, Volume 16, Issue 1, No 46, Year 2025 , Pages 41-66

    An In-depth Analysis of Reports Related to the Beginning of Revelation Emphasizing the Role of Hazrat Khadija (AS)

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Safoura salari / Level Four, Qom Theological Seminary / saforasalari@gmail.com
    Pages: 41-66 Receive Date: 2025/04/10 Accept Date: 2025/04/10
    Abstract: 
    The beginning of revelation is one of the important phenomena related to the revelation, in which two points are considered, how the Prophet Mohammad (S) confronted the angel of revelation? and how Hazrat Khadija (AS) acknowledged his Prophethood? Given the textual and fundamental contradictions of historical reports with the holy Qur’an, this paper seeks to study the reports related to the beginning of revelation with an emphasis on the role of Hazrat Khadija (AS) through a descriptive-analytical method. One of the narrations in this regard is a narration that is available in the Commentary attributed to Imam Hasan Askari (AS), which has excellent themes in terms of content and is in accordance with Shiite principles. There are two categories of reports from the Companions and the Followers (tabi'un) of the Prophet Mohammad (S), in which only the reports of Jabir ibn Abdullah is valid in terms of document and implication, while the rest are weak in terms of document and implication and contradict the Qur’anic and narrative principles. It was also clarified that two factors have highlighted the role of Hazrat Khadija (AS) in this process, her position and Al-Zubayr, who was her cousin, and it led them to abuse power in the history of Islam.
    Keywords: 
    Mab’ath of the Prophet Mohammad (S)
    the beginning of revelation
    Hazrat Khadija (AS)
    the Followers (tabi’un)
    tahannuth.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی و نقد گزارش‌های بَدء‌الوحی با تأکید بر نقش حضرت خدیجه علیه السلام
    Abstract: 
    بدء الوحی از پدیده های مهم مربوط به نزول وحی است که دو نکته در آن مورد توجه است: چگونگی مواجهۀ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم با امین وحی و تأیید حضرت خدیجه علیه السلام دربارۀ پیامبری آن حضرت. در این باره شاهد تناقضاتی درون متنی بین گزارش ها و تعارض آنها با مبانی قرآنی هستیم که کشف حقیقت، نیازمند نقد و بررسی سندی و دلالی روایات است. در این نوشتار، با روش توصیفی ـ تحلیلی، به اعتبار سنجی محتوایی و سندی این گزارش ها دربارۀ چگونگی مواجهۀ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و چرایی اعطای نقش تأییدکنندگی به حضرت خدیجه علیه السلام پرداخته می شود. در این باره، روایتی در تفسیر منسوب به امام عسکری علیه السلام موجود است که به لحاظ سندی براساس دیدگاه مبنایی دربارۀ این تفسیر باید داوری شود؛ اما به لحاظ محتوایی، دارای مضامین عالی و منطبق با مبانی شیعی است. از صحابه و تابعین نیز دو دسته گزارش وجود دارد که تنها گزارش های جابربن عبدالله از نظر سندی و دلالی معتبرند و مابقی از نظر سندی ضعیف و از نظر دلالی متناقض با یکدیگر و متعارض با مبانی قرآنی و روایی اند. همچنین روشن شد که دو عامل موجب برجسته سازی نقش حضرت خدیجه علیه السلام در این جریان شده است: 1. جایگاه ایشان که مطالب هرچند ناصحیحِ دربارۀ ایشان را باورپذیرتر می کند؛ 2. آل زبیر، که عموزادگان آن حضرت بودند، با تکریم ایشان به ارتقای منزلت خویش در تاریخ اسلام می پرداختند.
    Keywords: 
    صحابه
    انگیزه های تحنّث
    تابعین
    حضرت خدیجه علیه السلام
    بدءالوحی
    بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم
    References: 
    • نهج‌البلاغه، ترجمة محمد دشتي، قم، خوشرو، 1381.
