، سال بیستم، شماره دوم، پیاپی 55، پاییز و زمستان 1402، صفحات 99-116
اعتبارسنجی پیشنهادهای سه‌گانه‌ی سیدالشهدا (ع) به عمربنسعد بر پایه‌ی گزارش عُقبة بن سِمعان
نوع مقاله:
پژوهشی
نویسندگان:
چکیده:
شیوع خبر پیشنهادهای سه گانه‌ی سیدالشهدا(ع) به عمر بن سعد در میان مردم، با تکذیب عُقبة بن سِمعان [غلام رباب، همسر امام(ع)] روبه رو شد. متن خبر پیشنهادها و جزئیات مخالفت عقبه، در اخبار عاشورایی ابومخنف انعکاس یافته است. بازگشت به حجاز، تبعید به یکی از مرزها برای جنگ با غیرمسلمانان، و رفتن به شام و دست در دست یزید نهادن، سه پیشنهاد منسوب به امام(ع) است. قبول خبر پیشنهادها یا ترجیح تکذیب عقبه، تأثیر بسزایی بر نتایج تحلیل های عاشورایی دارد و بر اهمیت پرداختن به این دو خبر افزوده است. پژوهش پیش رو ضمن توجه به سند، با کمک سایر گزارش های تاریخ کربلا، به اعتبارسنجی محتوایی این دو خبر نیز پرداخته است. اتصال سند گزارش عقبه، در مقایسه با مُرسَل بودن سند خبر پیشنهادها، و نیز همراهی دیگر گزارش های عاشورایی با سخن او در مقایسه با عدم هماهنگی آنها با خبر پیشنهادها، نشان از برتری و ترجیح تکذیب وی نسبت به خبر پیشنهادها دارد.
Article data in English (انگلیسی)
Title:
Evaluation of the Three Suggestions of Imam Hosein to Omar Ibn Sa’d Based on the Report of Uqbah Ibn Sem’an
Abstract:
The spread of the news of Imam Hosein’s three suggestions to Umar Ibn Sa’d was denied by Uqbah ibn Sem’an [the slave of Robab, Imam's wife]. The hadith of Imam’s suggestions and the details of Uqbah’s opposition is narrated in the Ashura narrations of Abu Mekhnaf’s book. The three suggestions attributed to Imam Hosein are returning to Hijaz, exile to one of the borders to fight against non-Muslims, and going to Syria and joining hands with Yazid. Accepting the narration of Imam’s suggestions or preferring the rejection of Uqbah greatly effects the results of Ashura analysis. This increases the importance of discussing the two narrations. Considering the hadiths’ isnad (chain of narrations) and the other reports of the history of Karbala, this research has evaluated the content of the two narrations. The isnad (chain of narrators) of the hadith of Uqbah is muttasel, while the isnad of the hadith of Imam’s suggestions is morsal, and also the accordance of the other Ashura reports with the words of the first hadith, unlike the second one, shows the superiority and preference of the hadith of Imam’s denial over the hadith of his suggestions.
References:
References:
- ابن ابي‌الحديد معتزلي، عبدالحميد‌بن هبة‌الله، شرح نهج البلاغه، تحقيق محمد ابوالفضل ابراهيم، قم، كتابخانه آيت‌الله مرعشي نجفي، 1404ق.
- ابن ابي‌حاتم، عبدالرحمن‌بن محمد، الجرح و التعديل، بيروت، دار احياء التراث العربي، 1372ق.
- ابن‌اثير، علي‌بن محمد، الکامل في التاريخ، بيروت، دار صادر، 1385ق.
- ابن‌اعثم كوفي، احمدبن، الفتوح، تحقيق علي شيري، بيروت، دارالأضواء، 1411ق.
- ابن‌جوزي، عبدالرحمن‌بن علي، المنتظم في تاريخ الامم و الملوک، تحقيق محمد عبدالقادر عطا و مصطفي عبدالقادر عطا، بيروت، دارالکتب العلميه، 1412ق.
- ابن‌حجر عسقلاني، احمدبن علي، تهذيب التهذيب، بيروت، دار الفكر للطباعة و النشر و التوزيع، 1404ق.
- ابن‌سعد، محمدبن سعد، الطبقات الکبري، بيروت، دارالکتب العلميه، 1418ق.
- ابن‌طاووس، علي‌بن موسي، اللهوف، تهران، جهان، 1348.
- ابن‌قتيبه دينوري، عبدالله‌بن مسلم، الامامة و السياسة، تحقيق علي شيري، بيروت، دارالاضواء، 1410ق.
- ابن‌کثير، اسماعيل‌بن عمر، البداية و النهاية، بيروت، دارالفکر، 1407ق.
- ابن‌نما، جعفر‌بن محمد، مثيرالاحزان، قم، مدرسة امام مهدي، 1406ق.
- اسفندياري، محمد، حقيقت عاشورا، تهران، نشر ني، 1398.
- بخاري، محمدبن اسماعيل، التاريخ الکبير، ديار بکر، المکتبة الاسلاميه، بيتا.
- بروجردي، حسين‌بن علي، جامع احاديث الشيعه، تحقيق جمعي از محققان، تهران، فرهنگ سبز، 1386.
- بلاذري، احمدبن يحيي، انساب الاشراف، تحقيق محمدباقر محمودي، بيروت، دارالتعارف للمطبوعات، 1397ق.
- ثقفي، ابراهيم‌بن محمد، الغارات، قم، دارالکتاب، 1410ق.
