سال نوزدهم، شماره دوم، پياپي 53، پاييز و زمستان 1401، ص 93 ـ 111

محسن منطقي/ دانشيار گروه مديريت مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)     Manteghi@iki.ac.ir
دريافت: 09/07/1401 ـ پذيرش: 19/12/1401
چکيده
دوران حکومت اميرمؤمنان(ع) نماد تجسم اداره جامعه به وسيله صالح‌ترين انسان است. اما با مرور تاريخ اين دوران، درمي‌يابيم که شيوه مديريتي برخي از کارگزاران، مرضي آن حضرت نبود و زمينه‌ ناکارآمدي حکومت اسلامي را فراهم کرد. شناسايي جلوه‌هاي ناکارآمدي و شيوه پيشگيري از ناکارآمدي مديران، براساس نهج‌البلاغه و اسناد تاريخي، هدف اصلي اين مقاله است که با روش «فقه الحديث» انجام شده است. در اين مطالعه جلوه‌هاي ناکارآمدي شناسايي شده عبارتند از: انحراف از دين، استفاده ناروا از بيت‌المال، خيانت به بيت‌المال، خوشگذراني و دنياطلبي، اختلاف ديدگاه سياسي، کوتاهي از انجام وظيفه، خيانت و پيوستن به دشمن، و بدرفتاري با مردم. همچنين براساس منابع روايي مشاهده شده، حضرت از چهار شيوه براي مقابله با ناکارآمدي مديران استفاده مي‌کردند که عبارتند از: الف) ارائة برنامة کاري براي مديران؛ ب) نصيحت مکرر به مديران؛ ج) سفارش به ساده‌زيستي مديران؛ د) تأکيد بر اخلاق مديريتي. اين مطالعه مي‌تواند شيوة مناسبي براي نظارت و هدايت مديران جامعة اسلامي باشد.

کليد‌واژه‌ها: کارگزاران امير مؤمنان(ع)، ناکارآمدي مديران، پيشگيري از ناکارآمدي.