Pages:
23-43
Receive Date: 2025/04/10
Accept Date: 2025/04/10
Abstract:
Literary (cultural) interpretation of contemporary and modern approaches is an interpretation that was theorized by the modern Egyptian thinker Amin al-Khouli and continued and developed by students and later scholars of the Qur'an. In contemporary literary interpretation, the genealogy of Quranic contents and historical reports on the pre-Islamic era and the time of revelation is the main pillar and its results can be followed in two axes: "recognizing the history of the pre-Islamic era" and "more accurate interpretation of verses". This study tries to show the types of connection between the history and culture of the era of revelation and contemporary literary interpretation in the second axis by using an analytical-explanatory method and focusing on the works of the Qur'an. The works of linking history with literary interpretation are such as the result is that the historical semantics of the words of the Qur'an, correcting the interpretation of some verses, reinterpreting the stories of the Qur'an, and criticizing the use of incorrect historical reports in the interpretation that can be used as a model. At the same time, the monopoly of the meaning of the Qur'an in the historical context of revelation and influence, knowing the Qur'an from the culture of the time, and relying on weak historical reports, are among the deviations of literary interpretation in the use of history.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تحلیل پیوند تاریخ و تفسیر ادبی (فرهنگی) معاصر
Abstract:
تفسیر ادبی (فرهنگی) از رویکردهای معاصر و نوین، تفسیری است که از سوی امین الخولی نواندیش مصری نظریه پردازی شد و توسط شاگردان و قرآن پژوهان بعدی ادامه و توسعه یافت. در تفسیر ادبی معاصر، تبارشناسی مفردات قرآنی و گزارش های تاریخی ناظر به عصر جاهلی و زمان نزول، رکن اصلی به شمار می آید و نتایج آن در دو محور «بازشناسی تاریخ عصر جاهلی» و «تفسیرِ دقیق تر آیات» قابل پیگیری است. این مقاله به روش کتابخانه ای و رویکرد تحلیلی ـ تبیینی و با تمرکز بر آثار قرآن پژوهان مکتب تفسیر ادبی معاصر تلاش کرده تا گونه های پیوند تاریخ و فرهنگ عصر نزول و تفسیر ادبی معاصر را در محور دوم نشان دهد. حاصل اینکه معنایابی تاریخی واژگان قرآن، تصحیح تفسیر برخی آیات، بازتفسیر قصص قرآن و نقد کاربست گزارش های تاریخی نادرست در تفسیر، از آثار پیوند تاریخ با تفسیر ادبی است که می تواند به صورت الگویی به کار گرفته شود. در عین حال انحصار معنای قرآن در بافت تاریخی نزول و متأثر، دانستن قرآن از فرهنگ زمانه و تمسک به گزارش های ضعیف تاریخی، از انحرافات تفسیر ادبی در بهره مندی از تاریخ است.
References:
- ابنخلدون، عبدالرحمن، مقدمه ابنخلدون، بیروت، دار مکتبة الهلال، 2000م.
- ابنسعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1410ق.
- ابنکثیر دمشقي، اسماعيلبن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، 1407ق.
- ابنهشام، عبدالمكبن، السیرة النبویه، قاهره، مطبعة المصطفی البانی و اولاده بمصر، بیتا.
- ابوحیان، محمدبن یوسف، بحرالمحیط فی التفسیر، بیروت، دارالفکر، 1420ق.
- ابوزید، نصرحامد، معنای متن، ترجمة مرتضي کریمینیا، تهران، طرح نو، 1389.
- امین، احمد، فجرالاسلام، قاهره، مکتبة النهضة المصریه، 1964م.
- برتنس، هانس، مبانی نظریه ادبی، ترجمة محمدرضا ابوالقاسمی، تهران، ماهی، 1387.
- بغوی، حسینبن مسعود، معالم التنزیل، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
- پاكتچي، احمد، تاریخ تفسیر قرآنکریم، تهران، دانشگاه امام صادق، 1391.
- ـــــ ، نقد متن، تهران، دانشگاه امام صادق، 1391.
- ـــــ و ديگران، «تحلیل زبانشناختی بینالادیانی از انگاره نذر در قرآن کریم»، کتاب قیم، 1398، ش 7، ص 20ـ28.
- ـــــ و ديگران، «بازخوانی انگاره ربا در قرآن کریم با تکیه بر الگوهای انسانشناختی اقتصادی»، مطالعات قرآن و حدیث، 1397، ش 2، ص 61ـ92.
- جباری، محمدرضا، «عبادتهاى جاهلى از منظر قرآن»، تاریخ در آیینه پژوهش، 1384، ش 7، ص 113ـ142.
- حسن، ابراهیم حسن، تاریخ سیاسی اسلام، ترجمة ابوالقاسم پاینده، تهران، جاویدان، 1362.
- حويزي، عليبن جمعه، نورالثقلين، تحقيق علي عاشور، بيروت، مؤسسة التاريخ العربي، 1422ق.
- خولی، امین، مناهج تجديد فی النحو و البلاغة و التفسیر و الادب، بیروت، دارالمعرفه، 1961م.
- رشيدرضا، محمد، المنار، بیروت، دارالمعرفه، بیتا.
