, Volume 16, Issue 1, No 46, Year 2025 , Pages 27-40

    The Social Function of the Shiite Clericalism in the Qajar Period Based on European Travelogues

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Mehrdad Divsalar / PhD in History and Civilization of Islamic Nations, Imam Khomeini International University, Qazvin / Mehrdad.divsalar1364@gmail.com
    Seyed razi Ghaderi / PhD in Philosophy of Ethics, Baqir al-Olum University / Ghaderi1@chmail.ir
    Mohammad hosein Farajihai Qazvini / Assistant Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Imam Khomeini International University, Qazvin / mhfarajiha36@gmail.com
    Abstract: 
    This paper studies the social function of the Shiite Clericalism in the Qajar period based on European travelogues. The popular position of the Shiite Clericalism in the Qajar period compared to previous periods is one of the reasons for the importance of this research. Because during the Safavid period, the government had a close relationship with the Shiite Clericalism, as in Naderi and Zand dynasty period, they played a role in legitimizing governments. The main issue of this research is the type of tourists’ attitude towards the function of the Shiite Clericalism, since the tourists have had detailed reports on the social relations of different periods and regions of Iran during the Qajar period. The results of this study show that the Shiite Clericalism had a close relationship with the cultural, educational and political situation through (kataatiib) schools, mosques, and people’s daily affairs. Of course, due to the cultural differences between the tourists and the Iranian-Islamic culture, or because, their interests were threatened by the Shiite Clericalism, biased reports can be seen in their travelogues.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :کارکرد اجتماعی روحانیتِ شیعه در دوره‌ی قاجار براساس سفرنامه‌های اروپاییان
    Abstract: 
    در این تحقیق با بررسی سفرنامه های سیاحان در دوره‌ی قاجاریه، به کارکردهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی روحانیت شیعه در این دوره پرداخته می شود. اهمیت این تحقیق به سبب مردمی شدن نهاد روحانیت شیعه در دوره‌ی قاجار در مقایسه با دوره های پیشین است؛ چراکه در دوره‌ی صفویه، روحانیت شیعه نهادی مرتبط با حکومت بود و نیز در دوره‌ی نادری و زندیه نقش مشروعیت بخشی به حکومت ها را داشتند. مسئله‌ی اصلی این تحقیق، نوع نگرش سیاحان به کارکرد روحانیت شیعه است. نگرش آنها به روحانیت شیعه ازاین رو دارای اهمیت است که سیاحان تلاش های مردم شناسانه و گزارش های جزئی از ارتباطات اجتماعی دوره ها و نواحی مختلف ایران در زمان قاجار داشته اند. نتایج به دست آمده از این تحقیق، از ارتباط تنگاتنگ روحانیت شیعه با فرهنگ، آموزش و سیاست از طریق مکتب خانه ها، مساجد و رتق و فتق امور روزانه مردم حکایت دارد. افزون براین، در برخی موارد ازآنجاکه فرهنگ سیاحان با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی متفاوت بود یا منافعشان به واسطه‌ی روحانیت شیعه تهدید می شد، گزارش های جانبدارانه در سفرنامه هایشان دیده می شود.
    References: 
    • اورسل، ارنست، سفرنامه قفقاز و ایران، ترجمة علی‌اصغر سعیدی، تهران، زوار، 1353.
    • اولیویه، گیوم آنتوان، سفرنامه اولیه: تاریخ اجتماعی-اقتصادی ایران در دوران آغازین عصر قاجار، ترجمة محمدطاهر میرزایی، تهران، اطلاعات، 1371.
    • آنه، کلود، گل‌های سرخ اصفهان، ترجمة فضل‌الله جلوه، تهران، روایت، 1370.
    • براون، ادوارد، یک سال در میان ایرانیان، ترجمة ذبیح‌الله منصوری، تهران، کانون معرف، 1361.
    • برجیس‌، ادوارد و چارلز برجیس‌، نامه‌هایی از ایران 1828ـ1855، گردآوری و ویراسته بنجامین شوارتز، ترجمة حسین اصغرنژاد و معصومه جمشیدی‌، تهران، فرزان‌‌روز، 1389.
