, Volume 15, Issue 1, No 44, Year 2025 , Pages 29-55
Historical Comparison; Feasibility Study and Criteriology
Article Type:
Research
Writers:
Abstract:
Comparative studies are one of the adopted methods of research in humanities, in which researchers find a deeper knowledge by comparing two phenomena or views with each other and examining the similarities and differences between them. Acquiring a deep undressing about their time, historians study the factors of the rise and fall of civilizations by comparing the civilizations with their own time. But, due to some difficulties, perhaps some scholars may avoid the comparative study of history, such as undue comparison, its impossibility or non-scientificness. After explaining the reasons for the possibility of historical adaptation, this paper has criticized two extremist and negligence perspectives on historical comparison, and has mentioned issues, such as identifying similarities and focusing on esoteric similarities, evaluating the ineffectiveness of distinctions in similarities and utilizing comprehensive formats as a criterion and scientific method for valid historical comparison
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تطبیق تاریخی؛ امکان‌سنجی و معیارشناسی
Abstract:
مطالعات تطبیقی یکی از روش های مقبول تحقیق در علوم انسانی به شمار می آید که طی آنها، محقق با مقایسه‌ی دو پدیده یا دیدگاه با یکدیگر و بررسی وجوه تشابه و تفاوت آنها، شناخت عمیق تری نسبت به آنها پیدا می کند. محققان تاریخ برای بررسی علل رویش و فراز و فرود تمدن ها، از مقایسه‌ی تمدن ها بایکدیگر استفاده می کنند؛ یا با تطبیق تاریخ بر زمانه‌ی خود، شناخت خویش را از زمانه‌ی خود عمق می بخشند. ولی شاید بعضی از محققان از مطالعات تطبیقی در تاریخ، به علت برخی دشواری ها، همچون گرفتار آمدن در دام تطبیق های ناروا پرهیز کنند و حتی آن را غیرممکن و غیرعلمی تلقی نمایند. در این پژوهش، بعد از بیان دلایل امکان تطبیق تاریخی، دو دیدگاه افراطی و تفریطی موجود در خصوص تطبیق تاریخی، نقد گردیده است، و اموری همچون شناسایی شباهت ها و عبور از شباهت های ظاهری به شباهت های باطنی، ارزیابی عدم تأثیر وجوه تمایز در وجوه تشابه، بهره وری از قالب های فراگیر به عنوان معیار و روش علمی تطبیق تاریخی معتبر مطرح شده است.
References:
- نهج‌البلاغه، تحقيق سيد رضي، قم، هجرت، 1405ق.
- ابن‌اعثم، احمد، کتاب الفتوح، تحقيق علي شيري، بيروت، دار الاضواء، 1411ق.
- ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن محمد، تاريخ ابن خلدون: المسمي کتاب العبر و ديوان المبتداء و الخبر في ايام العرب و العجم و البربر و من عاصرهم من ذوي السلطان، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1413ق.
- اسلام‌پور، حسن، خودآموز مقدمات پژوهش، تهران و قم، سمت و مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1392.
- آئینه‌وند، صادق، علم تاریخ درگستره تمدن اسلامی، چ دوم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1387.
- بلک، جرمی و م. مک رایل، دونالد، مطالعه تاریخ، ترجمة محمدتقی ایمان‌پور، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، 1390.
- بیهقی، علی‌بن زید (ابن‌فندق)، تاریخ بیهق، تصحیح احمد بهمنیار، چ سوم، بی‌جا، کتابفروشی فروغی، 1361.
- توين بي، آرنولد، فلسفه نوين تاريخ، ترجمه و تلخيص بهاء‌الدين پازارگاد، تهران، کتابفروشي فروغي، 2536.
- حافظ ابرو، عبدالله‌بن لطف الله، جغرافياي حافظ ابرو (مشتمل بر جغرافياي تاريخي ديار عرب، مغرب، اندلس، مصر و شام)، تصحيح صادق سجادي و علي آل‌داود، تهران، بنيان و دفتر نشر ميراث مکتوب، ۱۳۷۵.
- دورکیم، امیل، قواعد روش جامعه‌شناسی، ترجمة علیمحمد کاردان، چ هشتم، تهران، دانشگاه تهران، 1387.
- راغب اصفهانى، حسين‌بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، تصحيح صفوان عدنان داوودى، بيروت، دارالقلم، 1412ق.
- زاهدی، سعید و مهدي فاطمی، در میدان انقلاب (روایتی مختصر از سه انقلاب بزرگ تاریخ؛ فرانسه، روسیه، ایران)، قم، معارف، 1393.
- زرينكوب، عبدالحسين، تاريخ در ترازو، چ چهارم، تهران، اميركبير، 1375.
- ساروخانی، باقر، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، ج 2 (بینش‌ها و فنون)، چ ششم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1385.
- ساعی، علی، روش تحقیق در علوم اجتماعی(با رهیافت عقلانیت انتقادی)، چ دوم، تهران، سمت، 1387.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، الميزان في تفسير القرآن، قم، جامعة مدرسين، 1417ق.
- طبري، محمد‌بن‌جرير، تاريخ الأمم و الملوک، تحقيق محمد ابوالفضل ابراهيم، ط الثانيه، بيروت، دار التراث، 1387ق.
- فيومي، احمدبن محمد، المصباح المنير فی غریب الشرح الکبیر، قم، دارالهجره، 1405ق.
- قراملکی، احد فرامرز، اصول و فنون پژوهش در گستره دین‌پژوهی، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه، 1383.
- ـــــ ، روش‌شناسی مطالعات دینی(تحریری نو)، چ پنجم، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1388.
- کافی، مجید، جامعه‌شناسی تاریخی(مفاهیم، نظریه ها، نقد و بررسی)، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1393.
- کينگ، ساموئل، جامعه‌شناسي، ترجمة مشفق همداني، چ پنجم، تهران، اميركبير، 1353.
- كلينى، محمدبن يعقوب، الكافي، تصحيح علي‌اكبر غفارى و محمد آخوندي، چ چهارم، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1407ق.
- گروهی از تاریخ‌پژوهان تاریخ قیام و مقتل جامع سید الشهداء، زیرنظر مهدي پيشوايي، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1389.
- مارکس، کارل، فقر فلسفه، ترجمه و نشر سازمان چريک‌هاي فدايي خلق، بي‌جا، بي‌‌نا، بي‌تا.
- المبرد، محمدبن يزيد، الکامل، تحقيق عبدالحميد هنداوي، بيروت، دارالکتب العلميه، 1419ق.
- مصطفوي، حسن، التحقيق في کلمات القرآن الکريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1386.
- موسوی خمينى، روح الله، شرح چهل حديث(اربعين حديث)، چ بيستم، تهران، مؤسسة تنظيم و نشر آثار امام خمينى، 1387.
- وبر، ماکس، روش‌شناسی علوم اجتماعی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران، نشر مرکز، چاپ سوم، 1378ش.
- يعقوبي، احمدبن ابي‌يعقوب، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Soleymani Amiri, Javad.(2025) Historical Comparison; Feasibility Study and Criteriology. , 15(1), 29-55
Javad Soleymani Amiri."Historical Comparison; Feasibility Study and Criteriology". , 15, 1, 2025, 29-55
Soleymani Amiri, J.(2025) 'Historical Comparison; Feasibility Study and Criteriology', , 15(1), pp. 29-55