    • ابن ابی‌الحدید، عبدالحمیدبن هبةالله، شرح نهج البلاغه، تحقيق محمدابوالفضل ابراهيم، قاهره، دار إحیاء الکتب العربیه، 1378ق.
    • ابن‌اثیر، عزالدین ابوالحسن علی‌بن محمد، اسدالغابه، بیروت، دارالفكر، 1409ق.
    • ابن‌اسحاق، محمد، سيرة ابن‌اسحاق، تحقيق سهيل زكار، بیروت، دارالفكر، 1398ق.
    • ابن‌حبان، محمد، الثقات، تحقيق سيد‌شرف‌الدين احمد، بیروت، دارالفكر، 1395ق.
    • ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی، الاصابة فی تمییز الصحابه، تحقيق علي‌محمد البجاويج، بیروت، دارالجیل، 1412ق.
    • ـــــ ، تقريب التهذيب، تحقيق محمد عوامه، سوریه، دار الرشيد، 1406ق.
    • ـــــ ، تهذیب التهذیب، هند، دائرة‌المعارف النظامیه، 1326ق.
    • ابن‌حزم اندلسی، علی‌بن محمد، جمهرة انساب العرب، تحقيق لجنة من العلماء، بیروت، دار الكتب العلميه، 1403ق.
    • ابن‌حنبل، احمدبن، مسند، تحقیق شعيب الأرنؤوط و دیگران، بيروت، مؤسسة الرسالة، 1420ق.
    • ابن‌خلکان، شمس‌الدين احمدبن، وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان، تحقيق احسان عباس، بیروت، دار صادر، 1900م.
    • ابن‌سعد، محمدبن، طبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطاء، بیروت، دار الکتب، 1410ق.
    • ابن‌شهرآشوب، محمدبن علی، المناقب، قم، علامه، 1379ق.
    • ابن‌عبدالبر، ابوعمر یوسف، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی‌محمد البجاوی، بیروت، دارالجيل، 1412ق.
    • ابن‌عساکر، علي‌بن الحسن، تاريخ مدينة دمشق، تحقيق محب‌الدين ابي‌سعيد عمربن غرامة العمري، بیروت، دارالفكر، 1995م.
    • ابن‌قتیبه دینوری، ابومحمد عبدالله‌بن مسلم، المعارف، تحقيق ثروت عكاشه، ط. الثانيه، قاهره، الهيئة المصرية العامة للكتاب، 1992م.
    • ابن‌قنفذ، احمدبن حسن‌بن الخطیب، الوفیات، تحقیق عادل نویهض، بیروت، دارالإقامة الجدیدة، 1978م.
    • ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالمعارف، 1977م.
    • ـــــ ، السيرة النبويه، تحقیق مصطفی عبدالواحد، بیروت، دار المعرفه، 1403ق.
    • ابن‌منجويه الأصبهاني، احمدبن علي، رجال صحيح مسلم، تحقيق عبدالله الليثي، بیروت، دار المعرفه، 1407ق.
    • ابن‌منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، تحقيق جمال‌الدين ميردامادی، بیروت: دارصادر، 1414ق.
    • ـــــ ، مختصر تاريخ دمشق، بیروت، دارالفکر، 1998م.
    • ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، تحقیق مصطفی السقا و دیگران، بیروت، دارالمعرفه، بي‌تا.
    • ابونصر البخاري الكلاباذي، احمدبن محمد، الهداية والإرشاد في معرفة أهل الثقة والسداد، تحقيق عبدالله الليثي، بیروت، دارالمعرفه،1407ق.
    • ابویعلی، احمدبن علي، مسند، تحقیق حسين سليم اسد، دمشق، دار المأمون للتراث، 1404ق.
    • ابی‌حاتم، محمدبن عبدالرحمن‌بن، الجرح و التعديل، بیروت، دار إحياء التراث العربي، 1271ق.
    • ابي‌شيبه، ابوبكربن، مصنف، تحقیق كمال يوسف الحوت، ریاض، مكتبة الرشد، 1409ق.
