, Volume 17, Issue 1, No 48, Year 2025 , Pages 25-46

    Recreation in the Tradition and Lifestyle of Imam Sadegh

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Hosein Hosseinian Moqaddam / Associate Professor, the Department of History, Seminary and University Research Center / moghadam@rihu.ac.ir
    Mohammad taher Yaghoubi / Assistant Professor, the Department of History, Culture and Civilization, Payame Noor University / yaghoubi313@yahoo.com
    Pages: 25-46 Receive Date: 2025/02/23 Accept Date: 2025/02/23
    Abstract: 
    Recreation is one of the social needs of human beings. It contributes to dynamism and happiness, is in line with social principles and goals, and can be directed and changed. On the one hand, Islam distances itself from futility and useless or harmful entertainments, and considers remembrance of God as a standard in speech and behavior, and on the other hand, there are narrations that regard some games and entertainments as libidinous pleasure and others as allowed; In such a way that by expelling libidinous pleasure from the realm of faith, Imam Sadegh has considered games and entertainment as the cause of hardheartedness and hypocrisy, as if it were a pastime specific for non-believers. Using a historical approach and relying on description and analysis, as well as historical and narrative sources, the present paper has tried to answer the question of entertainment in the tradition and social life of Imam Sadegh. The results show that purposeful entertainment within the framework of religious and social values and based on the social identity of the Shiites, has been approved by the Imam, and Imam has even provided some ways for recreation and has not dissimulated his belief to protect himself against the opposition.
    Keywords: 
    Imam Sadegh
    Imam Sadegh's social life
    recreation
    happiness
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تفریح در سنت و سیره‌ی امام صادق علیه السلام
    Abstract: 
    تفریح از نیازمندی‏‎های اجتماعی بشر برای پویایی، شادمانه ‏‎زیستن، هم راستا با مبانی و اهداف اجتماعی و نیز قابل جهت‏‎دهی و تغییر است. اسلام ازیک سو از بیهوده‎گرایی و سرگرمی‎های بی‎فایده یا زیان‎آور فاصله‎ می گیرد و یاد الهی را در گفتار و رفتار معیار می داند و از سوی دیگر روایاتی بیانگر لهوشماری بازی‎ها و سرگرمی‎ها و رواشماری برخی از آنها در مواردی خاص است؛ به گونه ای که امام صادق علیه السلام با اخراج لهو از قلمرو ایمان، بازی و سرگرمی را سبب سخت‎دلی و نفاق شمرده است؛ چنان ‎ که گویی تفریح و سرگرمی ویژة غیرمؤمنان شده باشد. نوشتار حاضر با رویکردی تاریخی و با تکیه بر توصیف و تحلیل و نیز بهره‏‎مندی از منابع تاریخی و روایی کوشیده است تا پاسخگوی این پرسش باشد که تفریح چه جایگاهی در سنت و سیرة اجتماعی امام صادق علیه السلام داشته و دریافته است که تفریحِ هدفمند در چارچوب ارزش‎های دینی و اجتماعی، با تکیه بر هویت‏‎ اجتماعی شیعه، نه تنها مورد تأیید امام علیه السلام بوده، که حضرت برای آن راه کارهایی ارائه فرموده و از جریان‏‎های مخالف تقیه نداشته است.
    Keywords: 
    شادی
    تفریح
    امام صادق علیه السلام
    سیره اجتماعی امام صادق علیه السلام
    References: 
    • ابن ابی‌الحدید معتزلي، عبدالحمیدبن هبة‌الله، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار‌احیاء الکتب العربیه، 1378ق.
    • ابن‌ ابي‌شیبه، عبدالله، المُصنَّف، تحقیق سعید محمد لحام، بیروت، دار‌الفکر، 1409ق.
    • ابن‌ اثیر، مبارک‌‌بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث، تحقیق طاهر احمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، چ چهارم، قم، اسماعیلیان، 1364.
