سال نوزدهم، شماره دوم، پياپي 53، پاييز و زمستان 1401، ص 39 ـ 52

قاسم خانجاني/ استاديار گروه تاريخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     jhKhanjani1342@gmail.com
دريافت: 06/07/1401 ـ پذيرش: 22/12/1401
چکيده
براساس روايات متعددي، مقابله با صوفيان، به‌ويژه مخالفت با آن دسته از صوفيه که با رويکردي نادرست به اباحي‌گري و بي‌مبالاتي نسبت به احکام شرعي و حلال و حرام گرايش داشتند، از اقدامات رايج همه امامان معصوم(ع) شمرده مي‌شود؛ اما مسئله اين است که شکل مقابله با آنان يا سخنان امامان(ع) در برخورد با اين دسته از صوفيان چگونه بوده است؟ يکي از اين نمونه‌ها گزارش کتاب «حديقة الشيعه» مربوط به مقابله امام ‌هادي(ع) با گروهي از صوفيان در مسجدالنبي است که بايد با دقت بيشتر واکاوي شود. اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي و متکي بر بررسي روايي و تاريخي، به دنبال آن است که اعتبار اين روايت را بسنجد. پس از اين بررسي، به‌دست آمد که اين روايت از نظر محتوا و ادبيات، با روش و منش امام ‌هادي(ع) سازگاري ندارد؛ همچنان‌که با آموزه‌هاي صوفيه هماهنگ نيست. از لحاظ سند هم در منابع دست اول و روايات معتبر نيامده است و از نظر تاريخي نيز با توجه به زمان حضور امام‌ هادي(ع) در مدينه و احضار ايشان به سامرا به اين شکل قابل قبول نيست.
کليد‌واژه‌ها: امام ‌هادي(ع)، صوفيان، حديقة الشيعه، بررسي تاريخي، بررسي روايي.