    • ‌اعثم کوفی، احمدبن، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، 1411ق.
    • امام حسن عسکری، التفسير، تحقيق مدرسه امام مهدى‏، قم، مدرسة الإمام المهدي (عج)، 1409ق.
    • الباني، محمدناصرالدين، دفاع عن الحدیث النبوی والسیره، دمشق، مؤسسة و مکتبة الخافقین، 1296ق.
    • بخاری، محمدبن اسماعيل، التاريخ الكبير، دکن، دائرة المعارف العثمانية، بي‌تا.
    • ـــــ ، الصحیح، بي‌تا، بي‌نا، بي‌تا.
    • بلاذری، احمدبن یحیی، أنساب الأشراف، تحقيق سهيل زكار ورياض الزركلي، بیروت، دارالفکر، 1417ق.
    • جوینی، عبدالملک، الارشاد الی قواطع الادله فی اول الاعتقادات، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1416ق.
    • حلبي، علي‌بن برهان، السيرة الحلبية، بیروت، دار المعرفه، 1400ق.
    • حلی، حسن‌بن یوسف، خلاصةالاقوال، تحقیق محمدصادق بحرالعلوم، قم، منشورات الرضی، 1420ق.
    • خطیب بغدادی، احمدبن علي، تاریخ بغداد، تحقيق مصطفى عبدالقادر عطاء، بیروت، دارالكتب العلميه، 1417ق.
    • خلف باجي، سلیمان‌بن، التعدیل و التجریح، تحقیق احمدبن البزاز، مراکش، وزارة الاوقاف، بي‌تا.
    • ذهبی، شمس‌الدین محمد، سير اعلام النبلاء، تحقيق شعيب أرنؤوط و حسين الاسد، ط. التاسعه، بيروت، بي‌نا، 1413ق.
    • ذهبی، محمدبن احمد، المغني في الضعفاء، تحقیق شیخ علی‌محمد معوض و شیخ عادل احمد عبدالموجود، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1995م.
    • زمخشری، محمودبن عمر، الكشاف عن حقائق التنزيل، تحقيق عبدالرزاق المهدي، بیروت، دار إحياء التراث العربي، بي‌تا.
    • سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، چ بيست و يكم، قم، بوستان كتاب، 1385.
    • سهيل زکار، المغازی النبویة لابن شهاب الزهری، دمشق، دارالفكر، 1401ق.
    • سیوطی، جلال‌الدین، أسماء المدلسين، تحقیق محمود محمد محمود حسن نصار، بیروت، دارالجیل، بي‌تا.
    • الشیبانی، احمدبن عمروبن الضحاک، الآحاد و المثانی، تحقیق د. باسم فيصل احمد الجوابره، ریاض، دارالرايه، 1411ق.
    • صالحی شامی، محمدبن یوسف، سبل‌الهدی، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی‌محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1414ق.
    • صبري، عامر حسن، معجم الشیوخ لاحمد بن حنبل فی المسند، بیروت، دارالبشائر الاسلامیه، 1989م.
    • صدوق، محمدبن علی، الإعتقادات الإمامیه، قم، کنگرۀ شیخ مفید، 1414ق.
    • ـــــ ، علل الشرایع، قم، کتابفروشی داوري، 1385.
    • ـــــ ، کمال‌الدین و تمام النعمه، تصحيح علي‌اكبر غفاری، تهران، اسلامیه، 1395ق.
    • طباطبائي، سيدمحمدحسين، المیزان، قم، جامعة مدرسين، 1405ق.
    • طبرسی، فضل‌بن حسن، مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن، قم، كتابخانة آيت‌الله مرعشی نجفی، 1403ق.
    • ـــــ ، اعلام الوری باعلام الهدی، قم، آل‌البيت، 1417ق.
    • طبری، محمدبن جریر، تاریخ الامم والملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، 1387ق.