    • ابنا بسطام، حسین و عبدالله، طب الائمه، مقدمه محمدمهدي خرسان، چ دوم، قم، شریف رضی، 1411ق.
    • ابن‌ترکمانی مارديني، علاءالدین، الجوهر النقي، بیروت، دارالفکر، بي‌تا.
    • ابن‌جوزي، عبدالرحمان، المُنتظم، تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1412ق.
    • ابن‌حبیب بغدادی، محمد، المُحَبَّر، تصحیح ایلزه لیختن شتیتر، بیروت، دار‌الآفاق الجدیده، بي‌تا.
    • ابن‌حزم اندلسى، علی، المحلی، بیروت، دارالفکر، بي‌تا.
    • ابن‌حنبل، احمدبن، مسند، بیروت، دارصادر، بي‌تا.
    • ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر، بي‌تا.
    • ابن‌‌شبه نميري، عمربن شبه، تاریخ المدینه، تحقیق فهیم محمد شلتوت، قم، دارالفکر، 1410ق.
    • ابن‌شعبه حراني، حسن‌بن علي، تحف العقول عن آل‌الرسول، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1404ق.
    • ابن‌عبدالبر، یوسف، التمهید، تحقیق مصطفي بن احمد العلوی و محمد عبدالكريم البکری، مغرب، وزارة عموم الاوقاف والشؤون الاسلامیه، 1387ق.
    • ابن‌عبدربه، احمد، العقد الفرید، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1404ق.
    • ابن‌عساکر، علی، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق علي شیری، بيروت، دار‌الفکر، 1415ق.
    • ابن‌فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمدهارون، بيروت، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
    • ابن‌قتیبه دينوري، عبدالله، عیون الاخبار، چ سوم، بیروت، دار الكتب العلميه، 1424ق.
    • ابن‌کثیر دمشقي، اسماعیل، البدایة و النهایة، تحقیق علي شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1408ق.
    • ابن‌منظور، محمدبن مكرم، لسان العرب، قم، ادب الحوزه، 1405ق.
    • ابن‌میثم بحرانی، میثم‌بن علی، شرح مئة كلمة لأمير المؤمنين، تحقیق جلال‎الد‎ین حسینی ارموی، قم، مؤسسة النشر الاسلامي، بي‌تا.
    • ابن‌هشام‏، عبدالملک‌، السیرة النبویه،‌ تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الابیاری و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، دارالمعرفه، بي‌تا.
    • ابوالفرج اصفهانی، علی‌بن حسين، الاغانی، بیروت، دار‌احیاء التراث العربی، 1415ق.
    • اربلی، علی‌‌بن عیسی، کشف الغمه فی معرفة الأئمه، چ دوم، بیروت، دارالاضواء، 1405ق.
    • بحرانی، یوسف، الحدائق الناضره، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، بي‌تا.
    • بخاری، محمد، الادب المفرد، بیروت، مؤسسة الکتب الثقافیه، 1406ق.
    • برقی، احمدبن محمد، المحاسن، تحقیق جلال‌الدين حسيني ارموی، تهران، دار‌الکتب الاسلامیه، بي‌تا.
    • بکری، عبدالله، معجم ما استعجم، تحقیق مصطفی السقاء، چ سوم، بیروت، عالم الكتاب، 1403ق.
    • بلاذری، احمدبن يحيي، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار، بیروت، معهد المخطوطات مع دار المعارف بمصر، 1417ق.
    • بیهقی، احمدبن حسین، السنن الکبری، بیروت، دار‌الفکر، 1404ق.
    • ـــــ ، شُعَب الایمان، تحقیق ابن بسیونی زغلول، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1410ق.
    • ثعالبی، عبدالملک، اللطائف و الظرائف، تحقیق ناصر محمدی محمد جاد، قاهره، دارالکتب و الوثائق القومیه، 1427ق.
    • ثقفی کوفی، ابراهیم‌بن محمد، الغارات، تحقیق محدث ارموی، قم، دارالکتاب، 1410ق.