- خوئي، سيدابوالقاسم، معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواة، قم، مؤسسة الخوئي الاسلاميه، 1413ق.
- دينوري، احمدبن داود، الاخبار الطوال، تحقيق عبدالمنعم عامر، مراجعه جمال‌الدين شيال، قم، شريف الرضي، 1368.
- ذهبي، محمدبن احمد، ميزان الاعتدال، تحقيق علي‌محمد البجاوي، بيروت، دارالمعرفة للطباعة و النشر، 1382ق.
- رُخشاد، محمدحسين، در محضر حضرت آيت‌الله العظمي بهجت، قم، مؤسسة فرهنگي سماء، 1387.
- رنجبر، محسن، «مواضع علي در برابر فتوحات خلفا»، تاريخ اسلام در آينه پژوهش، 1382، ش 2، ص 53ـ86.
- روحاني، محمدصادق، ترجمه وقعة الطف، قم، کتاب طه، 1397.
- سبط ابن‌جوزي، يوسف‌بن قز اوغلي، تذکرة الخواص، قم، شريف الرضي، 1418ق.
- سروش محلاتي، محمد، عقلانيت در عاشورا، تهران، ميراث اهل قلم، 1396.
- صحتي سردرودي، محمد، عاشوراپژوهي، قم، خادم الرضا، 1385.
- صدوق، محمدبن علي، من لا يحضره الفقيه، تحقيق علي‌اکبر غفاري، قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1413ق.
- طبراني، سليمان‌بن احمد، المعجم الکبير، تحقيق حمدي عبدالمجيد السلفي، بي‌جا، دار احياء التراث العربي، بيتا.
- طبري، محمدبن جرير، تاريخ الطبري (تاريخ الاُمم و الملوک)، تحقيق محمد ابوالفضل ابراهيم، بيروت، دارالتراث، 1387ق.
- طوسي، محمدبن حسن، تلخيص الشافي، قم، المحبين، 1382.
- ـــــ ، رجال الطوسي، تحقيق جواد قيومي اصفهاني، قم، موسسة النشر الاسلامي، 1373.
- علم‌الهدي، علي‌بن حسين، تنزيه الانبياء، قم، شريف الرضي، 1250ق.
- فاضل مقداد، مقداد‌بن عبدالله، اللوامع الالهية في المباحث الکلامية، تحقيق سيدمحمدعلي قاضي طباطبايي، قم، دفتر تبليغات اسلامي، 1422ق.
- قزويني، فضلعلي، الامام الحسين و اصحابه، تحقيق احمد حسيني اشکوري، قم، محمود شريعت المهدوي، 1415ق.
- قموات، عبدالرحيم و مصطفي گوهري فخرآباد، «مسئوليت يزيد در واقعه کربلا و شهادت امام حسين»، پژوهش‌هاي تاريخي، 1396، ش 36، ص 33-49.
- کليني، محمدبن يعقوب، الکافي، تحقيق علي‌اکبر غفاري و محمد آخوندي، تهران، دارالکتب الاسلاميه، 1407ق.
- کمپاني زارع، مهدي، مهاجر راه اصلاح، تهران، نگاه معاصر، 1396.
- گروهي از تاريخ‌پژوهان، تاريخ قيام و مقتل‌جامع سيدالشهدا، زيرنظر مهدي پيشوايي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني، 1398.
- محمودي، محمدباقر، عبرات المُصطَفين في مقتل الحسين، قم، مجمع احياء الثقافة الاسلاميه، 1417ق.
- مِزّي، عبدالغني‌بن عبدالواحد، تهذيب الکمال في أسماء الرجال، تحقيق بشار عواد معروف، بيروت، مؤسسة الرساله، 1413ق.
- مسعودي، علي‌بن حسين، اثبات الوصية، قم، انصاريان، 1426ق.
- مفيد، محمدبن محمدبن نعمان، الارشاد في معرفة الحجج الله علي العباد، تحقيق مؤسسة آل‌البيت، قم، کنگرة شيخ مفيد، 1413ق.
- منتظري مقدم، حامد، «جايگاه مذاکره با دشمن در قيام امام حسين؛ نقدي بر ديدگاه محمد سروش محلاتي»، تاريخ در آينه پژوهش، 1396، سال چهاردهم، ش 43، ص 117ـ144.
- يعقوبي، احمدبن ابي‌يعقوب، تاريخ اليعقوبي، بيروت، دار صادر، بيتا.
- يوسفي غروي، محمدهادي، وقعة الطف، قم، جامعة مدرسين، 1417ق.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
گودرزی، ابراهیم، فلاح زاده، سیدحسین.(1402) اعتبارسنجی پیشنهادهای سه‌گانه‌ی سیدالشهدا (ع) به عمربنسعد بر پایه‌ی گزارش عُقبة بن سِمعان. ، 20(2)، 99-116
ابراهیم گودرزی؛ سیدحسین فلاح زاده."اعتبارسنجی پیشنهادهای سه‌گانه‌ی سیدالشهدا (ع) به عمربنسعد بر پایه‌ی گزارش عُقبة بن سِمعان". ، 20، 2، 1402، 99-116
گودرزی، ابراهیم، فلاح زاده، سیدحسین.(1402) 'اعتبارسنجی پیشنهادهای سه‌گانه‌ی سیدالشهدا (ع) به عمربنسعد بر پایه‌ی گزارش عُقبة بن سِمعان'، ، 20(2), pp. 99-116