    • بروگشن، هنریش، در سرزمین آفتاب، ترجمة محمدحسين کردبچه، تهران، اطلاعات، 1372.
    • پاتینجر، هنری، سفرنامه پاتینجر (مسافرت سند و بلوچستان)، ترجمة شاپور گودرزی، تهران، کتابفروشی دهخدا، 1348.
    • پولاک، ادوارد یاکوپ، ایران و ایرانیان، ترجمة کیکاووس جهانداری، تهران، خوارزمی، 1361.
    • جکسن، آبراهام ویلیامز، سفرنامه، ایران در گذشته و حال، ترجمة منوچهر امیری و فریدون بدره‌ای، تهران، خوارزمی، 1357.
    • جونز، هاردفور، روزنامة سفر خاطرات هیأت اعزامی انگلستان به ایران، ترجمه مانی صالحی علامه، تهران، ثالث، 1386.
    • دروویل، گاسپار، سفري در ایران، ترجمة منوچهر اعتماد مقدم، تهران، شباویز، 1370.
    • دمورگان، ژان ژاک، سفرنامه دمورگان، ترجمة جهانگیر قائم‌مقامی، تهران، کتابفروشی طهوری، 1335.
    • دوسرسی، کنت، ایران در 1840-1839 میلادی، ترجمة احسان اشرافی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1362.
    • دوگوبینو، ژوزف آرتور، سه سال در آسیا، ترجمة عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، کتابسرا، 1367.
    • دیولافوا، ژان، سفرنامه مادام دیولافوا، جلد اول: ایران و کلد، ترجمة ايرج فره‌وشی (همایون سابق)، تهران، خیام، 1332.
    • ـــــ ، سفرنامه مادام دیولافوا، جلد دوم: خاطرات کاوش‌های باستان‌شناسی شوش، ترجمه ایرج فره‌وشی، تهران، دانشگاه تهران، 1396.
    • رابینو، یاسنت لویی، مازندران و استرآباد، ترجمة وحید مازندرانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1336.
    • رنه‌ دالمانی، هانری، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ترجمة فره‌وشی (همایون سابق)، تهران، امیرکبیر، 1335.
    • سایکس، پرسی، ده هزار میل در ایران، ترجمة حسین سعادت نوری، چ دوم، تهران، ابن‌سينا، 1336.
    • سرنا، کارلا، مردم و دین‌های ایرانیان، ترجمة غلامرضا سمیعی، تهران، سپهر، 1372.
    • کاساکوفسکی، ولادیمیر آندره یویچ، خاطرات کلنل کاساکوفسکی (1896)، ترجمة عباسقلی جلی، تهران، کتاب‌های سیمرغ، 1344.
    • کرزن، جرج ناتالین، ایران و قضیه ایران، ترجمة غلامعلی وحید مازندرانی، تهران، علمی و فرهنگی، 1373.
    • گاردان، آلفرد دو، مأموریت ژنرال گاردان در ایران، ترجمة عباس اقبال، تهران، اداره شورای نظام، 1310.
    • لایارد، هنری، سفرنامه لیارد: نبرد محمدتقی خان بختیاری با حکومت قاجاریه، ترجمة سردار اسعد بختیاری، تهران، چاپ سنگی، 1327.
    • مامونتوف، ن. پ، حکومت تزار و محمدعلی میرزا، ترجمة شرف‌الدین قهرمانی، تهران، سپهر، 1344.
    • ملکونوف، گریگوری و ع‍ب‍دال‍ص‍م‍د م‍ی‍رزا س‍ال‍ور عزالدوله، سفرنامه ایران و روسیه (نواحی شمال ایران)، به کوشش محمد گلبن و فرامرز طالبی، تهران، دنیای کتاب، 1363.
    • ویشار، جان، بیست سال در ایران، ترجمة علی ملک‌زاده، تهران، علمي و فرهنگي، 1377.
    • ویلز، چارلز جیمز، ایران در یک قرن پیش، ترجمة غلامحسین فراگوزلو، تهران، اقبال، 1368.
    • هاردینگ، آرتور، خاطرات سیاسی، ترجمة جواد شیخ‌الاسلامی، تهران، علمی و فرهنگی، 1374.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Divsalar, Mehrdad, Ghaderi, Seyed razi, Farajihai Qazvini , Mohammad hosein.(2025) The Social Function of the Shiite Clericalism in the Qajar Period Based on European Travelogues. , 16(1), 27-40

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mehrdad Divsalar; Seyed razi Ghaderi; Mohammad hosein Farajihai Qazvini ."The Social Function of the Shiite Clericalism in the Qajar Period Based on European Travelogues". , 16, 1, 2025, 27-40

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Divsalar, M, Ghaderi, S, Farajihai Qazvini , M.(2025) 'The Social Function of the Shiite Clericalism in the Qajar Period Based on European Travelogues', , 16(1), pp. 27-40

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Divsalar, M, Ghaderi, S, Farajihai Qazvini , M. The Social Function of the Shiite Clericalism in the Qajar Period Based on European Travelogues. , 2025; 16(1): 27-40