    • جاحظ، عمرو، التاج، تحقیق احمد زکی پاشا، قاهره، الامیریه، 1914م.
    • جعفری، محمدتقي، رسائل فقهی، تهران، کرامت، 1377.
    • جوهری، اسماعیل‌‌بن حماد، الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، چ چهارم، بیروت، دار‌العلم للملایین، 1407ق.
    • حرعاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعه، چ دوم، قم، آل‌البیت، 1414ق.
    • حلبی، علی‎اصغر، طنز و شوخ‎طبعی در ایران و جهان اسلام، تهران، بهبهانی، 1377.
    • حميری، عبدالله، قُرْب الاِسناد، تحقیق مؤسسة آل‌البیت، قم، آل‌البیت، 1413ق.
    • خطیب بغدادی، احمد، تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دار‌الکتب العلمیه، 1417ق.
    • دمیری، محمدبن موسی، حیاة الحیوان الکبرى، چ دوم، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1424ق.
    • دیلمی، حسن، ارشاد القلوب، چ دوم، قم، شریف رضی، 1415ق.
    • ذهبی، شمس‌الدين محمد، الکبائر، تحقيق حسان عبدالمنان، بیروت، دارالخیر، 1416ق.
    • ـــــ ، تاریخ الاسلام، تصحیح عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، 1409ق.
    • زمخشری، محمودبن عمر، الفائق فی غریب الحدیث، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1417ق.
    • ـــــ ، ربیع الابرار ونصوص الاخبار، تحقیق عبدالامیر مهنا، بیروت، مؤسسة الأعلمی، 1412ق.
    • سرخسی، محمد، المبسوط، بیروت، دارالمعرفه، 1406ق.
    • شاذان ازد‎ی نیشابوری، فضل‌بن، الا‎یضاح، تحقیق جلال‎الد‎ین حسیني، تهران، دانشگاه تهران، 1363.
    • شافعی، محمد، الاُم، بیروت، دارالفکر، 1403ق.
    • صدوق، محمدبن علي، الخصال، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1403ق.
    • ـــــ ، ثواب الاعمال، تحقیق محمدمهدی خرسان، چ دوم، قم، شریف رضی، 1368ق.
    • ـــــ ، عیون اخبار الرضا، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، الاعلمی، 1404ق.
    • ـــــ ، معانی الاخبار، تحقیق علي‌اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1361.
    • ـــــ ، من لايحضره الفقیه، تحقیق علی‌اکبر غفاری، چ دوم، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1404ق.
    • طباطبایی، علی، ریاض المسائل، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1412ق.
    • طبری، محمدبن جرير، تاریخ طبري، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، چ دوم، بیروت، دار‌التراث، 1387ق.
    • طوسی، محمدبن حسن، الامالی، تحقیق مؤسسة البعثة، قم، دار‌الثقافه، 1414ق.
    • ـــــ ، تهذیب الاحکام، تحقیق حسن خرسان، چ سوم، تهران، دار‌الکتب الاسلامیه، 1364ق.
    • عبدالرزاق صنعانی، ابن‌همام، المُصَنَّف، تحقیق حبيب‌الرحمان اعظمي، المجلس العلمی، بي‌جا، بي‌نا، بي‌تا.
    • عجلونی، اسماعیل، کشف الخفاء، چ سوم، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1408ق.
    • عسکری، ابوهلال، جمهرة الامثال، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهيم و عبدالمجید قطامش، چ دوم، بیروت، دارالجیل، 1420ق.
    • عنصرالمعالی، کیکاووس، قابوس‌نامه، تحقیق غلامحسین یوسفی، تهران، علمی و فرهنگی، 1383.
    • فیض کاشانی، ملامحسن، الوافی، تحقیق مکتبة الامام امیرالمؤمنین، اصفهان، مکتبة الامام امیرالمؤمنین، 1372.
    • قاضی عیاض، عیاض‌بن موسی، الشِفا بتعریف حقوق المصطفى، بیروت، دارالفکر، 1409ق.
