نباید از دستاوردهای مطالعاتی این گروه در شناخت نسبی روحانیان دوره قاجار، مانند جایگاه، کارکردها، ضعف ها، و رابطه‌ی آنها با مردم غفلت کرد. هدف این تحقیق آن است که روحانیان را از دریچه‌ی نگاه شرق شناسان شناسایی و بررسی کند. روش تحقیق در این پژوهش، «توصیفی- تحلیلی» و روش جمع آوری اطلاعات «کتابخانه ای» است.
    References: 
    • اعتماد‌السلطنه، محمد حسن‌بن علي، 1390، روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، تهران، اميركبير.
    • اورسل، ارنست، 1352، سفرنامه اورسل، ترجمه علي‌اصغر سيدي، تهران، شركت افست.
    • اوليويه، گيوم آنتوان، 1371، سفرنامه اوليويه، ترجمه غلامرضا ورهرام، تهران، اطلاعات.
    • ايوانف، م.س، 1356، تاريخ ايران نوين، ترجمه هوشنگ تيزابي و حسن قائم‌پناه، بي جا، بي‌نا.
    • آزاد ارمكي، ت. و لاجوردي، ه، 1382، «هرمنوتيك، بازسازي يا گفتگو»، نامه علوم اجتماعي، دوره يازدهم، ش 21، ص 93-112.
    • بنجامين، س.ج.و.، 1369، ايران و ايرانيان، ترجمه محمدحسين كردبچه، تهران، جاويدان.
    • بيت، چارلز ادوارد، 1365، خراسان و سيستان، ترجمه قدرت‌الله روشني، تهران، يزدان.
    • پاتينچر، هنري، 1384، سفرنامه پاتينچر، ترجمه شاهپور گودرزي، تهران، كتابفروشي دهخدا.
    • پولاك، ياكوب ادوارد، 1368، سفرنامه، ترجمه كيكاووس جهانداري، تهران، خوارزمي.
    • ترنر، برايان، 1390، رويكردي جامعه‌شناختي به شرق‌شناسي، پست‌مدرنيسم و جهاني‌شدن، ترجمه محمدعلي محمدي، تهران، يادآوران.
    • تنكابني، ميرزامحمد، 1368، قصص العلماء، تهران، اسلاميه.
    • جعفريان، رسول، 1370، دين و سياست در دوره صفوي، قم، انصاريان.
    • جونز، سر هارد فورد، 1386، روزنامه سفر خاطرات هيئت اعزامي انگلستان به ايران، ترجمه ماني صالحي علامه، تهران، ثالث.
    • دالماني، هانري رنه، 1335، سفرنامه از خراسان تا بختياري، ترجمه محمدعلي فره‌وشي، تهران، اميركبير.
    • دروويل، گاسپار، 1370، سفر در ايران، ترجمه منوچهر مقدم، تهران، شباويز.
    • رابينو، ل، 1357، ولايات دارلمرز ايران گيلان، ترجمه جعفر خمامي‌زاده، تهران، بنياد فرهنگ ايران.
    • سايكس، سرپرسي مولزور، 1380، تاريخ ايران، ترجمه محمدفخر دايي گيلاني، تهران، افسون.
    • سعيد، ادوارد، 1369، شرق‌شناسي، ترجمه عبدالرحيم گواهي، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
    • شجاعي‌زند، عليرضا، 1388، جامعه‌شناسي دين، تهران، نشر ني.
    • شميم، علي‌اصغر، 1383، ايران در دوره سلطنت قاجار، تهران، زرياب.
    • فريزر، جيمز بيلي، 1364، سفرنامه، ترجمه منوچهر اميري، تهران، توس.
    • فوران، جان، 1382، مقاومت شكننده، ترجمه احمد تدين، تهران، رسا.
    • فوريه، ژوآنس، 1385، سه سال در دربار ايران، ترجمه عباس اقبال آشتياني، تهران، علم.
    • كرزن، جورج ناتانيل، 1380، ، ايران و قضيه ايران، ترجمه غلامعلي وحيد مازندراني، تهران، علمي فرهنگي.
    • الگار، حامد، 1369، دين و دولت در ايران، تهران، توس.
    • ملك‌زاده، مهدي، 1362، تاريخ انقلاب مشروطيت، تهران، علمي و فرهنگي.
    • موريه، جيمز جاستي نين، 1386، سفرنامه، ترجمه ابوالقاسم سري، تهران، توس.
    • هنريش، بروگش، 1368، سفري به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه محمدحسين كردبچه، تهران، اطلاعات.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Khakrand, Shokrollah, Dehghan Hesampur , Mahdi.(2025) A Critique of the Perspective of Nineteenth Century Orientalists on the Social Function of the Clerics in the Period of Qajar. , 13(1), 5-26

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Shokrollah Khakrand; Mahdi Dehghan Hesampur ."A Critique of the Perspective of Nineteenth Century Orientalists on the Social Function of the Clerics in the Period of Qajar". , 13, 1, 2025, 5-26

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Khakrand, S, Dehghan Hesampur , M.(2025) 'A Critique of the Perspective of Nineteenth Century Orientalists on the Social Function of the Clerics in the Period of Qajar', , 13(1), pp. 5-26

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Khakrand, S, Dehghan Hesampur , M. A Critique of the Perspective of Nineteenth Century Orientalists on the Social Function of the Clerics in the Period of Qajar. , 2025; 13(1): 5-26