    • ـــــ ، جامع البيان في تأويل القرآن، تحقیق احمدمحمد شاكر، بيروت، مؤسسة الرسالة، 1420ق.
    • طوسی، محمدبن حسن، امالی، تحقيق موسسة البعثة، قم، دارالثقافه، 1414ق.
    • ـــــ ‏، رجال، تحقيق جواد قيومى اصفهانى، قم، جامعة مدرسين، 1373ق.
    • عبدالرزاق الصنعائی، ابوبکر، مصنف، تحقيق حبيب‌الرحمن الأعظمي، بیروت، المكتبة الإسلامي، 1403ق.
    • عجلي الكوفي، احمدبن عبدالله، معرفة الثقات، تحقیق عبدالعلیم عبدالعظیم البستوی، مدینه، مکتبة الدار، 1405ق.
    • عياشى، محمدبن مسعود، تفسير العيّاشي، تحقيق سيدهاشم رسولي محلاتي، تهران، المطبعة العلميه، 1380ق‏.
    • فتال نيشابورى، محمدبن احمد، روضة الواعظين و بصيرة المتعظين، قم، رضي، 1375.
    • قاضی عیاض، ابوالفضل، الشفا بتعريف حقوق المصطفى، حاشيه احمدبن محمدبن محمد الشمنى، تحقيق عبدالسلام محمد امين، بیروت، دار الكتب العلميه، 1422ق.
    • کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، قم، دارالحدیث، 1429ق.
    • لطفی، سیدمهدی، «سند تفسیر منسوب به امام عسکری»، مطالعات قرآن و حدیث، ش 1، 1386، ص129ـ143.
    • مامقانی، عبدالله‌بن محمدحسن، تنقیح المقال فی علم الرجال، تحقیق محیی‌الدین مامقانی، قم، مؤسسة آل‌البيت، 1424ق.
    • مزی، يوسف‌بن الزكي، تهذيب الكمال، تحقيق د. بشار عواد معروف، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1400ق.
    • مسعودی، علی‌بن حسین، اثبات الوصیه، چ سوم، قم،‌ انصاريان، 1426ق.
    • ـــــ ، مروج الذهب، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجره، 1409ق.
    • مسلم‌بن حجاج، الصحیح، تحقیق محمدفؤاد عبدالباقي، بیروت، دار إحياء التراث العربی، 1374ق.
    • مصعب‌بن زبیر، نسب قریش، تحقيق ليفي بروفنسال، ط. الثالثه، قاهره، دار المعارف، بي‌تا.
    • معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1411ق.
    • مقدسی، یدالله، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1391ق.
    • نووی، یحيي‌بن شرف، تهذيب الأسماء واللغات، تحقيق مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت، دارالكتب العلميه، بي‌تا.
    • ـــــ ، المنهاج شرح صحيح مسلم بن الحجاج، ط. الثانيه، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1392ق.
    • هاشم معروف الحسنی، جنبش‌های شیعی در تاریخ اسلام، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1379.
    • هدایت‌پناه، محمدرضا، زبیریان و تدوین سیره نبوی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391.
    • یعقوبی، احمدبن واضح، تاریخ یعقوبی، بیروت، دارالصادر، بي‌تا.
    • 113 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    salari, Safoura.(2025) An In-depth Analysis of Reports Related to the Beginning of Revelation Emphasizing the Role of Hazrat Khadija (AS). , 16(1), 41-66

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Safoura salari."An In-depth Analysis of Reports Related to the Beginning of Revelation Emphasizing the Role of Hazrat Khadija (AS)". , 16, 1, 2025, 41-66

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    salari, S.(2025) 'An In-depth Analysis of Reports Related to the Beginning of Revelation Emphasizing the Role of Hazrat Khadija (AS)', , 16(1), pp. 41-66

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    salari, S. An In-depth Analysis of Reports Related to the Beginning of Revelation Emphasizing the Role of Hazrat Khadija (AS). , 2025; 16(1): 41-66