- رضایی اصفهانی، محمدعلی و ابوالحسن مؤمننژاد، «تفسير تاريخي قرآن كريم»، قرآن و علم، 1394، ش 16، ص 29ـ49.
- ـــــ ، منطق تفسیر، قم، جامعة المصطفی العالمیه، 1387.
- زجاج، ابراهيم، اعراب القرآن، قم، دارالتفسیر، 1416ق.
- سروش، عبدالکریم، «محمد آفریننده قرآن است»، بازتاب اندیشه، 1386، ش96، ص 7ـ22.
- ـــــ ، «اسلام، وحی و نبوت»، بازتاب اندیشه، 1381، ش27، ص 56ـ67.
- سهلبن عبدلله، تفسيرالتسترى، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1423ق.
- شاکر، محمدكاظم، «تفسير براساس ترتيب نزول با سه قرائت»، پژوهشهای قرآنی، 1389، ش62و63، ص 90ـ123.
- شجاعی، حسین و نقي رجبیان، «بررسي انتقادي روش مفسران قرآن كريم در بيان تاريخ»، پژوهشنامه تفسير و زبان قرآن، 1396، ش 10، ص 61ـ84.
- صالحی نجفآبادی، نعمتالله، «قرآن و آزادی اسراء»، کیهان اندیشه، 1370، ش 35، ص 31ـ52.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، جامعة مدرسين، 1390ق.
- طبری، محمدبن جرير، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دارالقاموس الحدیث.
- ـــــ ، جامعالبيان في تفسيرالقرآن، بيروت، دارالمعرفه، 1412ق.
- طوسی، محمدبن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقيق احمدحبیب عاملی، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، بیتا.
- طه حسین، فی الادب الجاهلی، قاهره، مطبعة فاروق، 1933م.
- ـــــ ، فی الشعر الجاهلی، قاهره، رویة للنشر و التوزیع، 2007م.
- طیبحسینی، سیدمحمود و راضیه مشکمسجدی، «تحلیلی درباره عفو الهی از پیامبر بر محور آیه43 توبه»، پژوهشهای قرآنی، 1394، ش 4، ص 22ـ45.
- عایشه عبدالرحمن (بنتالشاطی)، تفسیر بیانی، ترجمة جلد اول، سیدمحمود طیبحسینی، قم، اصولالدین، 1390.
- ـــــ ، التفسیر البیانی للقرآنالکریم، قاهره، دارالمعارف، 1419ق.
- عبدالجباربن احمد، متشابه القرآن، قاهره، مکتبة دارالتراث، بيتا.
- عیاد، شکری، من وصفالقرآن الکریم، یومالدین و یومالحساب، قاهره، هیئة المصریة العامة للکتاب، 2012م.
- فخررازي، محمدبن عمر، مفاتيحالغيب، بيروت، داراحياءالتراث العربي، 1420ق.
- فرا، یحییبن زیاد، معانی القرآن، تحقیق محمدعلی نجار و احمدیوسف نجاتی، قاهره، الهیئة العامة للکتاب، 1980م.
- قمی، علیبن ابراهیم، تفسیر القمی، تحقیق طیب موسوی جزایری، قم، دارالکتاب، 1363.
- قيام، عمرحسن، ادبیهالنصالقرآنی، بيروت، المعهد العالمی للفکر الاسلامی، 1401ق.
- گلاب بخش، سعید و دیگران، «نقش تاريخ صدر اسلام در تفسير قرآن كريم»، پژوهشهاي قرآن و حديث، 1391، ش 1، ص 161ـ187.
- معرفت، محمدهادی، نقد شبهات پيرامون قرآن كريم، ترجمة علیاکبر رستمى، میرزا علیزاده، حسن خرقانی، حسن حکیمباشی، قم، التمهید، 1385.
- مفتخری، حسین، مبانی علم تاریخ، تهران، سمت، 1394.
- مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1371.
- واقدی، محمدبن عمر، المغازی، بیروت، الاعلمی، 1409ق.
- يوسف تازهکندی، عباس و ديگران، «جایگاه فاصله فرهنگی بین متن و مفسر در تفسیر قرآن»، قرآنپژوهی حسنا، 1397، ش 35، ص 8ـ32.
- Theodora Bynon, Historical linguistics, Cambridge, Cambridge University Press, 1977.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Pishvaei, Farideh, tayyeb hoseini, Seyed Mahmoud, Pishvaei, Mahdi.(2025) Analyzing the Connection between History and Contemporary Literary (Cultural) Interpretation. , 17(2), 23-43
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Farideh Pishvaei; Seyed Mahmoud tayyeb hoseini; Mahdi Pishvaei."Analyzing the Connection between History and Contemporary Literary (Cultural) Interpretation". , 17, 2, 2025, 23-43
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Pishvaei, F, tayyeb hoseini, S, Pishvaei, M.(2025) 'Analyzing the Connection between History and Contemporary Literary (Cultural) Interpretation', , 17(2), pp. 23-43
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Pishvaei, F, tayyeb hoseini, S, Pishvaei, M. Analyzing the Connection between History and Contemporary Literary (Cultural) Interpretation. , 2025; 17(2): 23-43