    • قاضی نعمان، نعمان‌بن محمد، دعائم الاسلام، تحقیق آصف‌بن علي‌اصغر فیضی، مصر، دار‌المعارف، 1383ق.
    • قمی، علی‌بن ابراهیم، تفسیر قمي، تصحیح طبیب موسوی جزائری، چ سوم، بیروت، دار‌السرور، 1411ق.
    • کتانی، عبدالحی، نظام الحكومة النبویه (التراتیب الاداریه)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بي‌تا.
    • کراجکی، محمدبن علي (ابوالفتح)، کنزالفوائد، چ دوم، قم، مکتبة المصطفویه، 1369.
    • کلینی، محمدبن يعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، چ پنجم، تهران، دار‌الکتب الاسلامیه، 1363.
    • گلپایگانی، محمدرضا، كتاب الشهادات، قم، سیدالشهداء، 1405ق.
    • لاری، عبدالحسين، التعلیقة على المكاسب، قم، مؤسسة المعارف الاسلاميه، 1418ق.
    • مازندرانی، محمدصالح، شرح اصول الکافی، تحقیق علی عاشور و تعلیق ابوالحسن شعرانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
    • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، چ دوم، بیروت، مؤسسة‌ الوفاء، 1403ق.
    • مجلسی، محمدتقی، روضة‌المتقین‏، تحقیق حسين موسوي كرماني و علي‌پناه اشتهاردى، قم، کوشانپور، بي‌تا.
    • مسعودی، علی‌بن حسين، مروج الذهب، تحقیق يوسف اسعد داغر، چ دوم، قم، دار‌الهجره، 1409ق.
    • مفید، محمدبن محمدبن نعمان، خلاصة الايجاز، تحقيق علي‌اكبر زمانی‎نژاد، چ دوم، بیروت، دارالمفید، 1414ق.
    • ـــــ ، الارشاد فی معرفة حجج‌الله علی العباد، تحقیق مؤسسة آل‌البيت، چ دوم، بیروت، دارالمفید، 1414ق.
    • نجفی، هادی، موسوعة احاديث اهل‏‎البيت، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1423ق.
    • نراقی، احمدبن محمدمهدی، مستند الشيعه، تحقيق مؤسسة آل‎البيت، قم، مؤسسة آل‎البيت، 1419ق.
    • نرسی، زید، اصل، «الاصول الستة عشر من الاصول الاولیه»، تحقیق ضیاءالدین محمودی، قم، دارالحدیث، 1423ق.
    • نسائی، احمد، السنن الکبری، تحقیق عبدالغفار سليمان بنداری و كسروي حسن، بیروت دارالکتب العلمیه، 1411ق.
    • نکونام، محمدرضا، تاریخ تحلیلی موسیقی در اسلام، تهران، صبح فردا، 1393.
    • واقدی، محمدبن عمر، المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، الاعلمی، 1409ق.
    • هیثمی، علی، مجمع الزوائد، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1408ق.
    • یاقوت، ابوعبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار ‌احیاء التراث العربی، 1399ق.
    • یعقوبی، احمدبن اسحاق، تاریخ يعقوبي، بیروت، دار‌صادر، بي‌تا.
    • 73 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hosseinian Moqaddam, Hosein, Yaghoubi, Mohammad taher.(2025) Recreation in the Tradition and Lifestyle of Imam Sadegh. , 17(1), 25-46

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hosein Hosseinian Moqaddam; Mohammad taher Yaghoubi."Recreation in the Tradition and Lifestyle of Imam Sadegh". , 17, 1, 2025, 25-46

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hosseinian Moqaddam, H, Yaghoubi, M.(2025) 'Recreation in the Tradition and Lifestyle of Imam Sadegh', , 17(1), pp. 25-46

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hosseinian Moqaddam, H, Yaghoubi, M. Recreation in the Tradition and Lifestyle of Imam Sadegh. , 2025; 17(1): 25-46